Hoạt động 1: Trang 71 tin 6 sách Kết nối tri thức
Giải:
Để máy tính có thể hiểu và thực hiện được thuật toán thì cần có các lệnh để giúp máy tính hiểu được ngôn ngữ. Hay nói cách khác cần có ngôn ngữ lập trình
Câu hỏi: Trang 72 tin 6 sách Kết nối tri thức
Giải:
Luyện tập
Câu 1. Tìm câu sai.
a] Chương trình máy tinh là một dãy các lệnh mà máy tinh có thể hiểu và thực hiện được.
b] Chương trình máy tính được viết bằng ngôn ngữ lập trình.
c] Máy tính có thể thực hiện các lệnh trong chương trinh theo trình tự tuỳ ý.
Giải:
Câu sai là:
Đáp án c. Máy tính có thể thực hiện các lệnh trong chương trình theo trình tự tùy ý
Câu 2. Cho chương trình Scratch như ở Hình 6. 15.
a] Em hãy cho biết chương trình đó thực hiện thuật toán nào?
b] Hãy xác định đầu vào, đầu ra của thuật toán đó.
c] Hãy cho ví dụ cụ thê giả trị dữ liệu đầu Vào và cho biết kết quả đầu ra tương ứng.
d] Hãy trình bày thuật toán bằng sơ đỗ khối.
Giải:
a] Chương trình này thực hiện thuật toán " Tính điểm trung bình của ba môn Toán, Văn, Anh để thưởng ngôi sao"
b] Đầu vào: Ba số a, b, c lần lượt là điểm các môn Toán, Văn, Anh
Đầu ra: Thông báo "Bạn được thưởng ngôi sao" hay "Bạn cố gắng lên nhé".
c] Ví dụ:
- HS có điểm Toán được 9, điểm Văn là 8 và điểm Tiếng Anh là 10. Khi đó dữ liệu đầu vào là a = 9, b = 8, c = 10, chương trình tính ĐT = [9 + 8 + 10]/3 = 9, vì ĐTB > 8 nên đầu ra chương trình thông báo “Bạn được thưởng sao.
- HS 2 có điểm Toán được 7, điểm Văn là 6 và điểm Tiếng Anh là 8. Khi đó đữ liệu đầu vào là a = 7, b = 6, c = 8, chương trình tính ĐTB = [7 + 6 + 8]/3 = 7, vì ĐTB < 8 nên đấu ra chương trình thông báo “Bạn cố gắng lên nhé”
d] Sơ đồ khối
Câu 3. Cho chương trình Scratch như ở hình 6.16. Em hãy trả lời các câu hỏi sau:
a. Chương trình đó thực hiện công việc gì?
b. Các cấu trúc điều kiển tuần tự, rẽ nhánh và lặp có được sử dụng trong chương trình không? Hãy nêu các câu lệnh trong chương trình thể hiện cấu trúc đó.
c. Thực hành tạo chương trình bằng Scratch
Giải:
a. Chương trình Scratch ở Hình 6.16 thực hiện công việc sau:
Nhân vật nói xin chào trong 2 giây, sau đó lặp lại 10 lần việc di chuyển 10 bước nếu chạm biến thì quay lại. Trong quá trình nhân vật di chuyển chương trình phát âm thanh tiếng trống.
b.
- Cấu trúc tuần tự được thể hiện ở việc thực hiện lần lượt các lệnh từ trên xuống dưới - Ví dụ: nhân vật nói "Xin chào" sau đó mới di chuyển.
- Cấu trúc rẽ nhánh - Lệnh "nếu chạm biên, bật lại".
- Cấu trúc lặp - Lặp lại 10 lần
Vận dụng
Câu 1. Em hãy vẽ sơ đồ khối mô tả thuật toán tìm số lớn hoan trong hai số a và b. Từ sơ đồ khối, hãy viết chương trình Scratch thực hiện thuật toán.
Giải:
Thuật toán tìm số lớn hơn trong hai số a và b
Câu 2: Em hãy viết chương trình Scratch thực hiện thuật toán tính trung bình cộng của ba số.
Giải:
Thuật toán tính trung bình cộng của ba số
Câu hỏi: Chương trình máy tính là gì?
Lời giải:
Chương trình máy tính là một tập hợp các hướng dẫn cho việc thực hiện nhiệm vụ của một máy tính. Một máy tính đòi hỏi các chương trình phải hoạt động và thường thực hiện các lệnh chương trình ở bộ phận xử lý trung tâm. Một chương trình máy tính được viết bằng một ngôn ngữ lập trình.
Chương trình máy tính thường được thể hiện ở 2 dạng: dạng thường thấy là chương trình có thể chạy được [có thể hình dung một file exe trên Windows là một thể hiện của dạng này], một dạng khác là mã nguồn chương trình. Khi chương trình ở dạng mã nguồn, con người có thể đọc và hiểu tính năng của nó một cách dễ dàng; các lập trình viên hay làm việc với chương trình máy tính ở dạng này.Mã nguồn chương trình có thể chuyển đổi sang chương trình có thể chạy được [bằng máy tính] bằng chương trình gọi là trình biên dịch. Về phương diện người dùng, máy tính ngày nay có thể chạy nhiều chương trình cùng lúc, quá trình này được gọi là đa tác vụ.
Cùng Top lời giải đi tìm hiểu chi tiết về máy tính và chương trình máy tính nhé
I. Viết chương trình – ra lệnh cho máy tính làm việc
- Khái niệm câu lệnh: là những chỉ dẫn, nhiệm vụ cần được thực hiện được đưa ra để ra lệnh cho máy tính làm việc.
- Khái niệm chương trình: là một dãy các câu lệnh mà máy tính có thể hiểu để thực hiện theo.
- Mục đích của việc viết chương trình: chương trình được tạo ra nhằm khai thác tốc độ và khả năng tính toán của máy tính để ứng dụng nó vào các bài toán trong cuộc sống, công việc, học tập. chương trình giúp con người điều khiển máy tính đơn giản và hiệu quả hơn.
- Máy tính thực hiện các câu lệnh 1 cách tuần tự, từ trên xuống dưới.
Ví dụ: Chương trình Rô-bốt nhặt rác sẽ có thể có cách lệnh được thực hiện từ trên xuống dưới như sau:
- Tiến 2 bước
- Quay trái, tiến 1 bước
- Nhặt rác
- Quay phải, tiến 3 bước
- Quay trái tiến 2 bước
- Bỏ rác vào thùng
II. Chức năng của chương trình máy tính
Chương trình máy tính có thể được phân loại theo các tuyến chức năng. Các loại chức năng chính là phần mềm ứng dụng và phần mềm hệ thống. Hệ thống phần mềm bao gồm các hệ điều hành mà trong đó là sự tương tác giữa phần cứng với phần mềm máy tính.
Mục đích của hệ điều hành là cung cấp một môi trường trong đó các phần mềm ứng dụng thực hiện một cách thuận tiện và hiệu quả. Ngoài các hệ điều hành, phần mềm hệ thống bao gồm các chương trình nhúng, các chương trình khởi động và Microcode. Phần mềm ứng dụng được thiết kế cho người dùng cuối có một giao diện người dùng.
III. Phân loại phần mềm máy tính
Phần mềm máy tính có thể phân loại tùy vào mục đích sử dụng gồm có 3 loại: Phần mềm ứng dụng, phần mềm hệ thống và phần mềm độc hại.
1, Phần mềm ứng dụng
Phần mềm ứng dụng là phần mềm dung hệ thống máy tính để thực hiện một tính năng đặc biệt hoặc cung cấp các tiện ích giải trí cho người dùng.
2, Phần mềm hệ thống
Phần mềm hệ thống là phần mềm được thiết kế để thao tác trực tiếp trên phần cứng máy tính. Phần mềm hệ thống là nền tảng để những phần mềm ứng dụng có thể chạy được.
Hệ điều hành [Windows, Linux, MacOS] là ví dụ tiêu biểu cho nhóm phần mềm này. Hệ điều hành quản lý các tài nguyên hệ thống như CPU, RAM… và cung cấp những dịch vụ cần thiết để các phần mềm khác chạy trên nó. Ngày nay, hệ điều hành sau khi cài đặt thường được đính kèm thêm các phần mềm ứng dụng để tiện lợi hơn cho người dùng. Trên Windows, những phần mềm này gồm có Windows Explorer để quản lý thư mục, file; Task Manager để quản lý những tiến trình; Internet Explorer để duyệt web…
Quan trọng không kém gì hệ điều hành, driver được viết để điều khiển các thiết bị được gắn vào máy tính. Mỗi thiết bị cần ít nhất một driver tương ứng. Bởi vì một hệ điều hành cần tối thiểu một thiết bị nhập và một thiết bị xuất nên nó cần hơn một driver để có thể dùng được.
3, Phần mềm độc hại
Không phải phần mềm nào viết ra cũng đều có mục đích phục vụ người dùng. Một số người đã viết ra những phần mềm với mục đích ngược lại. Họ viết phần mềm để lấy cắp tài khoản, xâm nhập những thông tin nhạy cảm trên máy người khác hay đơn giản chỉ là chọc phá bạn bè. Những phần mềm này gọi là phần mềm độc hại [malware]. Một vài ví dụ tiêu biểu của malware là virus, worm, trojan, spyware…
IV. Chương trình và ngôn ngữ lập trình
- Khái niệm ngôn ngữ máy: là các câu lệnh được tạo nên từ hai số 1 và 0.
- Khái niệm ngôn ngữ lập trình: là ngôn ngữ dùng để viết các chương trình máy tính.
- Ý nghĩa của ngôn ngữ lập trình: thay thế cho ngôn ngữ máy, bởi vì ngôn ngữ máy rất khó để sử dụng, ngôn ngữ lập trình thường là các từ có nghĩa, dễ nhớ nên gần gũi với con người hơn.
- Khái niệm chương trình dịch: Ngôn ngữ lập trình chỉ có con người hiểu được, để máy tính hiểu được thì phải dùng ngôn ngữ máy. Chương trình dịch là chương trình chuyển đổi từ ngôn ngữ lập trình sang ngôn ngữ máy.
- 2 bước tạo ra chương trình máy tính:
+ Viết chương trình bằng 1 ngôn ngữ lập trình
+ Dịch chương trình thành ngôn ngữ máy để máy tính hiểu được
- Chương trình soạn thảo và chương trình dịch cùng với các công cụ tìm kiếm, sửa lỗi và thực hiện chương trình thường được kết nạp vào 1 phần mềm, được gọi là môi trường lập trình.
V. Chương trình máy tính được lưu trữ ở đâu
Đĩa cứng là thiết bị lưu trữ có sẵn bên trong máy tính. Đĩa cứng có nhiệm vụ lưu trữ những chương trình, tài liệu và những thông tin khác có trong máy tính.
Ngoài ra, chương trình máy tính còn lưu trên đĩa mềm, đĩa CD và thiết bị nhớ flash để thuận tiện cho việc trao đổi thông tin.
Dù bạn có phải là lập trình viên hay không, bạn đã làm việc với máy tính đồng nghĩa với việc bạn phải tiếp xúc với nhiều loại chương trình khác nhau. Hiểu rõ một chương trình là gì và cách phân loại chúng sẽ giúp ích nhiều cho bạn khi làm việc.