Đẳng Sâm Có Tác Dụng Gì? Cách Dùng Và Lưu Ý Khi Sử Dụng - Welcome
Đẳng sâm hay đảng sâm có công dụng làm thuốc bổ, chữa thiếu máu, vàng da, bệnh bạch huyết, viêm thượng thận. Ngoài ra Đảng sâm còn chữa mệt mỏi, kém ăn, ho, đau dạ dày, thiếu sữa. Có nhiều công dụng, và giá thành rẻ hơn nhân sâm, nên nó được gọi là Sâm cho mọi nhà. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về công dụng và cách dùng Đảng sâm trong bài viết này!
Đảng sâm có tên khoa học là Codonopsis sp. Là rễ phơi khô của nhiều loài Codonopsis như Codonopsis pilosula [Franch] Nannf, Codonopsis tangshen Oliv và một số Codonopsis khác, đều thuộc họ Hoa chuông [Campanulaceae]. Tên gọi khác của Đảng sâm là Phòng đảng sâm, Lộ đảng sâm, Xuyên đảng sâm, Đông đảng sâm, rầy cáy, mần cáy. Ngoài ra, còn có tên là Thượng đảng nhân sâm vì rễ của cây này nhìn giống nhân sâm và xuất xứ từ vùng đất có tên là Thượng Đảng bên Trung Quốc.
Đảng sâm là một loại cỏ sống lâu năm. Thân mọc bò hay leo. Rễ hình trụ dài, trên có các vết nhăn dọc và ngang.
Lá hình tim hoặc hình trứng, mép nguyên hoặc hơi lượn sóng, hoặc có răng cưa mặt trên lá màu xanh nhạt, mặt dưới trắng.
Mùa hoa nở: tháng 7-8. Mùa quả tháng 9-10.
1.2. Phân bố
Cây thuốc được trồng nhiều ở các nơi thuộc đông bắc Trung Quốc và ở Hàn Quốc. Ở nước ta Đảng sâm thường mọc được trên các vùng núi cao. Ở các tỉnh như: Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn…
Được trồng bằng hạt. Đảng sâm ưa những nơi đất cát có nhiều mùn. Vốn cây đảng sâm mọc hoang ở những nơi có bóng râm, hoặc ở thung lũng rậm rạp.
Vì phân bố rộng rãi, trồng ở nhiều nơi, giá thành rẻ và phổ biến nên Đảng sâm được coi là vị sâm dùng cho mọi nhà, kể cả người có kinh tế eo hẹp.
2. Thu hái và bào chế Đảng sâm
2.1. Thu hái
Thu hoạch vào mùa thu, đào lấy rễ, rửa sạch đất, phân biệt to nhỏ, để riêng, xâu dây vào, phơi khô.
2.2. Bào chế
Thái phiến: Lấy dược liệu chưa thái lát, ủ mềm, thái phiến dày, phơi khô.
Sao: Có thể sao Đảng sâm với gạo để dùng.
3. Thành phần hoá học của Đảng sâm
Nghiên cứu hóa sinh cho thấy thành phần hóa học của Đảng sâm chủ yếu là polyacetylen, phenylpropanoids, alkaloids, triterpenoids và polysacarit… Ngoài ra còn có các acid hữu cơ, tinh dầu và nhiều hợp chất khác. Tổng cộng có đến 126 hợp chất đã được báo cáo.
Và mặc dù được sử dụng thay thế cho tác dụng của Nhân sâm trong nhiều trường hợp, cho đến nay, hoạt chất chủ yếu làm nên tác dụng của Đảng sâm không phải là saponin như của Nhân sâm.
4. Tác dụng dược lý
4.1. Về Codonopsis pilosula
Polysacarit từ C. pilosula có thể ức chế hoạt động của các tế bào ung thư biểu mô tuyến dạ dày ở người và tế bào ung thư biểu mô tế bào gan. Một polysacarit pectic biểu hiện độc tính tế bào rõ rệt đối với ung thư biểu mô tuyến phổi ở người A 549, phụ thuộc vào liều.
Uống polysacarit từ C. pilosula được coi là có tác dụng hạ đường huyết đáng kể ở chuột mắc bệnh tiểu đường bằng cách cải thiện tình trạng kháng insulin.
Sử dụng bằng đường uống polysacarit từ C. pilosula trong 8 tuần trì hoãn tình trạng lão hóa. Tác động này của nó có thể liên quan đến việc tăng cường khả năng miễn dịch, loại bỏ các gốc tự do.
- Tác dụng lên niêm mạc dạ dày
Phần hòa tan trong nước từ rễ của C. pilosula có tác dụng bảo vệ đáng kể đối với tổn thương niêm mạc dạ dày do rượu.
- Ảnh hưởng đến hệ thống máu
Chiết xuất dung dịch C. pilosula có tác dụng bảo vệ đối với tổn thương tái tưới máu thiếu máu cục bộ sau ghép thận.
6 ngày uống polysacarit từ C. pilosula có tác dụng đối với chuột bị ức chế miễn dịch do cyclophosphamide gây ra.
4.2. Về Codonopsis lanceolata
Chiết xuất cồn từ C. lanceolata cho thấy tác dụng chống oxy hóa đáng kể. Các tác dụng chống oxy hóa là kết quả của việc thu gom các gốc tự do.
Sau khi chuột bị tổn thương gan do rượu được sử dụng bằng đường uống chiết xuất cồn của C. lanceolata trong 8 tuần, đã thấy tác dụng bảo vệ.
Axit oleanolic được phân lập từ C. lanceolata có thể bảo vệ DNA khỏi bị hư hại do bức xạ UV và thúc đẩy sửa chữa tổn thương DNA.
5. Công dụng và liều dùng của Đảng sâm
5.1. Công dụng
Dùng làm thuốc bổ, chữa các chứng tiêu phân sống lỏng nát, ăn không tiêu, tiếng nỏi nhỏ bé, sắc mặt nhợt nhạt, chân tay yếu mỏi, thở ngắn, hay mỏi mệt, phế hư sinh ho, hay khát.
Đảng sâm thường được dùng thay Nhân sâm trong những bài thuốc bổ [nhưng lượng phải gấp 2 – 3 lần], nhất là chứng hệ tiêu hoá hư yếu, tiêu hóa kém thường kết hợp với Bạch truật, Bạch linh, Hoài sơn, Liên nhục. Bài thuốc như bài Sâm Linh Bạch truật tán, Hương sa lục quân, Bổ trung ích khí chữa bệnh suy dinh dưỡng trẻ em tiêu chảy kéo dài do rối loạn tiêu hoá, rối loạn hấp thu.
5.2. Liều dùng
Ngày dùng từ 9 – 30 g, dạng thuốc sắc, thuốc hoàn hay bột.
6. Phương thuốc kinh nghiệm
6.1. Ăn uống không tiêu, mệt mỏi yếu sức, nôn hoặc tiêu chảy
Dùng bài Sâm linh bạch truật tán:
Nhân sâm hoặc Đảng sâm, Phục linh, Bạch truật, Sơn dược, Thạch liên nhục, Bạch biển đậu, Cát cánh, Sa nhân, Dĩ mễ, Cam thảo, tán thành bột nhỏ, sắc với nước để uống.
6.2. Trị tử xung xuất huyết cơ năng
Độc vị Đảng sâm, mỗi ngày 30-60g, sắc, chia làm 2 lần uống. Liên tục 5 ngày trong thời kỳ kinh nguyệt.
6.3. Người gầy suy kiệt, ho
Đảng sâm 16g, Hoài sơn 12g, Ý dĩ nhân 6g, Cam thảo 2g, Khoản đông hoa 6g, Xa tiền tử 6g. Sắc, chia làm 3 lần uống.
6.4. Người già suy yếu lâu ngày
Cũng dùng cho người làm việc lao động chân tay hoặc trí óc nhiều, mệt tim, ê ẩm.
Đảng sâm 40g, Ngưu tất, Mạch môn, Long nhãn, Đương quy, mỗi thứ 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Bệnh nặng nguy cấp có thể thêm Nhân sâm 4-8g.
7. Kiêng kỵ
- Cót hực tà cấm dùng.
- Khí trệ, phẫn nộ, hỏa vượng không dùng.
- Không dùng Đẳng sâm chung với Lê lô.
- Nếu dùng mỗi liều quá 63g Đảng sâm sẽ gây khó chịu vùng trước tim và nhịp tim không đều, ngưng thuốc thì hết.
- Phụ nữ có thai hoặc cho con bú, trẻ em dưới 12 tháng tuổi không nên dùng.
- Không nên sử dụng dược liệu kèm với hải sản, củ cải, trà xanh.
Đảng sâm có dùng thay thế Nhân sâm trong hầu hết các bài thuốc, chỉ cần tăng liều lên gấp 2-3 lần. Dùng để bồi bổ cơ thể. Những thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Tốt nhất, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các vị thuốc!
Đẳng sâm được biết tới là một loại dược liệu sở hữu nhiều công dụng nổi trội với sức khỏe con người. Cụ thể công dụng là gì, hãy tìm hiểu bài viết dưới đây nhé!
Đẳng sâm là cây gì?
Đẳng Sâm tên khoa học là Codonopsis pilosula. Loại thực vật này thuộc họ nhà hoa chuông, được trồng chủ yếu ở Trung Quốc, phân bố tại các tỉnh như Tức Xuyên, Hồ Bắc, Vân Nam, Sơn Tây, Hà Nam, Cam Túc, Hắc Long Giang, Ninh Hạ,… Do giá trị dược tính cao, hiện nay tại Việt Nam cũng đã cho quy hoạch trồng loại thảo dược này theo quy mô lớn tại các vườn dược liệu ở Quảng Nam, Lâm Đồng, Đà Nẵng, Kon Tum, Lai Châu, Lạng Sơn, Cao Bằng,…
Đây là loại dược liệu thân cỏ, dạng leo. Phần thân cây có màu tím, lông trắng bao phủ xung quanh, cây mọc nhờ vào các loại thực vật khác hoặc bò dưới mặt đất. Lá của đẳng sâm có màu xanh hơi ngả vàng, hình trái tim, phần mặt trước được bao phủ lớp lông nhung, mặt dưới màu nhạt hơn. Hoa của cây mọc ở kẽ lá, có màu trắng vàng nhạt, quả màu xanh bên trong chứa nhiều hạt màu nâu.
Bộ phận được sử dụng nhiều nhất là rễ. Rễ sau khi được đào sẽ loại bỏ lớp đất, phân loại, phơi khô rồi đem bảo quản.
Đẳng sâm có tác dụng gì?
Theo nghiên cứu khoa học, người ta tìm thấy trong thành phần của loại sâm này có chứa một số thành phần hóa học sau: insulin, alkaloid, sucrose, glucose, saponin, fructose, choline,tangshenoside,…
Trong đông y, đẳng sâm có vị ngọt, tính bình mang lại tác dụng qui vào kinh phế, túc thái âm, kinh thù. Nhờ vậy, sâm sở hữu những công dụng tuyệt vời như sau:
Theo kết quả thực nghiệm cho thấy, sử dụng loại thảo dược này thường xuyên sẽ góp phần nâng cao sức đề kháng, điều trị hiệu quả chứng suy nhược cơ thể, mệt mỏi,… Đồng thời, các hoạt chất có trong đẳng sâm còn có khả năng gây ức chế và hưng phấn lên vỏ não. Điều này giúp gia tăng tế bào có lợi, củng cố sức đề kháng cho cơ thể.
Dịch tiết ra từ đẳng sâm được nghiên cứu là có tác dụng rất tốt cho hệ tiêu hóa. Chúng giúp tái tạo hàng rào bảo vệ hệ tiêu hóa, kích thích sản sinh vi khuẩn có lợi. Từ đó hỗ trợ điều trị tốt các chứng bệnh như trào ngược dạ dày, chướng bụng đầy hơi,…
- Ngăn ngừa bệnh về tim mạch và huyết áp
Để kiểm chứng công dụng này của loại thảo dược, người ta đã tiêm dẫn chất có chứa đẳng sâm vào mạch thỏ. Quá trình thí nghiệm cho thấy rằng, nhịp độ co bóp của tim thỏ được cải thiện đáng kể và lưu lượng máu cũng được khơi thông.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh về máu
Sử dụng loại thảo dược này thường xuyên sẽ giúp làm giảm lượng bạch cầu, tăng hồng cầu đáng kể. Do vậy, có thể nói đẳng sâm là dược liệu rất tốt cho máu.
- Chống suy nhược ở người già
Trong thành phần của sâm có chứa rất nhiều hoạt chất tốt cho xương khớp, chúng giúp bảo vệ các mô xương, ngăn chặn quá trình lão hóa sớm.
- Đẳng sâm điều trị sốt xuất huyết
Loại sâm này có vị ngọt, tính lành, vì thế rất phù hợp trong điều trị bệnh sốt xuất huyết. Chỉ cần sử dụng sâm trong 1 tháng, người bệnh sẽ thấy cơ thể khoan khoái hơn nhiều, sắc mặt cũng hồng hào hơn.
Ngoài ra, La hán quả cũng là một trong những loại thảo dược rất tốt cho cơ thể, có tác dụng rất tốt trong việc hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh mà bạn có thể tham khảo.
Đẳng sâm giá bao nhiêu tiền?
Hiện nay trên thị trường, loại thảo dược này đang có giá từ 295-330k/1kg. Nhiều khách hàng vui mừng khi tìm được nguồn mua dược liệu có giá rẻ, chỉ dưới 200k/kg.
Tuy nhiên bạn cần xem xét lại chất lượng của sản phẩm, bởi bất kỳ hàng hóa nào, đặc biệt là sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người đều cần phải đảm bảo chất lượng tuyệt đối. Đấy là chưa kể trường hợp bạn mua đẳng sâm để làm qua biếu người lớn, nếu chất lượng kém thì thật tệ.
Phân loại cây đẳng sâm
Đẳng sâm Bắc Đây là dược liệu có hình dáng rất giống với cây nhân sâm, sở hữu nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe như: bồi bổ cơ thể, tăng cường sinh lý, tốt cho người thận hư, cải thiện hệ tiêu hóa, làm đẹp,… Loại cây này được trồng chủ yếu ở Triều Tiên và khu vực đông bắc Châu Á tại các bờ suối hoặc cánh rừng thưa. Cây mọc nhờ vào loài thực vật bên cạnh, lá hình trái tim, hoa có màu lục nhạt hình chuông. Đẳng sâm Nam Loại cây này sống bám vào thân cây khác hoặc bò dưới mặt đất. Cây thường sinh sôi và phát triển hơn vào mùa xuân. Chúng phân bố chủ yếu ở các tỉnh Trung Quốc. Từ những năm 1961, loại dược liệu này đã bắt đầu được trồng tại Việt Nam.
Theo y học hiện đại, đẳng sâm nam sở hữu những công dụng như:
- Tăng cường sức đề kháng, chống mệt mỏi.
- Cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa.
- Tăng cường lưu thông máu tới các cơ quan trong cơ thể.
- Ổn định đường huyết, nâng cao hệ miễn dịch, giảm đau, chống ho,…
Đẳng sâm nang
Được nghiên cứu và phân phối với công ty TNHH Thương Mại và Dịch Vụ Du Co Việt Nam. Sản phẩm là viên uống giảm cân, với các thành phần chính như: Sâm, lá sen, chè vằng, chùm ngây, tinh nghệ, tinh bưởi, linh chi vàng,…
Chè dây cũng được coi là một trong những loại thảo dược rất tốt cho cơ thể. Để hiểu hơn về công dụng, cách dùng và giá bán của loại thảo dược này. Hãy cùng tham khảo thông tin tại đây.
Cách dùng cây đẳng sâm
Đẳng sâm ngâm rượu
Cách ngâm rượu sâm tươi
- Nguyên liệu: Sâm tươi 1kg, rượu gạo 1 lít.
- Thực hiện: Sâm đem rửa sạch để loại bỏ lớp đất, sau đó ngâm với nước khoảng 30 phút cho ra bớt nhựa. Sắp củ đẳng sâm vào bình thủy tinh rồi đổ ngập rượu. Đập kín bình, ủ trong khoảng 3 tháng là có thể mang ra dùng được.
Cách ngâm rượu sâm khô
- Nguyên liệu: Sâm khô 1kg, rượu gạo 5 lít.
- Thực hiện: Cho đẳng sâm khô vào bình thủy tinh rồi đổ ngập rượu. Ủ rượu trong vòng 30 ngày là có thể dùng được.
Sâm ngâm mật ong Sâm ngâm mật ong nên chọn những củ to đều, vỏ có màu vàng nhạt, mùi thơm nhẹ. Khi sơ chế nên ngâm với nước trong khoảng 30 phút để loại bỏ bùn đất và nhựa bám trên cây. Sau đó thái lát mỏng, đem phơi dưới nắng. Khi đẳng sâm đã ráo nước thì bắt đầu thực hiện bài thuốc như sau: Sâm đem trộn với mật ong, sau đó cho vào hũ nhựa, đậy nắp kín, ủ từ 1-3 ngày để cho nguyên liệu thẩm thấu. Dùng trước bữa ăn khoảng 30 phút sẽ mang tác dụng tốt cho người gặp vấn đề tiêu hóa.
Trên đây là một số thông tin xoay quanh đẳng sâm. Hy vọng những chia sẻ dưới đây sẽ giúp ích cho độc giả.
Bác sĩ Lương Đức Chương sinh ngày 02/2/1954, ông nguyên là Thượng tá – Bác sỹ của Học viện Quân Y. Hiện nay, bác sĩ Chương đang làm việc và công tác tại Phòng chẩn trị y học cổ truyền Tâm Minh Đường
3 Tháng Bảy, 2020Nguồn tham khảo: