Thực đơn cho mẹ bầu 3 tháng giữa nên tăng thêm 250 calo/ngày đồng thời cần chú ý bổ sung những thực phẩm giàu kẽm, canxi … và đảm bảo an toàn thực phẩm tuyệt đối cho mẹ bầu.
Ăn gì tốt cho mẹ bầu 3 tháng giữa?
3 tháng giữa là thời điểm bé của mẹ bắt đầu phát triển xương, các đặc điểm trên khuôn mặt, chân, tay và đặc biệt não cũng phát triển mạnh. Vì vậy, việc bổ sung đầy đủ dinh dưỡng ở 3 tháng giữa sẽ giúp đảm bảo sự phát triển thuận lợi của bé. Trong thực tế, có không ít các mẹ thắc mắc 3 tháng giữa thai kỳ nên ăn gì, không biết có nên chọn sữa, phô mai và các sản phẩm từ sữa không? Hay nên chọn thực phẩm nào thì tốt? Mẹ cũng đừng quên các mũi tiêm ngừa quan trọng trong thai kỳ mẹ nhé.
Sữa và phô mai
Sữa, phô mai và các sản phẩm từ sữa là những loại thực phẩm có chứa nhiều Canxi, vitamin D giúp phát triển hệ xương cho bé. Hơn nữa, trong sữa chua có rất nhiều lợi khuẩn giúp cho hệ tiêu hóa của mẹ ở 3 tháng giữa thai kỳ tốt hơn. Nhờ có vitamin D, cơ thể có thể dễ dàng hấp thụ và duy trì mức độ canxi, phốt pho, giúp phát triển răng và xương cho bé. Thiếu vitamin D là nguyên nhân dẫn đến dị dạng xương ở thai nhi và tiền sản giật ở mẹ, mẹ cũng nên biết việc cung cấp đầy đủ vitamin D khi mang thai cũng có thể làm giảm nguy cơ trẻ gặp các vấn đề về ngôn ngữ sau này.
Các loại hạt
Theo các nghiên cứu khoa học, các loại hạt giàu axit béo Omega 3 giúp thúc đẩy sự hoạt động của các tế bào não nhằm cải thiện trí tuệ của trẻ sơ sinh. Óc chó, hạnh nhân,… là món ăn vặt vui miệng nhưng đầy lợi ích cho mẹ bầu, các bác sĩ khuyên mẹ bầu nên dùng 3-6 quả óc chó một ngày là tốt nhất. Đây là liều lượng hợp lý để mẹ cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho bé phát triển trí não.
Rau củ quả
Rau củ quả là thực phẩm tốt cho mẹ bầu 3 tháng giữa, vì đây là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể mẹ khi mang thai. Rau lá xanh là thực phẩm giàu sắt có lợi cho mẹ bầu, mẹ chớ nên bỏ qua những thực phẩm này để ngăn ngừa thiếu sắt. Để cơ thể dễ hấp thụ sắp, mẹ nên uống thêm hoặc sử dụng những thực phẩm giàu vitamin C. Bên cạnh đó rau củ cũng cung cấp vitamin A cần thiết cho mẹ và bé.
Bơ
Cũng giống như các loại rau củ, bơ luôn có mặt trong thực phẩm tốt cho các bà bầu 3 tháng giữa, không chỉ được biết đến là loại trái cây giảm nghén hiệu quả ở ba tháng đầu, bơ còn là một thực phẩm rất tốt cho sự phát triển của bé ở 3 tháng giữa. Vì chúng chứa lượng lớn omega-3, vitamin K, folate, vitamin C, kali và Vitamin B6.
Trứng gà
Là một trong số ít những nguồn cung cấp vitamin D từ thực phẩm tự nhiên, mẹ nên nhớ, lòng đỏ trứng gà còn chứa choline một chất quan trọng trong sự phát triển trí não của bé.
Cá hồi
Cá hồi là thực phẩm nên ăn trong 3 tháng giữa thai kì, vì không chỉ chứa vitamin D, canxi mà cá hồi còn là một trong những nguồn cung cấp DHA dồi dào cho bé, muốn con thông minh ngay từ khi chưa sinh ra, mẹ không được bỏ lỡ vi chất dinh dưỡng này trong thực đơn của mình đâu đấy.
Những thực phẩm mẹ không nên ăn khi mang thai 3 tháng giữa
Bên cạnh những thực phẩm nên ăn, mẹ cũng cần phải tránh ăn một số loại thực phẩm để tốt cho mẹ và bé:
Gia vị mang tính nóng và cay: Những gia vị có tính nóng và cay như ớt tiêu, hoa hồi, ngũ vị hương, quế,… không chỉ dễ làm mất nước mà còn khiến sự bài tiết của mẹ kém đi, khiến mẹ rất dễ mắc các bệnh như đau dạ dày, trĩ, táo bón…mà mẹ bầu cũng không thể dùng thuốc bừa bãi để điều trị. Trong khi, với mẹ bầu nếu phải rặn nhiều vì bị táo bón, khiến cho bụng bị nén xuống, thai nhi trong tử cung cũng bị ép theo, sẽ dễ tạo nên những hậu quả xấu như động thai hay sinh sớm.
Những đồ uống kích thích và đồ ngọt: Khi mẹ dùng lượng thức ăn và nước uống có chứa chất caffein, đồ uống có cồn có thể dẫn đến các tình trạng như tim đập nhanh, đau đầu, buồn nôn,… các chất caffein có thể thông qua cuống rốn vào thai nhi làm ảnh hưởng tới quá trình phát triển của bé. Đối với nước ngọt, cà phê sữa chứa lượng đường lớn sẽ làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ cho mẹ.
Bột ngọt: Bột ngọt là gia vị khá phổ biến, nhưng đối với mẹ bầu thì cần phải chú ý không nên ăn hoặc cần hạn chế. Thành phần chủ yếu của bột ngọt là muối sodiumglutamate, do đó nếu mẹ ăn nhiều bột ngọt cũng chính là nạp vào cơ thể nhiều muối, làm tăng nguy cơ dẫn đến tăng huyết áp, tiền sản giật cho mẹ bầu.
Các bệnh khác thường gặp khi mang thai 3 tháng giữa
Ở giai đoạn 3 tháng giữa thai kỳ ngoài chế độ dinh dưỡng phù hợp để đáp ứng đủ dưỡng chất cho mẹ và bé. Mẹ cũng nên lưu ý những bệnh vặt thường gặp phải trong giai đoạn này và có cách xử lý tốt nhất.
- Táo bón: hormone progesterone trong cơ thể mẹ bầu làm giảm nhu động ruột dẫn đến tình trạng táo bón. Vì thế mẹ cần bổ sung thêm chất xơ, khoai lang, trái cây, dầu cọ, cung cấp đủ nước cho cơ thể.
- Chảy máu nướu răng: do sự thay đổi của hormone khiến tăng cường máu vùng lợi dẫn đến tình trạng đau, sưng đỏ, chảy máu vùng nướu. Mẹ lưu ý vệ sinh răng miệng, nướu, hạn chế ăn nhiều đường, sử dụng chỉ nha khoa làm sạch răng lợi.
- Thiếu máu: khi mang thai mẹ bầu thường bị thiếu máu vì thế cần bổ sung thực phẩm như thịt đỏ, cá, đậu, ngũ cốc…hoặc viên bổ sung sắt.
- Sưng phù: ở thời điểm này mẹ bầu cũng dễ bị sưng phù vì thế lưu ý giảm muối mặn trong khẩu phần ăn, để tránh tích trữ nước trong cơ thể dẫn đến phù nề. Mẹ cũng lưu ý đến cân nặng phù hợp trong giai đoạn này.
Mẹ cần biết
Từ những kiến thức trên, hãy lên những món ăn tốt cho mẹ bầu 3 tháng giữa, bỏ túi và lên thực đơn để có thể bổ sung tốt nhất các chất dinh dưỡng cần thiết trong giai đoạn này.
Nếu như 3 tháng đầu mẹ bầu thường xuyên bị những cơn ốm nghén hành hạ khiến cho việc bổ sung dinh dưỡng trở nên khó khăn thì 3 tháng tiếp theo sẽ là thời điểm thích hợp nhất để mẹ tập chung bổ sung dinh dưỡng cho con. Vậy dinh dưỡng cho bà bầu trong 3 tháng giữa như thế nào, mẹ cần bổ sung những gì? Không nên ăn gì? Bà bầu hãy cùng PM Procare tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
3 tháng giữa bà bầu nên tăng cường ăn uống để bổ sung dinh dưỡng cho thai nhi phát triển mạnh
Nếu như 3 tháng đầu, chế độ dinh dưỡng cho bà bầu tập trung vào bổ sung những dưỡng chất đặc biệt quan trọng, chống các dị tật bẩm sinh và thai nghén thì chế độ dinh dưỡng cho bà bầu 3 tháng giữa lại giúp phục hồi cơ thể của bà bầu. Bà bầu thường hết nghén từ khi bắt đầu vào thai kỳ thứ 2 và nên bổ sung thêm nhiều dinh dưỡng hơn để tăng cân trong giai đoạn này. Thai kỳ thứ 2 bắt đầu từ tuần thứ 13 đến tuần thứ 26 là giai đoạn tăng cân của cả mẹ và thai nhi. Thai nhi phát triển từ kích thước bằng một quả lê tới chiều dài 35cm khi kết thúc thai kỳ thứ 2.
Nhu cầu dinh dưỡng cho bà bầu trong 3 tháng giữa thai kỳ
Giai đoạn này bà bầu cũng chưa cần gia tăng thêm năng lượng do đó bạn không cần bổ sung thêm Calo trong giai đoạn này. Bước sang tam cá nguyệt thứ hai, mẹ bầu nên ăn nhiều hơn so với bình thường, năng lượng tăng khoảng 300 – 350 calories/ ngày và 60 g chất đạm.Trong 3 tháng giữa thai kỳ nếu bà bầu tăng khoảng 4-5 kg thì coi như là đã bổ sung đủ dinh dưỡng. Những dưỡng chất cần bổ sung vẫn là axit folic, sắt, kẽm. Bổ sung các loại thực phẩm giàu protein 2 lần mỗi ngày để đáp ứng nhu cầu Protein gia tăng trong giai đoạn này. Nhu cầu acid folic không gia tăng trong thời gian này nên bạn không cần gia tăng thêm acid folic so với 400mcg đã bổ sung ở giai đoạn đầu. Giai đoạn này thai nhi cũng đã bắt đầu tích lũy sắt để sử dụng trong khi thiếu nên bạn nên bổ sung thêm sắt và Vitamin C trong giai đoạn này bằng các loại thịt đỏ, cá, trứng,…hoa quả tươi… Vitamin C cũng sẽ giúp sắt dễ dàng được hấp thu trong dạ dày.
Trong suốt thai kỳ, bổ sung Vitamin D để đảm bảo đủ 400 IU mỗi ngày. Lượng Vitamin A có thể bổ sung thông qua sử dụng nhiều rau củ quả nên không cần phải bổ sung từ các loại thực phẩm bổ sung có hàm lượng Vitamin A cao như dầu gan cá, thuốc bổ sung Vitamin A để tránh gây quá liều Vitamin A.
Bà bầu nên ăn gì trong 3 tháng giữa thai kỳ
Bước sang tuần thứ 13 bé cưng bắt đầu phát triển xương, các đặc điểm trên khuôn mặt, chân tay và đặc biệt não cũng phát triển mạnh. Vì vậy mà việc bổ sung dinh dưỡng ở 3 tháng giữa vô cùng quan trọng, dinh dưỡng của mẹ phải được tăng gấp 2-3 lần so với bình thường để đảm bảo cho sự phát triển của thai nhi.
Chế độ ăn uống cân đối vẫn giữ vai trò quan trọng trong thai kỳ thứ hai. Bà bầu hãy cố gắng bổ sung những thức ăn sau trong chế độ ăn:
- 5 phần hoa quả và rau xanh mỗi ngày. Sử dụng nhiều loại rau có lá xanh như cải bắp, súp lơ xanh, rau chân vịt, cải xoắn để cung cấp thêm acid folic và sắt.
- Bổ sung tinh bột trong các bữa ăn, như bánh mỳ, ngũ cốc, cơm, khoai tây… [chọn loại ngũ cốc có bổ sung sẵn acid folic và được công bố thành phần trên nhãn là tốt nhất]
- Các sản phẩm từ sữa ít béo dùng từ 2-3 lần mỗi ngày để cung cấp Canxi cho cơ thể.
- Thực phẩm giàu Protein như thịt, cá, trứng, đậu…ăn 2 lần mỗi ngày để bổ sung protein và sắt.
- Các loại cá giàu Omega-3 như cá hồi, cá ngừ đại dương.
- Dùng các bữa ăn và độ uống nhẹ như bánh kẹp, hoa quả, sữa chua, ngũ cốc.
Chế độ ăn cân bằng giữ vai trò quan trọng với sức khỏe bà mẹ và thai nhi ba tháng giữa
DHA: chiếm 20% trọng lượng não bộ và gần 90% chất liệu hình thành nên võng mạc, đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của não bộ cũng như thị giác. DHA giúp các tế bào thần kinh truyền tin nhanh và chính xác hơn. DHA có nhiều trong cá biển lạnh, cá béo như cá hồi, cá trích, cá mòi. Đặc biệt cá hồi không chỉ chứa nhiều DHA mà còn chứa vitamin D và canxi dồi rào.
- Xem thêm: Bổ sung DHA đúng cách cho bà bầu
Bà bầu không nên ăn gì trong 3 tháng giữa?
Khi mang thai, bạn đặc biệt phải chú ý đến nhiều thứ, nhất là vấn đề ăn uống vì nó có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mẹ và bé. Dưới đây là những loại thực phẩm mà bạn cần cẩn thận khi mang thai để tránh ảnh hưởng đến thai nhi như:
- Các gia vị như tiêu, ớt, tỏi, ngũ vị hương không nên dùng quá nhiều vì chúng có tính nóng dễ gây mất nước, dễ rối loạn tiêu hóa, táo bón, trĩ.
- Không sử dụng quá 200mg Caffeine [có trong cà phê, chocolate, cocacola, trà, một số loại thuốc giảm đau hạ sốt] mỗi ngày và hạn chế sử dụng đồ uống có cồn tối đa.
- Tránh ăn đồ ngọt quá nhiều vì có thể gây tình trạng đường trong máu tăng cao, nguy cơ gây tiểu đường thai kỳ.
- Giảm bột ngọt, mì chính vì có thể gây giữ nước gây phù trong quá trình mang thai.
- Ăn chín, uống sôi, hạn chế ăn ngoài đường, tránh các loại thực phẩm được khuyến cáo có nhiều chất bảo quản, thủy ngân…
- Hạn chế ăn gan động vật và các sản phẩm chế biến từ gan động vật [vì lượng Vitamin A cao trong gan có thể gây tích lũy Vitamin A và gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi], pa tê, thịt, cá trứng chưa đun kỹ
- Không ăn một số loại cá như cá mập, cá kiếm, bơ, sữa chưa được tiệt trùng
- Tránh uống nước lạnh, ăn nhiều kem khi mang thai bởi dễ gây co thắt huyết mạch.
- Tránh dùng các chất bảo quản vì dễ bị hư thai, xảy thai.
Bạn cần tăng bao nhiêu cân trong 3 tháng giữa thai kỳ
Mặc dù 3 tháng giữa thai kỳ bạn không cần phải bổ sung thêm Calo, bạn có thể tăng nửa số ký tăng khi mang bầu ở giải đoạn thứ 2 này. Trong suốt thai kỳ, cơ thể bạn sẽ hấp thu hiệu quả hơn các dưỡng chất mà bạn sử dụng trong bữa ăn, do đó bạn không nhất thiết phải ăn nhiều hơn mà vẫn có thể tăng cân. Nếu bạn muốn một cân nặng vừa phải [BMI 18.5 – 24.9] khi bắt đầu mang thai, bạn nên tăng trung bình khoảng 0.5 kg mỗi tuần trong thai kỳ thứ hai [nếu béo thì thì chỉ cần tăng 0.25 kg mỗi tuần]. Một quy tắc ngón tay cái đơn giản có thể được hướng dẫn bởi cơn đói của bạn, tuy nhiên nên lựa chọn bữa phụ lành mạnh và phải tránh các loại thực phẩm nhiều đường hay chất béo.
Duy trì tình trạng hoạt động thể lực trong thời gian mang bầu sẽ giúp bạn kiểm soát được việc tăng cân. Nếu bạn không dành riêng thời gian để tập luyện được thì hãy cố gắng kết hợp việc luyện tập trong các việc làm hàng ngày như là đi bộ tới nơi làm việc, tham gia các lớp học đặc biệt cho bà bầu. Hãy bắt đầu chậm, đều đặn tăng dần mục tiêu tới 30 phút vận động mỗi ngày, ít nhất 5 ngày mỗi tuần.
Bạn có cần bổ sung viên uống tổng hợp cho bà bầu
Sau tuần thứ 12, hệ thống ống thần kinh ở trẻ đã hoàn thiện, acid folic được sử dụng không còn tác dụng phòng chống dị tật ống thần kinh mà chủ yếu có vai trò trong tạo máu, bạn vẫn nên bổ sung mỗi ngày 400 mcg, tuy nhiên không cần bổ sung nhiều hơn trong giai đoạn này nếu bạn không nằm trong đối tượng đặc biệt như thiếu máu, có tiền sử sinh con dị tật ống thần kinh… Một số nghiên cứu thấy rằng, bổ sung acid folic liều cao kéo dài có thể làm gia tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, ung thư phổi. Bạn cũng có thể bổ sung thêm Vitamin D khoảng 5mcg/ngày [50% nhu cầu hàng ngày] trong giai đoạn này vì nó cần thiết cho sự phát triển xương sụn của bào thai. Ngoài ra, các viên uống tổng hợp có bổ sung DHA/EPA với tỷ lệ chuẩn 4/1 cũng nên được bổ sung vì nó sẽ giúp bộ não trẻ phát triển tốt, tăng dẫn truyền thần kinh của trẻ cũng như tiếp tục bảo vệ bà bầu khỏi những bệnh lý thường gặp như tiền sản giật, sản giật, đái tháo đường thai kỳ.
Một viên uống tổng hợp có bổ sung đầy đủ lượng acid folic 400mg, sắt phù hợp nhu cầu, DHA/EPA tỷ lệ chuẩn và một số vi chất thiết yếu khác sẽ giúp hỗ trợ hiệu quả sự phát triển toàn diện của thai nhi và tăng cường sức khỏe cho bà bầu trong suốt giai đoạn mang thai 3 tháng giữa. Cho nên, bà bầu có thể bổ sung mỗi ngày một viên vào trong chế độ dinh dưỡng của mình. Bạn hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia để có lời khuyên về lựa chọn sản phẩm phù hợp, tuy nhiên, bạn cũng nên trang bị những kiến thức nhất định để có thể đưa ra các quyết định đúng đắn bởi vì chỉ có chính bạn mới cảm nhận được cơ thể của bạn thực sự muốn gì.
Đối mặt với ợ nóng
Ợ nóng là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến khi mang thai. Có tới 80% bà bầu trải qua tình trạng này. Các mẹo sau đây sẽ giúp bạn giảm bớt triệu chứng ợ nóng:
- Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, ăn ít trong mỗi bữa.
- Chỉ nên đi ngủ ít nhất 2 tiếng sau khi ăn xong.
- Tránh các loại thực phẩm cay, nóng, nhiều dầu mỡ, nên tránh cả nước ép hoa quả và chocolate nếu gặp tình trạng ợ nóng.
- Uống một cốc nhở sữa không kem trước khi đi ngủ.
- Đỡ người trên đệm, gối cao đầu khi ngủ.
- Ăn uống đúng cách và ngồi ăn tại bàn thay vì ngồi ăn trên ghế sofa hoặc trong ô tô.
- Không sử dụng đồ uống có cồn, caffeine như rượu, bia, cà phê, trà, cola, đồ uống tăng năng lượng.
- Không tự ý sử dụng thuốc, kể cả thảo dược, thực phẩm chức năng từ thảo dược để điều trị ợ nóng khi mang bầu vì chúng chưa được chứng minh an toàn cho em bé và bà mẹ trong thời kỳ thai nghén.
- Nếu tình trạng ợ nóng tiếp tục xảy ra, hãy tới bác sỹ chuyên khoa để được tư vấn thêm.
Ợ nóng là hiện tượng thường gặp khi mang thai nhất là 3 tháng giữa
Những căn bệnh khác thường gặp khi mang thai 3 tháng giữa
Thiếu máu
Bà bầu thường bị thiếu máu thiếu sắt khi mang bầu. Bổ sung các loại thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, cá, đậu, ngũ cốc có bổ sung sắt hoặc các viên uông tổng hợp như PM Procare sẽ giúp giảm bớt tình trạng.
Táo bón
Táo bón rất thường gặp khi mang thai bởi hormone progesterone trong cơ thể bà bầu làm chậm nhu động ruột. Bổ sung thêm các chất xơ trong ngũ cốc nguyên hạt, khoai lang, rau, hoa quả… có thể giúp giảm bớt triệu chứng. Uống nhiều nước [từ 8-10 cốc mỗi ngày], kết hợp với việc đi lại thường xuyên sẽ giúp táo bón trở nên đỡ trầm trọng hơn.
Cảm giác thèm
Cố gắng không lấy cớ thèm ăn để ăn quá nhiều một loại thực phẩm không lành mạnh nào đó. Nếu bạn thèm đồ ăn nào đó mà nó không có hại cho cơ thể thì có gắng ăn trong 1 lần để hết cảm giác thèm sau đó trở lại với các loại thức ăn lành mạnh khác.
Tiêu chảy
Bạn hãy uống nhiều nước có bổ sung điện giải như oresol nếu bị tiêu chảy khi mang thai. Việc uống nhiều nước sẽ bảo vệ bạn khỏi cảm giác bị ợ nóng, bù nước điện giải đã mất.
Chảy máu nướu
Sưng, nóng, đỏ, đau ở vùng lợi khi mang thai là do sự thay đổi hormone của ngườii phụ nữ dẫn tới tăng cường máu tới vùng lợi. Bà bầu nên kiểm tra răng lợi và các loại thực phẩm đang ảnh hưởng tới sức khỏe răng miệng. Hạn chế thực phẩm nhiều đường, sử dụng chỉ tơ nha khoa, sử dụng kháng thể chống vi khuẩn gây bệnh viêm lợi…là những cách bảo vệ phần lợi không bị viêm nhiễm trong giai đoạn này.
Sưng [phù]
Uống nhiều nước giúp tuôn ra các chất lỏng dư thừa. Hạn chế sử dụng muối và đồ ăn chế biến mặn để tránh bị tích trữ nước trong cơ thể.
Trên đây là các chế độ dinh dưỡng khi mang thai 3 tháng giữa mà bà bầu cần biết. Dựa vào những kiến thức chúng tôi chia sẽ trên hi vọng mẹ bầu sẽ lên cho mình một thực đơn dinh dưỡng hợp lí cho mỗi bữa ăn để vừa đảm bảo đủ dinh dưỡng vừa đảm bảo ngon miệng. Đồng thời mẹ nhớ bổ sung thuốc bổ chuyên dùng cho bà bầu mỗi ngày để đảm bảo cung cấp các dưỡng chất ở liều lượng phù hợp cho con phát triển tối ưu mẹ nhé!
BS. Thu Thủy