Phân tích biến động báo cáo tài chính
Xin chào các bạn, mình là Trần Việt – Chuyên gia tài chính và bảo hiểm. Thời gian qua có nhiều nhà đầu tư mới có hỏi và mong muốn được hướng dẫn về cách phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp để lựa chọn một cổ phiếu ưng ý trên thị trường chứng khoán. Xuất phát từ những mong mỏi đó của các bạn, nên mình quyết định viết một bài thật chi tiết hướng dẫn cách phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp Update 2021. Show Theo cách hiểu dành cho những nhà đầu tư trên thị trường cổ phiếu, thì báo cáo tài chính được hiểu là một tập hợp bảng biểu và các loại báo cáo thể hiện các chỉ số phản ánh thực trạng của doanh nghiệp (Tài sản, vốn chủ sở hữu, nợ…), khả năng sinh lời (Doanh thu, lợi nhuận, đầu tư tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh….) cho các nhà đầu tư từ phía đơn vị kinh doanh và có sự kiểm soát của các đơn vị kiểm toán. Báo cáo tài chính được công bố theo định kỳ vào cuối mỗi quý và mỗi năm. Từ các kỳ công bố này, nhà đầu tư thực hiện việc phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp để thực hiện đánh giá. Một bộ báo cáo tài chính hoàn chỉnh bao gồm:
2. Các bước phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp hiệu quảBước 1: Ý KIẾN TỪ KIỂM TOÁN ĐỘC LẬPĐây là hoạt động đầu tiên mà một nhà đầu tư cần thực hiện bởi vì một bộ báo cáo tài chính đã được kiểm toán đánh giá theo 4 hướng là:
Chính vì vậy, khi phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp, ý kiến của đơn vị kiểm toán giúp bạn đánh giá chất lượng của báo cáo tài chính để phân tích cho phù hợp. Kiểm toán sẽ nếu ý kiến theo 4 hướng trong báo cáo tài chínhBước 2: CÁCH ĐỌC BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁNBảng cân đối kế toán thể hiện tình hình tài chính của doanh nghiệp hay nói một cách đơn giản là thể hiện nguồn lực của doanh nghiệp. Nguồn lực của doanh nghiệp thể hiện trên tài sản và nguồn vốn. Phương trình cân bằng của bảng cân đối kế toán là : Tài sản ngắn + Tài sản dài hạn = Nợ + Vốn chủ sở hữu. Trong đó, khi phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp cụ thể là bảng cân đối kế toán, cần hiểu rõ các khái niệm trong công thức tạo lập trên Tài sản ngắn hạnLà những loại tài sản có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng dưới 1 năm hoặc 1 chu kỳ kinh doanh. Bao gồm:
Tài sản dài hạnLà những tài sản của doanh nghiệp có thời gian sử dụng trên 1 năm, khi phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp cần lưu ý tài sản cố định là một khoản mục rất quan trọng. Tài sản cố định bao gồm:
Nợ phải trảThể hiện nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp đối với các đối tác bên ngoài. Ví dụ như chủ nợ, nhà nước, nhà cung cấp hay người lao động. Tương tự tài sản, nợ phải trả cũng được chia làm hai loại, nợ ngắn hạn và nợ dài hạn. Nợ ngắn hạn Là những khoản nợ và các nghĩa vụ tài chính phải thanh toán dưới 1 năm. Cần lưu ý đánh giá vòng quay khoản phải trả trong một thời gian ngắn. Đối với tổ chức tài chính, ngân hàng nếu có nợ vay ngắn hạn cao thì nên tránh xa. Bao gồm:
Nợ dài hạn là những khoản nợ và nghĩa vụ tài chính được phép thanh toán trên 1 năm. Khi phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp, những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững thường có rất ít hoặc không có nợ vay dài hạn, bởi vì khả năng sinh lợi của doanh nghiệp rất cao, ổn định và hoạt động kinh doanh luôn tạo ra dòng tiền dương đủ để tài trợ cho hoạt động đầu tư của mình, kể cả trong các trường hợp thâu tóm doanh nghiệp khác. Nhà đầu tư nên đánh giá nợ vay dài hạn của doanh nghiệp trong 1 khoảng thời gian từ 5 – 10 năm. Nếu trong khoảng thời gian này, doanh nghiệp sử dụng ít hoặc không có nợ vay mà vẫn có thể mở rộng kinh doanh chắc chắn doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh lớn trong ngành. Trong trường hợp doanh nghiệp có nợ dài hạn lớn đi kèm với nó cũng phải có dòng tiền mặt tạo ra lớn, ban lãnh đạo ưu tiên sử dụng tiền để trở nợ sớm các khoản nợ dài hạn để tránh áp lực đòn bẩy cho doanh nghiệp. Nếu có thể hãy ưu tiên những doanh nghiệp có lợi nhuận hàng năm đủ để trả toàn bộ nợ vay dài hạn trong khoảng 3 – 4 năm Bao gồm
Vốn chủ sở hữu: là các nguồn vốn thuộc sở hữu của chủ doanh nghiệp và các thành viên trong công ty liên doanh hoặc các cổ đông trong các công ty cổ phần.
Hướng dẫn cách đọc bảng cân đối kế toán
Lưu ý: Trong quá trình phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp, vấn đề của nhà đầu tư không phải chỉ nhìn vào các con số tuyệt đối, mà cần nhìn vào xu hướng đánh giá trong 3- 10 năm và có sự so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành Một số chỉ số cần lưu ý khi phân tích bảng cân đối kế toán:
Bước 4: CÁCH ĐỌC BẢNG KẾT QUẢ KINH DOANHBảng cân đối kế toán thể hiện nguồn lực và khả năng sinh lời của doanh nghiệp, còn bảng kết quả kinh doanh thì thể hiện những con số về việc sử dụng các nguồn lực đó để sản sinh lợi nhuận (Hiệu quả hoạt động). Cụ thể là báo cáo tổng kết doanh thu, chi phí hoạt động của doanh nghiệp. Báo cáo kết quả kinh doanh chia hoạt động của doanh nghiệp thành 3 vấn đề chính:
Công thức tổng quát: Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí Quá trình phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp thì phần này đối với Trần Việt thì đơn thuần chúng ta sẽ đánh giá xem doanh nghiệp đã tạo ra doanh thu như thế nào và việc kiểm soát chi phí ra sao. Một doanh nghiệp theo công thức trên muốn có lợi nhuận cao thì có duy nhất hai cách, một là tạo ra doanh thu lớn hơn, hai là giảm được chi phí hoạt động để tạo ra lợi thế. Hoạt động kinh doanh chính bao gồm các khoản mục:
Doanh thu thuần = Doanh thu – Các khoản giảm trừ doanh thu (Chiết khấu bán hàng, Hàng bán phải trả lại, Giảm giá hàng bán, Thuế gián thu)
Note 1: Cách đọc sẽ được thực hiện từ trên xuống dưới, theo phương pháp trừ để tính ra lợi nhuận ròng của doanh nghiệp. Cụ thể
Note 2: Các chỉ số đặc biệt quan tâm trên báo cáo kết quả kinh doanh ảnh hưởng đến quá trình phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Các hoạt động tài chính của doanh nghiệp Về mặt nguyên tắc, khi doanh nghiệp tạo ra dòng tiền từ hoạt động kinh doanh chính, để tối ưu hóa lợi nhuận theo nguyên tắc không để dòng tiền nằm im mà luôn vận chuyển. Các doanh nghiệp thực hiện thêm các hoạt động tài chính như mua trái phiếu, chứng khoán, lãi tiền gửi, chênh lệch tỷ giá … để gia tăng thu nhập. Hoạt động tài chính bao gồm:
Phần hoạt động tài chính này thường được hạch toán song song với lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh để tính ra tổng lợi nhuận trước thuế của doanh nghiệp. Khi xem xét đánh giá giữa hoạt động tài chính và hoạt động kinh doanh, bạn cần xem xét tỷ trọng của 2 hoạt động này. Một doanh nghiệp bền vững là doanh nghiệp tập trung và có lợi nhuận chính từ hoạt động kinh doanh chính , cốt lõi. Hướng dẫn các bước độc báo cáo kết quả kinh doanh Mục tiêu: Theo dõi sự biến động giữa các chỉ số có tỷ trọng lớn.
Bước 5: CÁCH ĐỌC BÁO CÁO LƯU CHUYỂN TIỀN TỆNếu như bảng cân đối kế toán thể hiện cơ cấu tài sản và vốn của doanh nghiệp, bảng báo cáo kết quả kinh doanh thể hiện hiệu quả hoạt động, thì bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ thể hiện dòng tiền ra vào trong một doanh nghiệp khi phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp. Có thể lấy ví dụ về dòng tiền như thế này để bạn hiểu, trên báo cáo kết quả kinh doanh thì doanh thu và lợi nhuận sẽ được doanh nghiệp ghi nhận ngay khi bán hàng, kể cả chưa nhận được tiền từ khách hàng và ngược lại doanh nghiệp cũng có thể chưa thanh toán hết tiền nhưng đã có hàng để bán. Hiểu nôm na là mua chịu, bán nợ là như vậy. Nếu việc quản trị dòng tiền không tốt, việc mua chịu bán nợ có tỷ lệ quá cao thì việc doanh thu, lợi nhuận kê của doanh nghiệp ở hai báo cáo kia sẽ không thể hiện được nhiều. Hướng dẫn cách đọc báo cáo lưu chuyển tiền tệBáo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ có 3 phần chính:
Cách vào ra của dòng tiền được thể hiện như thế nào trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ?
Phân tích các mục trên báo cáo lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh.
Cộng tất cả các khoản trên chúng ta được lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh trước thay đổi vốn lưu động. Note: Theo quan điểm của Trần Việt thì trong các hạng mục trên, khi phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp chúng ta vẫn tiếp tục để ý các khoản mục tăng trưởng hoặc giảm đi một cách bất thường, trong đó đặc biệt là phần khấu hao TSCĐ. Khoản mục này cho thấy với tài sản cố định của doanh nghiệp, thì hàng năm doanh nghiệp cần bao nhiêu tiền để duy trì các hoạt động. Các khoản biến động dòng tiền vào ra của doanh nghiệp
Các chỉ số cần phân tích khi đánh giá dòng tiền hoạt động kinh doanhKhi chúng ta đọc các số liệu, chúng ta cần rèn luyện để hình thành tư duy tính tương quan ra các chỉ số quan trọng để đánh giá xem có vấn đề gì bất thường trong hoạt động lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp không. Cụ thể có một số chỉ số cần lưu ý khi đánh giá dòng tiền thông qua hoạt động kinh doanh
Như vậy, dòng tiền của một doanh nghiệp cần tập trung chú ý dòng tiền của hoạt động kinh doanh cốt lõi, thu và chi của doanh nghiệp trong các hoạt động này. Phân tích các hạng mục trên dòng tiền thông qua các hoạt động đầu tưLưu chuyển tiền tệ từ hoạt động đầu tưDòng tiền từ hoạt động đầu tư là dòng tiền phát sinh liên quan đến hoạt động đầu tư tài sản cố định, đầu tư bất động sản và đầu tư tài chính. Các hạng mục của dòng tiền trong hoạt động đầu tư của doanh nghiệp bao gồm: – Tiền chi mua sắm tài sản cố định và các tài sản dài hạn khác. – Tiền thu do thanh lí, nhượng bán TSCĐ và các tài sản dài hạn khác. – Tiền chi cho vay hoặc mua các công cụ nợ, trừ những công cụ nợ được coi là tương đương tiền. – Tiền thu hồi lại vốn cho vay hoặc bán các công cụ nợ, trừ những công cụ nợ được coi là tương đương tiền. – Tiền chi góp vốn đầu tư vào đơn vị khác – Tiền thu hồi góp vốn đầu tư vào đơn vị khác – Tiền thu lãi cho vay, cổ tức và lợi nhuận được chia Dòng tiền thuần từ hoạt động đầu tư (Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư) = Dòng tiền thu vào từ hoạt động đầu tư – Dòng tiền chi ra của hoạt động đầu tư – Dòng tiền thuần từ hoạt động đầu tư dương thể hiện đầu tư của doanh nghiệp bị thu hẹp vì doanh nghiệp đã bán bớt tài sản cố định hoặc thu hồi các khoản đầu tư tài chính. Tiền thu từ hoạt động đầu tư có thể dùng để bù đắp sự thiếu hụt trong hoạt động kinh doanh, để trả nợ vay hoặc để trả cổ tức. – Dòng tiền thuần từ hoạt động đầu tư âm thể hiện doanh nghiệp mở rộng đầu tư, do doanh nghiệp phải chi tiền ra để mua sắm xây dựng thêm tài sản cố định hoặc gia tăng đầu tư vốn ra bên ngoài. Phân tích dòng tiền trong hoạt động tài chính của doanh nghiệp.Dòng tiền từ hoạt động tài chính là dòng tiền phát sinh từ các hoạt động tạo ra sự thay đổi kết cấu và qui mô của vốn chủ sở hữu và vốn vay của doanh nghiệp. Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chínhDòng tiền từ hoạt động tài chính bao gồm: – Tiền thu từ vốn góp của chủ sở hữu – Tiền chi trả vốn góp cho các chủ sở hữu, kể cả tiền chi mua cổ phiếu quĩ – Tiền thu từ các khoản vay ngắn và dài hạn – Tiền chi trả nợ gốc vay ngắn và dài hạn – Tiền chi trả nợ thuê tài chính – Cổ tức, lợi nhuận đã trả cho các chủ sở hữu Dòng tiền thuần từ hoạt động tài chính = Dòng tiền thu từ hoạt động tài chính – Dòng tiền chi cho hoạt động tài chính Ý nghĩa của Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính đo lường lượng vốn được cung ứng từ bên ngoài sau khi trừ lượng vốn từ doanh nghiệp ra bên ngoài. Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính dương (> 0) thể hiện doanh nghiệp đã được tài trợ từ bên ngoài, doanh nghiệp phải huy động thêm vốn bằng cách đi vay hoặc tăng thêm vốn góp của chủ sở hữu. Bước 6: CÁC ĐỌC THUYẾT MINH BÁO CÁO TÀI CHÍNHThuyết minh Báo cáo tài chính được lập để giải thích và bổ sung các thông tin về tình hình hoạt động, tình hình tài chính, cung ứng – kinh doanh cũng như kết quả marketing của một doanh nghiệp trong kỳ báo cáo mà những bản báo cáo khác không thể mô tả rõ ràng và chi tiết. Qua đó, nhà đầu tư hiểu rõ và chuẩn xác hơn về tình hình hoạt động thực tiễn của doanh nghiệp. Một bản thuyết minh báo cáo tài chính gồm có:
Khi đọc thuyết minh báo cáo tài chính, chúng ta cần tập trung đọc về đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp để xác định hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp. Sau đó tập trung vào việc phân tích các chỉ số bất thường, chiếm tỷ trọng lớn của bảng cân đối kế toán, kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Một lưu ý nhỏ khi đọc thuyết minh báo cáo tài chính đó là thường các doanh nghiệp sẽ làm ở mức tối thiểu theo quy định của pháp luật, nên nhà đầu tư cần có sự tìm hiểu thêm từ các nguồn khác. Như vậy, Trần Việt MB cùng các bạn đã vừa thực hiện việc phân tích báo cáo tài chính của một doanh nghiệp. Tuy nhiên, chúng ta đều thấy việc hiểu và đọc được báo cáo tài chính chỉ là phần nổi, phần quan trọng là chúng ta biết cách kết nối các chỉ số lại với nhau để có được bức tranh toàn cảnh trong phân tích cơ bản của doanh nghiệp. Các bạn có thể xem bài Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp Quý anh chị có thể gửi các câu hỏi hoặc các vấn đề thắc mắc vào các kênh liên hệ phía dưới. Ngoài ra, Có nhiều anh chị hỏi Trần Việt về việc nên lựa chọn công ty chứng khoán nào để giao dịch thì mỗi công ty sẽ có một điểm mạnh, nhưng riêng mình thì lựa chọn TCBS (Techcombank) vì phí giao dịch thấp nhất trên thị trường là 0.1%, và TCBS thì không hướng đến xây dựng đội môi giới riêng, mà hướng đến việc cung cấp đầy đủ các công cụ để nhà đầu tư tự chủ động nghiên cứu và quyết định mà không phải thông qua môi giới, đồng thời nếu như bạn có không nhiều kiến thức đầu tư có thể lựa chọn các quỹ mở ví dụ quỹ trái phiếu của TCBS là Top 1 thị trường, quỹ cổ phiếu, quỹ trái phiếu linh hoạt để ủy thác đầu tư. Mình gửi link đăng ký hướng dẫn mở tài khoản trực tuyến không cần qua quầy của Tech: Tại đây ———————————— Về tớ – Trần Việt MB
———————————– Lĩnh vực hoạt đông tại MB Group 1. Tư vấn bảo hiểm nhân thọ Quân đội MB Ageas (BHNT Quân đội) – (Tớ luôn cam kết nếu không tư vấn đầy đủ hoàn tiền 100%) 2. Tư vấn đầu tư chứng khoán tại Chứng khoán MB – MBS. 3. Tư vấn đầu tư quỹ mở MB Capital. 4. Coaching Tư vấn Tài chính Bạn có thể chỉ dành 5 phút mở tài khoản MB Bank để nhận được chính sách:
Mình gửi link đăng ký hỗ trợ mở tài khoản: Tại đây 4. Khoá học:” Money Game Winner – Chiến thắng trò chơi tiền bạc” , mình có xây dựng và triển khai khoá học ưu đãi 599.000 đồng trong 3 buổi học liên tục (Giá gốc 1.800.000 đồng). Bạn có thể xem tại đây ———————————– Hỗ trợ miễn phí
———————————– Một số kênh liên hệ:
Kênh mạng xã hội 1. Fanpage: Trần Việt MB 2. Zalo: 090.226.1286 3. Email: / . 4.Website: Trần Việt MB 5. Youtube: Trần Việt MB |