Thức ăn nhanh là món ăn yêu thích của rất nhiều người vì thơm ngon, tiện lợi lại không quá đắt tiền. Dù đã rất quen thuộc với những cái tên như McDonald's, KFC hay Popeyes,… nhưng đã bao giờ bạn tò mò về quá trình ra đời của những thương hiệu thức ăn nhanh đình đám này chưa?
Mỗi cửa hàng lại có câu chuyện về buổi đầu kinh doanh khác nhau và vô cùng đặc biệt.
1. McDonald's khởi đầu là một nhà hàng BBQ
Nhắc đến McDonald's, chúng ta sẽ nghĩ ngay đến những miếng gà rán giòn rụm, khoai tây thơm lừng. Tuy nhiên, trên thực tế, vào năm 1940, nhà hàng McDonald's đầu tiên được thành lập tại San Bernardino, California đã phục vụ món… thịt nướng đút lò. Sau thế chiến thứ II, khi anh em nhà Donald là Dick và Mac Donald nhận ra rằng 80% doanh thu của họ đến từ những chiếc burger, nhà hàng đã dần đổi hướng hoạt động và thay thế bằng những menu ít sự lựa chọn hơn song lại mang hiệu quả cao.
Khi thương nhân Ray Kroc đến thăm chi nhánh gốc của McDonald's vào năm 1954, ông đã thích thú và hào hứng đến mức mua lại quyền sở hữu thương hiệu này. Không lâu sau đó, vào năm 1961 Kroc quyết định đẩy mạnh đầu tư cho chuỗi nhà hàng trên, lột xác từ một thương hiệu gia đình trở thành một hiện tượng toàn cầu.
2. Burger King được thành lập nhằm cạnh tranh McDonald's ngay từ những ngày đầu
Burger King được gây dựng từ năm 1953 khi hai thương gia là Keith Kramer và Mathew Burns cùng nhau lập quán đồ ăn nhanh theo ý tưởng kinh doanh của McDonald’s ở thành phố Jackdobsville, bang Florida [Mỹ]. Quán ăn của họ có tên là Insta-Burger King. David Edgerton và James McLamore là hai trong số những người kinh doanh theo phương thức mua thương hiệu. Họ đã mua quyền sở hữu thương hiệu năm 1954 khi Keith Kramer và Mathew Burns gặp khó khăn về tài chính, rồi sau đó sửa đổi tên thương hiệu thành Burger King.
3. In-N-Out Burger đã sáng tạo ra hình thức "drive-thru" nổi tiếng hiện nay
Harry và Esther Snyder khai trương cửa hàng Burger In-N-Out đầu tiên ở Công viên Baldwin, California vào năm 1945. Cặp đôi này tham gia sát sao vào hoạt động kinh doanh hàng ngày của cửa hàng, cụ thể: Harry mua nguyên liệu vào mỗi buổi sáng còn Esther đọc sách để nghiên cứu.
Harry dành hàng giờ trong nhà để xe của mình để chế biến món ăn. Vào năm 1948, ông đã thành công giới thiệu một hộp loa hai chiều đặt tại nhà hàng, giúp khách hàng dễ dàng đặt thức ăn mà không cần rời khỏi xe. Đây chính là cách mua hàng “drive-thru” phổ biến hiện nay.
4. Popeyes thật chất được đặt tên theo một bộ phim hình sự gai góc thay vì phim hoạt hình thủy thủ như lầm tưởng
Popeyes Chicken & Biscuits hoạt động vào năm 1972 với tên gọi "Chicken on the Run" ở Arabi, Louisiana, ngoại ô New Orleans. Vì công việc kinh doanh khá "chậm chạp", chủ nhà hàng Alvin C. Copeland, Sr. đã đặt tên mới cho nhà hàng là "Popeyes" theo tên của một bộ phim bom tấn năm 1971. Trong phim, nhân vật người cảnh sát Pháp cộc cằn "Popeye" Doyle được Gene Hackman thủ vai.
Copeland cũng chuyển từ phục vụ gà rán kiểu miền Nam sang gà cay kiểu New Orleans. Chuỗi thức ăn này đã khai trương nhà hàng thứ 500 vào năm 1985 và thứ 2.000 vào năm 2011.
5. Chủ của KFC, Colonel Sanders đã khắc tất cả công thức vào... cánh cửa bếp
KFC - hay Kentucky Fried Chicken - được thành lập bởi Harland Sanders. Ông đã sáng chế những công thức làm gà rán hoàn hảo trong suốt thời gian làm phụ bếp tại một trạm xăng năm 1930. Ông thậm chí còn khắc 11 loại thảo mộc và gia vị bí mật vào mặt sau của cánh cửa bếp.
Năm 1952, Sanders tự thân mở cửa hàng gà rán Kentucky đầu tiên. Thời điểm ông bán hết tất cả cổ phần của mình vào 12 năm sau, trên thị trường đã có hơn 600 cửa hàng nhượng quyền. Ngày nay, trên thế giới có hơn 21000 cửa hàng KFC.
6. Subway được thành lập bởi... một cậu thiếu niên 17 tuổi
Giám đốc điều hành của Subway - Fred DeLuca đã kinh doanh cửa hàng đầu tiên tại Bridgeport, Connecticut khi ông chỉ mới 17 tuổi. Hầu hết mọi người đều nghĩ "Subway" được lấy cảm hứng từ một phương tiện công cộng phổ biến ở New York, song trên thực tế đó chính là một "phiên bản" ngắn gọn hơn của "Pete's Submarines" [Tàu ngầm của Pete].
DeLuca đặt tên cửa hàng như một cách tri ân Peter Buck, một người bạn đã cho anh vay tiền vốn để có thể khởi nghiệp. Vào năm 1968, đôi bạn này đã quyết định rút ngắn tên nhà hàng thành Subway để có thể phù hợp hơn với quảng cáo trên radio. Ngày nay, trên khắp thế giới có khoảng hơn 40000 cửa hàng Subway.
Các công ty đại chúng lớn nhất theo thị trường CAP [2000 20002022]
10 công ty đại chúng lớn nhất thế giới có vốn hóa thị trường kết hợp gần 12 nghìn tỷ đô la vào tháng 7 năm 2022.$12 trillion as of July 2022.
Nhưng hai thập kỷ trước, những người chơi lập danh sách các công ty lớn nhất theo vốn hóa thị trường hoàn toàn khác nhau và nhiều năm trôi qua, những người mới nổi và tình cảm thị trường đã làm việc để xáo trộn bộ bài nhiều lần.
Biểu đồ thanh đua này của Truman Du cho thấy bảng xếp hạng của 10 công ty đại chúng lớn nhất đã thay đổi từ năm 2000 đến năm 2022.Truman Du shows how the ranking of the top 10 largest public companies has changed from 2000 to 2022.
Giới hạn thị trường so với giá trị thị trường
Trước khi lặn vào, điều đáng chú ý là vốn hóa thị trường chỉ là một trong nhiều số liệu có thể được sử dụng để giúp coi trọng một công ty.
Nói một cách đơn giản, giới hạn thị trường của công ty đo lường giá kết hợp của một công ty cổ phiếu đang lưu hành, nói cách khác, nó có giá mà ai đó sẽ phải trả nếu họ muốn mua công ty hoàn toàn với giá cổ phiếu hiện tại [về mặt lý thuyết].
Nhưng trong khi giới hạn thị trường cung cấp cái nhìn sâu sắc về vốn chủ sở hữu có giá trị tại một thời điểm nhất định, việc tính toán giá trị thị trường phức tạp và nhiều sắc thái hơn nhiều. Rốt cuộc, một mức giá phải trả có thể không phản ánh giá trị thực tế của một doanh nghiệp. Để có được thước đo về giá trị, các số liệu khác như tỷ lệ giá theo giá bán hàng [P/s] của công ty, tỷ lệ giá trên thu nhập [P/E] hoặc có thể được xem xét về vốn chủ sở hữu [ROE].
Các công ty đại chúng lớn nhất theo thị trường CAP [2000 20002022]
Trong hai thập kỷ qua, tình cảm của nhà đầu tư đã thay đổi khi các xu hướng khác nhau đã diễn ra, và các loại công ty nổi bật bởi thị trường cũng đã thay đổi.
Ví dụ, các công ty công nghệ và viễn thông đã rất lớn vào đầu những năm 2000, vì các nhà đầu tư đã hào hứng với tiềm năng dường như vô tận của World Wide Web mới được giới thiệu.
Các công ty lớn nhất theo thị trường Cap [ngày 1 tháng 1 năm 2000]
| #1 | Microsoft | $ 606 tỷ |
| #2 | General Electric | $ 508 tỷ |
| #3 | 🇯🇵 NTT DOCOMO | $ 367 tỷ |
| #4 | Cisco | $ 352 tỷ |
| #5 | Walmart | $ 302 tỷ |
| #6 | 🇺🇸 Intel | $ 280 tỷ |
| #7 | Điện báo Nippon | $ 271 tỷ |
| #số 8 | Nokia | $ 219 tỷ |
| #9 | Pfizer | $ 206 tỷ |
| #10 | Deutsche Telekom | $ 197 tỷ |
Ở giữa bong bóng dotcom, các nhà đầu tư đã đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp công nghệ liên quan đến Internet. Khi việc áp dụng PC và Internet được chọn, các nhà đầu tư hy vọng sẽ nhận được sớm trước khi các công ty này bắt đầu thực sự mang lại lợi nhuận. Tình cảm quá nhiệt tình này được phản ánh trong vốn hóa thị trường của các công ty đại chúng vào thời điểm đó, đặc biệt là trong các công ty công nghệ hoặc viễn thông được coi là được hưởng lợi từ sự bùng nổ trên internet.
Tất nhiên, bong bóng dotcom không có nghĩa là kéo dài, và đến tháng 1 năm 2004, danh sách top 10 trông đa dạng hơn nhiều. Vào thời điểm này, Microsoft đã mất vị trí cao nhất trước General Electric, nơi có mức vốn hóa thị trường là 309 tỷ đô la. Sau đó, vào cuối những năm 2000, các công ty năng lượng như ExxonMobil, Petrochina, Gazprom và BP đã tiếp quản danh sách khi giá dầu tăng vọt hơn 100 đô la mỗi thùng.
Nhưng nhanh chóng chuyển đến năm 2022, và chúng tôi đã xuất hiện đầy đủ, với công nghệ lớn trở lại dưới ánh đèn sân khấu.
Các công ty lớn nhất theo thị trường Cap [ngày 1 tháng 7 năm 2022]
| #1 | Microsoft | $ 606 tỷ |
| #2 | General Electric | $ 508 tỷ |
| #3 | Microsoft | $ 606 tỷ |
| #4 | Cisco | $ 352 tỷ |
| #5 | Walmart | $ 302 tỷ |
| #6 | 🇺🇸 Intel | $ 280 tỷ |
| #7 | Điện báo Nippon | $ 271 tỷ |
| #số 8 | Nokia | $ 219 tỷ |
| #9 | Pfizer | $ 206 tỷ |
| #10 | Deutsche Telekom | $ 197 tỷ |
Ở giữa bong bóng dotcom, các nhà đầu tư đã đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp công nghệ liên quan đến Internet. Khi việc áp dụng PC và Internet được chọn, các nhà đầu tư hy vọng sẽ nhận được sớm trước khi các công ty này bắt đầu thực sự mang lại lợi nhuận. Tình cảm quá nhiệt tình này được phản ánh trong vốn hóa thị trường của các công ty đại chúng vào thời điểm đó, đặc biệt là trong các công ty công nghệ hoặc viễn thông được coi là được hưởng lợi từ sự bùng nổ trên internet.
Tất nhiên, bong bóng dotcom không có nghĩa là kéo dài, và đến tháng 1 năm 2004, danh sách top 10 trông đa dạng hơn nhiều. Vào thời điểm này, Microsoft đã mất vị trí cao nhất trước General Electric, nơi có mức vốn hóa thị trường là 309 tỷ đô la. Sau đó, vào cuối những năm 2000, các công ty năng lượng như ExxonMobil, Petrochina, Gazprom và BP đã tiếp quản danh sách khi giá dầu tăng vọt hơn 100 đô la mỗi thùng.
| 2000 | $ 2,27 nghìn tỷ | 🇺🇸 Apple | $ 2,25 nghìn tỷ |
| 2004 | $ 1,94 nghìn tỷ | Bảng chữ cái | $ 1,43 nghìn tỷ |
| 2009 | Amazon | $ 1,11 nghìn tỷ | Tesla |
| 2014 | $ 707 tỷ | 🇺🇸 Berkshire Hathaway | $ 612 tỷ |
| 2022 | 🇺🇸 United Health Group | $ 485 tỷ | Johnson & Johnson |
$ 472 tỷ
Tencent
$ 435 tỷ
Thật thú vị khi xem mọi thứ diễn ra như thế nào vào năm 2023 và các công ty nào [nếu có] sẽ quản lý để đứng đầu trong suốt cuộc hỗn loạn.