Bài tập sau phẫu thuật đứt dây chằng chéo sau năm 2024

-Bệnh nhân được mang nẹp đùi cẳng chân với khớp gối, duỗi hoàn toàn tránh làm ảnh hưởng tới sụn chêm được phẫu thuật. Nẹp được mang cả ngày và đêm, cả khi ngủ.

-Có thể tập vận động gập duỗi gối ngay từ ngày thứ 2 sau mổ. Không được gập gối quá 90o (tháo nẹp khi tập). Gối được phép gấp khi bệnh nhân ngồi và khi bệnh nhân không đi lại.

-Tập gồng cơ đùi tư thế gối duỗi hoàn toàn, gồng cơ 20 lần, mỗi lần giữ 5 giây, tập khoảng 3 liệu trình 1 ngày. Có thể kích thích cơ bằng điện.

-Tập duỗi thẳng khớp gối ở tư thế nằm hoặc ngồi cố gắng giữ ở tư thế đó trong 5 phút. Tập 3 lần / ngày.

-Đeo nẹp: Tập vận động khớp háng ( dạng, khép háng) và khớp cổ chân ( gấp, duỗi, xoay trong, xoay ngoài)

-Bệnh nhân được sử dụng nạng khi đi bộ (mang nẹp duỗi gối hoàn toàn) chịu trọng lượng dần lên chân phẫu thuật, bệnh nhân có thể chịu trọng lượng hoàn toàn khi bệnh nhân không thấy đau khớp gối.

phục hồi chức năng sau phẫu thuật rách sụn chêm

2. Giai đoạn II (2 đến 6 tuần sau phẫu thuật)

-Mục tiêu :

• Bảo vệ khớp gối tránh vận động quá mức và làm lành vết thương.
• Lấy lại tầm vận động của khớp, với giới hạn gập gối đến 90o .
• Bắt đầu tập mạnh sức cơ.

-Tiếp tục các biện pháp giảm sưng đau nếu cần

-Các bài tập :

• Tập gồng cơ tứ đầu đùi, tập 20 lần, mỗi lần giữ 5 giây, ngày tập 3 liệu trình như vậy.
• Tập duỗi thẳng khớp gối, giữ mỗi lần 5 phút, 3 lần / ngày.
• Tập gập duỗi khớp gối khi tháo nẹp gấp không quá 90o, tập 20 động tác , 3 lần / ngày.
• Nằm với chân duỗi thẳng: co cơ tĩnh toàn bộ chân phẫu thuật. – Nâng chân lên khỏi mặt giường. – Có thể đặt một gối dưới khớp gối, gồng cơ nâng chân thẳng, giữ 5 giây sau đó gập gối xuống. – Vận động khớp cổ chân. – Dạng khép khớp háng với gối duỗi thẳng. – Đứng : chịu trọng lượng lên chân phẫu thuật. – Nhún chân, chịu trọng lượng lên mũi chân, giữ 1 giây, làm khoảng 20 lần. – Tập xuống tấn với gối gấp 45o , giữ 5 giây sau đó từ từ đứng lên, làm như vậy khoảng 20 lần. – Khi đi lại : Đi bộ đeo nẹp với gối duỗi thẳng, sử dụng nạng khi đi bộ, chịu trọng lượng vào chân phẫu thuật. Nếu thấy đau khớp gối, giảm trọng lượng tỳ vào chân phẫu thuật. Có thể gấp gối khi ngồi. Sau 4 tuần có thể bỏ nẹp duỗi gối khi đi lại.

3. Giai đoạn III : sau 6 đến 12 tuần.

-Mục tiêu :

• Tăng tiến, chịu trong lượng vào chân phẫu thuật
• Lấy lại hết tầm vận động của khớp gối.
• Tập mạnh sức cơ, tập sức bền.

-Tránh sưng đau do tập quá mức

-Các bài tập :

• Bài tập gập duỗi khớp gối chủ động lấy lại tầm vận động bình thường của khớp gối.
• Bắt đầu bỏ nạng tập đi bộ chậm.
• Tiếp tục tập các bài tập ở giai đoạn trên.
• Tập đứng chịu lực hoàn toàn trên chân phẫu thuật.
• Tập xuống tấn : Gập gối đến 90o giữ 5 giây sau đó từ từ đứng lên.
• Tập đứng lên từ từ từ tư thế ngồi trên ghế
• Tập vận động gập duỗi gối có sức cản ( trên máy tập hoặc dụng cụ trợ giúp tránh không được xoắn vặn khớp gối).
• Tập lên xuống cầu thang.
• Tập đạp xe đạp từ 10 tới 20 phút.
• Giai đoạn này chưa được tập chạy và chơi thể thao.

4. Giai đoạn IV : Sau 4 tháng phẫu thuật.

Bệnh nhân bắt đầu tập chạy.

Tăng cường tập polymetrics

Các chương trình tập bơi.

Sau 3-5 tháng, tập lại thể thao sớm, tập nhẹ nhàng

Sau 6 tháng bệnh nhân trở lại các hoạt động thể thao.

Điều trị thuốc bổ sung khi khớp gối bị sưng nề. Khi đó, ngừng tập vận động khớp gối, chườm lạnh, thuốc chống viêm, giảm phù nề. Khi khớp gối đỡ sưng nề, tiếp tục tập vận động bình thường.

Việc tập luyện cần phải phù hợp với sức chịu đựng tùy người bệnh, không nên cố quá sức. Trong quá trình tập luyện và di chuyển, người bệnh nên lưu ý phòng tránh ngã, va đập, làm tăng nặng chấn thương, kéo dài thời gian phục hồi.

Đứt dây chằng chéo sau là thương tồn thường gặp trong chấn thương khớp gối. Dây chằng chéo sau bị đứt do cơ chế chấn thương làm duỗi gối quá mức. – Có thể gặp đứt dây chằng chéo sau đơn thuần hoặc đứt cả dây chằng chéo trước, chéo sau hoặc kết hợp với tổn thương sụn chêm. – Khi dây chằng chéo sau bị tổn thương, xương chày bị trượt ra sau quá mức so với xương đùi, khớp gối mất vững, bệnh nhân đi lại khó khăn. – Đánh giá độ lỏng của khớp bằng dấu hiệu ngăn kéo sau. – Để phục hồi lại độ vững chắc của khớp và tránh các biến chứng thứ phát, bệnh nhân cần được tiến hành phẫu thuật tái tạo lại dây chằng chéo sau – Hiện tại dây chằng chéo sau được tái tạo bằng phẫu thuật nội soi, bằng chất liệu tự thân hoặc đồng loại.

Bài tập phục hồi chức năng sau mổ tái tạo dây chằng chéo sau khớp gối bằng nội soi gồm những giai đoạn sau :

1. Ngày 1 đến 2 sau phẫu thuật : – Giảm đau và sưng nề khớp gối bằng chườm đá lạnh 20 phút/ lần, cách nhau mỗi 3h. – Tập di động xương bánh chè. – Mang nẹp đùi cẳng chân cố định sau mổ: Tập dạng và khép khớp háng, tập vận động khớp cổ chân các tư thế. Tập khoảng 10 động tác mỗi giờ tránh huyết khối tĩnh mạch. Tập nâng toàn bộ chân lên khỏi mặt giường có trợ giúp. – Tập co cơ tĩnh trong nẹp : Tập cơ đùi và cơ cẳng bàn chân. – Nẹp sử dụng 4 tới 6 tuần đến khi kiểm soát được cơ lực .

2. Từ ngày thứ 2 sau phẫu thuật : – Bắt đầu tập đứng dậy với 2 nạng trợ giúp, chịu 50% trọng lượng cơ thể ở chân phẫu thuật. Đeo nẹp gối duỗi.

3. Từ ngày thứ 3 tới hết tuần thứ nhất sau phẫu thuật : – Mục tiêu: Giảm sưng nề, giảm đau khớp gối, lấy lại tầm vận động khớp gối ở tư thế duỗi. – Tiếp tục tập các bài tập như ngày 1 & 2 sau phẫu thuật với cường độ tăng dần. – Đeo nẹp liên tục cả ngày và đêm. – Tăng cường kiểm soát cơ đùi. – Bệnh nhân đi lại sử dụng 2 nạng nách trợ giúp, gối đeo nẹp tư thế duỗi.

4. Từ tuần thứ 2 đến hết tuần thứ 4 : – Tiếp tục đeo nẹp duỗi gối và tập các bài tập trong nẹp. Tập nâng chân phẫu thuật với nẹp. – Tháo nẹp 3 lần /ngày : Tập vận động gập gối thụ động đến 60º – Đến tuần thứ 4 gập gối đến 90º . Vận động thụ động và chủ động có trợ giúp. – Tập vận động duỗi gối từ 60º đến 0º . – Kiểm soát tập vận động làm mạnh sức cơ ở tư thế gối duỗi hoàn toàn. – Chịu một phần trọng lượng trên chân phẫu thuật. – Đi lại với nạng trợ giúp từ 4 tới 6 tuần. – Nếu khớp gối sưng đau : Ngừng tập, chườm lạnh khớp gối. – Sau tuần thứ 4 : khớp gối phải được duỗi hoàn toàn, gối gập 90º, sức cơ đùi phải mạnh.

5. Từ tuần thứ 5 đến hết 6 tuần : – Tiếp tục các bài tập vận động trong nẹp và khi tháo nẹp. – Duy trì duỗi khớp gối tối đa. – Tập vận động gập gối 90º và gập hơn nữa đến 110º . – Tập duỗi gối chủ động từ 90º về 0º . – Tập nâng và khép khớp háng ở tư thế duỗi khớp gối hoàn toàn. – Luôn đeo nẹp khi đi lại và khi ngủ. – Đi lại với nạng chịu 75% trọng lượng cơ thể trên chân phẫu thuật. – Đến tuần thứ 6 : bắt đầu bỏ nẹp đùi cẳng chân – Tập nhún đùi (xuống tấn) trong giới hạn khớp gối duỗi dần từ 90º về 0º và ngược lại, tốc độ tăng dần theo thời gian. – Tập bước lên và bước xuống 1 bậc thang.

6. Từ tuần thứ 7 đến hết tuần thứ 10 : – Tập vận động gập gối tăng dần đến 120º . Gập gối hết tầm vận động đến 3 tháng sau mổ. – Tập ngồi xổm đến 90º . – Nâng toàn bộ chân và khép háng (tư thế duỗi gối hoàn toàn) với tạ từ 1 đến 2 kg. – Chịu hoàn toàn trọng lực lên chân phẫu thuật ở tuần thứ 8. – Đạp xe đạp. – Tập lên xuống cầu thang. – Tập đi bộ

7. Từ tuần 11 đến tuần thứ 16: – Tăng cường các bài tập trên. – Tập gập duỗi khớp gối chủ động phải đạt được biên độ bình thường. – Tập chạy nhẹ.

8. Từ tháng thứ 5 đến hết tháng thứ 6 : – Tập các bài tập tăng cường sức mạnh cơ đùi. – Tập chạy tốc độ tăng dần : không nên chạy vòng hoặc xoay khớp gối. – Trở lại hoạt động thể thao.

9. Từ tháng thứ 7 : – Tiếp tục các hoạt động bình thường. – Hoạt động thể thao: chạy, nhảy và các hoạt động khác.

• Điều trị thuốc bổ xung khi khớp gối bị sưng nề:

Thuốc giảm đau chống viêm chống phù nề tăng cường

• Vật lý trị liệu :

– Chườm lạnh khớp gối đến 1 tuần sau phẫu thuật. – Sau 4 tuần phẫu thuật có cứng, dính khớp gối hoặc cơ lực đùi yếu có thể điều trị : sóng ngắn, hồng ngoại,điện phân, điện xung hoặc dòng thể dục kích thích cơ. – Bệnh nhân có thể tập thểm bằng máy tập kinetic.

• Điều trị hỗ trợ khác : Băng chun gối, nạng, gậy, khung tập đi.
• THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM :

Giai đoạn đầu sau phẫu thuật 2 tuần bệnh nhân được tái khám. Sau đó cứ 1 tháng được tái khám 1 lần cho đến khi bệnh nhân trở lại hoạt động bình thường.