Biên độ biến động kí hiệu là gì năm 2024

Nhiệt độ là một thông số vật lý quan trọng, được sử dụng trong hiểu hệ thống, thiết bị và có tính ứng dụng cao trong đời sống. Xác định các yếu tố liên quan đến nhiệt độ giúp kiểm soát chúng một cách hiệu quả hơn. Bạn thường nghe đến thuật ngữ “biên độ nhiệt” trong sản xuất công nghiệp, nghiên cứu khoa học, khí tượng…

Biên độ biến động kí hiệu là gì năm 2024

Vậy, biên độ nhiệt là gì? Ý nghĩa và cách tính chỉ số biên độ nhiệt như thế nào? Bạn đọc quan tâm, hãy cùng Nguyễn Giang tìm hiểu rõ hơn về thuật ngữ biên độ nhiệt qua bài viết chia sẻ dưới đây.

Biên độ nhiệt là gì? Ý nghĩa của biên độ nhiệt

Biên độ nhiệt là một thông số quan trọng trong môi trường, giúp xác định khí hậu của địa phương, khu vực nào đó. Cùng tìm hiểu bản chất biên độ nhiệt là gì và ý nghĩa trong thực tế.

Biên độ nhiệt là gì?

Biên độ nhiệt là khoản biến động chênh lệch giữa mức nhiệt cao nhất và thấp nhất, được xác định trong 1 khoảng thời gian nhất định. Giá trị biên độ nhiệt được xác định theo ngày, tuần, tháng hoặc theo năm để đánh giá khí hậu của một khu vực nào đó.

Ý nghĩa của biên độ nhiệt là gì?

Biên độ nhiệt xác định được sử dụng là yếu tố đánh giá khí hậu của một khu vực địa lý. Thông số biên độ nhiệt kết hợp với lượng mưa, giúp đánh giá sự thay đổi điều kiện thời tiết, khí hậu của khu vực đó hàng năm như thế nào?

Biên độ biến động kí hiệu là gì năm 2024

Biên độ nhiệt cho thấy môi trường sống ở khu vực sẽ phù hợp với đối tượng nào. Ứng dụng biên độ nhiệt trong nuôi trồng, nông nghiệp rất quan trọng, để kiểm soát sự phát triển của vật nuôi, cây trồng.

\>> XEM THÊM SẢN PHẨM:

  1. MÁY ĐO NHIỆT ĐỘ NHIỆT BOSCH GIS 500
  2. THIẾT BỊ ĐO NHIỆT ĐỘ THÔNG MINH MPE TMS1/SC

Cách tính biên độ nhiệt trong thực tế

Dựa trên khái niệm về biên độ nhiệt, cách tính sẽ được xác định theo công thức sau:

A = Tmax - Tmin

Theo đó:

  • A là biên độ nhiệt được xác định bằng đơn vị nhiệt độ (0oC).
  • Tmax là mức nhiệt đo được cao nhất trong khoảng thời gian xác định (0oC).
  • Tmin là mức nhiệt thấp nhất đo được trong khoảng thời gian xác định (0oC).

Biên độ nhiệt được sử dụng khá phổ biến, được chia thành nhiều loại. Cụ thể, biên độ nhiệt được phân thành các loại sau:

  • Biên độ nhiệt theo ngày: Sẽ đo và xác định khoảng nhiệt độ thay đổi trong 1 ngày. Thông thường, chỉ số biên độ nhiệt theo ngày sẽ được sử dụng để dự báo thời tiết hàng ngày, giúp người nông dân, chăn nuôi có thông số để chuẩn bị môi trường phù hợp. Nhiệt độ cao nhất trong ngày thường được xác định vào 13h - thời điểm trái đất hấp thụ nhiều bức xạ nhiệt mặt trời nhất. Thời điểm nhiệt độ thấp nhất thường vào sáng sớm, thời điểm mặt trời mọc.
  • Biên độ nhiệt trung bình tháng: Giá trị trung bình của biên độ nhiệt sẽ được xác định bằng trung bình nhiệt độ cao nhất trừ đi trung bình nhiệt độ thấp nhất. Thông số biên độ trung bình hàng tháng sử dụng để đánh giá sự biến đổi thời tiết giữa các tháng, mùa trong năm.
  • Biên độ nhiệt trung bình năm: Tương tự được xác định bằng giá trị nhiệt độ trung bình cao nhất của 12 tháng trừ đi nhiệt độ trung bình thấp nhất của 12 tháng. Đánh giá sự thay đổi thời tiết giữa các năm, dự đoán sự thay đổi của khí hậu trên biên độ nhiệt trung bình năm.
  • Biên độ nhiệt tuyệt đối: Là sự chênh lệch nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trong một khoảng thời gian. Giá trị biên độ nhiệt tuyệt đối sẽ có sự thay đổi phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, địa hình, vùng lục địa…

Biên độ biến động kí hiệu là gì năm 2024

Những yếu tố nào ảnh hưởng đến biên độ nhiệt?

Biên độ nhiệt là yếu tố khí hậu, nằm trong sự liên kết với các yếu tố môi trường khác. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi của biên độ nhiệt, cụ thể như sau:

Trong chương trình vật lý THPT, Biên độ dao động là gì hẳn là một câu hỏi các bạn cần hiểu thật rõ khi bắt đầu bước vào chương Dao động. Vì vậy, hôm nay Kiến Guru xin chia sẻ đến các bạn khái niệm của Biên độ dao động và các bài toán liên quan, giúp bạn củng cố cũng như rèn luyện thêm các kiến thức về Dao động.

a) Khái niệm biên độ dao động là gì?

Dao động có thể xem là sự di chuyển qua lại quanh 1 vị trí, gọi là vị trí cân bằng. Độ dịch chuyển xa nhất so với vị trí cân bằng được gọi là biên độ dao động. Tuy nhiên, để dễ theo dõi, Kiến chỉ xem xét trong các trường hợp dao động cơ.

Dao động cơ là chuyển động qua lại của một vật quanh vị trí cân bằng.

Ví dụ: chiếc thuyền nhấp nhô tại chỗ ở vị trí neo, con lắc đồng hồ di chuyển qua lại…

Biên độ biến động kí hiệu là gì năm 2024

Hình 1: Con lắc dao động quanh vị trí cân bằng O.

Một dao động cơ có thể tuần hoàn hoặc không tuần hoàn. Nếu sau những khoảng thời gian bằng nhau, vật trở lại vị trí cũ theo hướng cũ thì gọi là dao động tuần hoàn. Tùy vào vật hay hệ vật dao động sẽ ảnh hưởng đến tính phức tạp của dao động.

Ví dụ: Con lắc đồng hồ là dao động tuần hoàn, còn chiếc thuyền nhấp nhô tại chỗ thì không được xem là dao động tuần hoàn.

Dao động tuần hoàn đơn giản nhất Kiến xin chia sẻ là dao động điều hòa.

b) Dao động điều hòa

Dao động điều hòa là dao động mà li độ của vật là một hàm dạng sin (hoặc cosin) theo thời gian (định nghĩa SGK).

Ta có phương trình dao động điều hòa: x = Acos(ωt + φ), trong đó:

+ x gọi là li độ dao động.

+ A là biên độ dao động: nó là độ lệch cực đại của vật so với vị trí cân bằng. Vì thế biên độ dao động luôn là số dương.

+ ω tần số góc (đơn vị rad/s).

+ (ωt+φ) là pha dao động tại thời điểm t, φ gọi là pha ban đầu (đơn vị rad): khi vật chuyển động, pha dao động sẽ xác định vị trí cũng như chiều của chuyển động tại ngay thời điểm đang xét.

Chú ý: pha ban đầu φ có giá trị nằm trong khoảng từ -π tới π.

Biên độ biến động kí hiệu là gì năm 2024

Hình 2: Đồ thị li độ theo thời gian của 1 dao động điều hòa.

Dựa trên phương trình li độ, ta có phương trình vận tốc và gia tốc:

+ v = x' = -ωAsin(ωt + φ)

+ a = v'= -ω2Acos(ωt + φ) = -ω2x

Nhận xét:

Điểm P dao động điều hòa trên một đoạn thẳng luôn luôn có thể được coi là hình chiếu của một điểm M đangchuyển động tròn đều trên một đường tròn có nhận đường kính là đoạn thẳng đã cho.

Khi xét phương trình dao động điều hòa,ta chọn trục x làm gốc để tính pha của dao động.

Biên độ biến động kí hiệu là gì năm 2024

Hình 3: Tóm tắt một số công thức liên quan.

2. Một số câu hỏi thường gặp liên quan đến biên độ dao động là gì chọn lọc.

Câu 1: Hãy chọn đáp án đúng trong các câu sau khi nói về biên độ dao động của một dao động điều hòa. Biên độ dao động là:

  1. Quãng đường vật di chuyển trong 1 chu kỳ dao động.
  1. Quãng đường vật di chuyển trong nửa chu kỳ dao động
  1. Độ dời lớn nhất của vật trong quá trình dao động.
  1. Đoạn đường đi được trong quỹ đạo chuyển động của vật.

Hướng dẫn:

Đáp án là câu C. Vì độ dời lớn nhất chính là khoảng cách lớn nhất khi vật di chuyển so với vị trí cân bằng. Tức là vật đang ở 2 biên, biên âm và biên dương.

  1. Sai: trong 1 chu kì vật đi được 4A.
  1. Sai: trong nửa chu kì vật đi được 2A.
  1. Sai: quãng đường di chuyển được là 2A.

Câu 2: Một vật dao động điều hoà với chu kì T, biên độ bằng 5 cm. Tính quãng đường của vật trong thời gian 2,5T:

  1. 10 cm
  1. 50 cm
  1. 45 cm
  1. 25 cm

Hướng dẫn:

Quãng đường vật đi được trong 1 chu kì là 4A, nửa chu kì là 2A. Vậy tổng cộng trong 2.5T vật đi được: 2x4A + 2A = 10A.

Chọn đáp án là B: 50cm.

Câu 3: Phương trình dao động điều hòa của một vật là: x = -5cos(10πt + π/6) cm. Chọn đáp án đúng:

  1. Biên độ A = -5 cm
  1. Pha ban đầu của dao động φ = π/6 (rad)
  1. Chu kì T = 0,2 s
  1. Li độ tại thời điểm bắt đầu x0 = 5 cm

Hướng dẫn:

A sai vì biên độ luôn dương.

B sai vì phải biến đổi thành dạng x = 5cos(π - 10πt - π/6) = 5cos(-10πt + 5π/6)

\= 5cos(10πt - 5π/6). Pha ban đầu là -5π/6

C đúng, dựa trên công thức cơ bản của chu kì.

D sai vì thế t = 0 vào công thức.

Câu 4: Độ to của âm phụ thuộc vào yếu tố nào sau đây ?

  1. Tần số dao động
  1. Biên độ dao động
  1. Thời gian dao động
  1. Tốc độ dao động.

Hướng dẫn:

Độ to của âm phụ thuộc vào biên độ dao động: biên độ dao động lớn, âm phát ra to, biên độ dao động bé, âm phát ra nhỏ.

Độ cao của âm phụ thuộc vào tần số dao động: tần số càng cao âm phát ra càng lớn và ngược lại.

Vậy chọn câu B.

Trên đây là các kiến thức tổng hợp về dao động mà Kiến chia sẻ đến các bạn, hi vọng thông qua bài viết, bạn đã tự tìm được đáp án cho câu hỏi Biên độ dao động là gì? Dao động gặp rất nhiều trong các kì thi, vì vậy các bạn nhớ ôn tập thật kỹ để tự tin xử lý các dạng bài về dao động trong lúc thi cử nhé. Mời bạn tham khảo các bài viết khác trên trang của Kiến Guru để có thêm nhiều kiến thức, chuẩn bị tốt cho kì thi THPT quốc gia sắp tới.