Phương pháp nhân giống vô tính có truyền
|
I. KHÁI NIỆM CHUNG VỀ SINH SẢN Show
- Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới, bảo đảm sự phát triển liên tục của loài. - Có 2 hình thức sinh sản ở thực vật: Sinh sản vô tính và Sinh sản hữu tính. II. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT 1. Sinh sản vô tính là gì? - Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái, con cái giống nhau và giống cây mẹ. - Cơ sở của sinh sản vô tính là quá trình nguyên phân. 2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật a] Sinh sản bào tử - Là hình thức sinh sản mà cơ thể mới được phát triển từ bào tử, bào tử lại hình thành trong túi bào tử từ thể bào tử. - Ví dụ: Rêu, dương xỉ. b] Sinh sản sinh dưỡng - Sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản mà cơ thể mới được hình thành từ một bộ phận [thân, lá, rễ] của cơ thể mẹ. - Các hình thức sinh sản sinh dưỡng: + Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên [thân bò, thân rễ, thân củ, rễ củ, lá]. + Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo [nhân giống vô tính]. $ \Rightarrow$ Nhận xét cơ chế sinh sản vô tính: - Ưu: Con giữ nguyên tính di truyền của mẹ nhờ cơ chế nguyên phân. - Nhược: Con kém thích nghi khi môi trường thay đổi do không có sự tổ hợp các đặc tính di truyền của bố mẹ. 3. Phương pháp nhân giống vô tính a] Ghép chồi và ghép cành - Phương pháp nhân giống lợi dụng tính chất tốt của một đoạn thân, cành, chồi [cành ghép] của một cây này ghép lên thân hay gốc của một cây khác [gốc ghép], sao cho phần vỏ có các mô tương đồng tiếp xúc và ăn khớp với nhau. Chỗ ghép sẽ liền lại và chất dinh dưỡng của gốc ghép sẽ nuôi cành ghép. - Trong phương pháp ghép chồi, ghép cành, phải cắt bỏ hết lá của cành ghép và phải cột chặt mắt ghép và cành ghép vào gốc ghép để giảm mất nước qua con đường thoát hơi nước nhằm tập trung nước nuôi các tế bào cành ghép, nhất là các tế bào mô phân sinh để đảm bảo sự sống sót và tiếp tục sinh trưởng. b] Chiết cành và giâm cành - Giâm [cành, lá, rễ] là hình thức sinh sản sinh dưỡng tạo cây mới từ một đoạn thân, cành [mía, dâu tằm, sắn, khoai tây], một đoạn rễ [rau diếp] hay mảnh lá [thu hải đường]. - Chiết cành: chọn cây khỏe, mập, gọt lớp vỏ, bọc đất mùn quanh lớp vỏ bóc hay ghim giữ phần bóc vỏ xuống lớp đất mặt, đợi khi ra rễ cắt rời cành đem trồng. c] Nuôi cấy tế bào và mô thực vật - Lấy các tế bào từ các phần khác nhau của cơ thể thực vật [củ, lá, đỉnh sinh trưởng, bao phấn, túi phôi]. - Nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng thích hợp [in vitro] để tạo cây con. - Các thao tác phải được thực hiện trong điều kiện vô trùng. - Cơ sở khoa học là tính toàn năng của tế bào. $ \Rightarrow$ Ý nghĩa: Đảm bảo được tính trạng di truyền mong muốn, đạt hiệu quả cao về số lượng và chất lượng cây giống. 4. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật và con người. a] Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật - Giúp cho sự tồn tại và phát triển của loài. b] Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống con người. - Duy trì được tính trạng tốt phục vụ cho con người - Nhân nhanh giống cây trồng - Tạo giống cây sạch bệnh - Phục chế giống quý đang bị thoái hóa - Hiệu quả kinh tế cao, giá thành thấp Video liên quan-Giâm cành: lấy 1 đoạn thân cây, cành cây cắt bỏ 1 đầu và đem cắm xuống vùng đất ẩm.Chất dinh dưỡng từ đất sẽ đi theo vết cắt cung cấp cho quá trình sinh trưởng của cây. VD:rau thơm,rau lang,mồng tơi, rau muống, khoai lang, ngót Nhật, rau dền và các loại rau thơm như tía tô, canh giới, rau húng, lá lốt… Nội dung chính
Tóm tắt nội dung tài liệu
Page 2YOMEDIA Có 1 số ít loài cây hoa do hạn chế bởi một số ít điều kiện kèm theo không hề gieo hạt được mà chỉ hoàn toàn có thể vận dụng phương pháp nhân giống vô tính. Ví dụ một số ít loà do nhị và nhụy thoái hóa không hề ra quả, 1 số ít loài cây tuy nở loa nhưng – do điều kiện kèm theo khu vực, hạt không hề thành thục, dùng giải pháp gieo hạt phải chở thời hạn quá lâu … 14-11-2013 578 34Download  Thời vụ chiết thích hợp cho hầu hết những chủng loại cây ăn quả là vụ xuân và vụ thu . >>> Xem thêm: Tìm hiểu phương pháp nhân giống hữu tính cây ăn quả2. Phương pháp giâm cành.Giâm cành là phương pháp nhân giống cây xanh bằng cơ quan sinh dưỡng. Cơ sở khoa học của phương pháp tựa như như nhân giống bằng phương pháp chiết cành . * Những ưu điểm của phương pháp giâm cành . – Giữ nguyên được đặc tính di truyền của cây mẹ . – Tạo ra cây giống sau trồng sớm ra hoa tác dụng . – Thời gian nhân giống nhanh . – Có thể nhân nhiều giống mới từ một nguồn vật tư số lượng giới hạn khởi đầu . * Những điểm yếu kém . Đối với những giống cây ăn quả, nhất là những giống kho ra rễ, sử dụng phương pháp này yên cầu phải có những trang thiết bị thiết yếu để hoàn toàn có thể khống chế được điều kiện kèm theo nhiệt độ, ẩm độ và ánh sáng trong nhà giâm . * Phương pháp thực thi . Đối với các cây ăn quả dạng gỗ cứng, có rụng lá mùa đông, thường lấy cành giâm khi cây bước vào thời kỳ ngủ nghỉ. Đối với các cây ăn quả gỗ mềm, không rụng lá thường lấy cành giâm vào mùa sinh trưởng. Xem thêm: Soạn bài Ôn dịch thuốc lá | Soạn văn 8 hay nhất Nền giâm được sử dụng là cát khô, than bùn, xơ dừa hoặc là nền đất tuỳ thuộc vào điều kiện kèm theo giâm cành, thời vụ giâm, chủng loại giống và loại cành giâm khác nhau . Cành giâm được chọn ở giữa tầng tán tương tự chọn cành chiết, chiều dài hom giâm thích hợp từ 15 – 20 cm. Đối với những cành giâm lấy vào mùa sinh trưởng nên để lại trên hom giâm từ 2 – 4 lá . Để tăng năng lực ra rễ của cành giâm, hoàn toàn có thể nhúng phần gốc hom giâm vào dung dịch chất điều tiết sinh trưởng như : a NAA, IBA, IAA ở nồng độ 2000 – 4000 ppm trong vài giây hoặc ngâm phần gốc hom giâm vào những dung dịch trên ở nồng độ 20 – 40 ppm trong thời hạn 10 – 20 phút . Sau khi giâm cần tưới ướt mặt phẳng lá tiếp tục ở dạng phun sương để tránh thoát hơi nước gây rụng lá. Khi cành giâm có một đợt lộc mới không thay đổi sinh trưởng và có vừa đủ rễ thì thực thi ra ngôi và chăm nom cây cho đến khi đạt tiêu chuẩn xuất vườn . Giai đoạn từ giâm cho tới khi có rễ và lộc mới không thay đổi cần được thực thi trong nhà giâm, khi ra ngôi cần chọn thời gian có điều kiện kèm theo thời tiết thuận tiện hoặc ra ngôi trong điều kiện kèm theo có mái che . 3. Nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp ghépCơ sở khoa học của phương pháp là khi ghép, bằng những phương pháp nhất định làm cho tượng tầng của gốc ghép và thân ghép tiếp xúc với nhau, nhờ sự hoạt động giải trí và năng lực tái sinh của tượng tầng làm cho mắt ghép và gốc ghép gắn liền với nhau . * Những ưu điểm của phương pháp ghép – Cây ghép sinh trưởng tăng trưởng tốt nhờ sự tăng trưởng, hoạt động giải trí tốt của bộ rễ gốc ghép và năng lực thích nghi với điều kiện kèm theo khí hậu, đất đai của cây gốc ghép . – Cây ghép giữ được những đặc tính của giống muốn nhân . – Hệ số nhân giống cao, trong thời hạn ngắn hoàn toàn có thể sản xuất được nhiều cây giống phân phối nhu yếu của sản xuất . – Giống làm gốc ghép sớm cho ra hoa tác dụng vì mắt ghép chỉ liên tục quy trình tiến độ phát dục của cây mẹ . – Tăng cường năng lực chống chịu của cây với điều kiện kèm theo bất thuận như : chịu hạn, chịu úng, chịu rét và sâu bệnh . – Thông qua gốc ghép hoàn toàn có thể điều tiết được sự sinh trưởng của cây ghép . – Cókhả năng hồi sinh sinh trưởng của cây, duy trì giống quý trải qua những phương pháp ghép như : ghép nối cầu hay ghép tiếp rễ . * Yêu cầu của giống gốc ghép – Giống làm gốc ghép phải sinh trưởng khoẻ có năng lực thích ứng rộng với điều kiện kèm theo địa phương . – Giống làm gốc ghép phải có năng lực tiếp hợp tốt với thân cành ghép . – Giống làm gốc ghép phải có năng lực chống chịu sâu bệnh và có năng lực chống chịu với điều kiện kèm theo ngoại cảnh bất thuận . – Giống làm gốc ghép phải sinh trưởng nhanh, dễ gây giống, ít mọc mầm phụ ở gốc cây con . * Những nhu yếu kỹ thuật để nâng cao tỷ suất ghép sống và tỷ suất cây đạt tiêu chuẩn xuất vườn – Chăm sóc cây con trước khi ghép : sau khi ra ngôi cần vận dụng không thiếu những tiến trình khác của kỹ thuật chăm nom để cây gốc ghép sớm đạt tiêu chuẩn ghép. Trước khi ghép 1 – 2 tuần cần thực thi vệ sinh vườn cây gốc ghép và tăng cường chăm nom để cây có nhiều nhựa, tượng tầng hoạt động giải trí tốt . – Chọn cành, mắt ghép tốt : cành ghép được lấy từ vườn chuyên lấy cành ghép hoặc trên vườn sản xuất với những cây mang khá đầy đủ những đặc tính của giống muốn nhân. Cành ghép được chọn ở giữa tầng tán, không có những đối tượng người tiêu dùng sâu bệnh nguy khốn gây hại. Tuổi cành ghép chọn tương thích tuỳ thuộc vào thời vụ ghép khác nhau. Trong điều kiện kèm theo cần luân chuyển đi xa, cần dữ gìn và bảo vệ trong điều kiện kèm theo đủ ẩm, tránh nhiệt độ cao . – Chọn thời vụ ghép tốt : trong điều kiện kèm theo khí hậu miền Bắc nước ta, hầu hết những giống cây ăn quả được tập trung chuyên sâu ghép vào vụ xuân và vụ thu . – Thao tác kỹ thuật ghép : đây là khâu kỹ thuật có đặc thù quyết định hành động, phụ thuộc vào vào sự thành thạo của người ghép. Các thao tác ghép cần được thực thi nhanh và đúng chuẩn . – Chăm sóc cây con sau khi ghép : toàn bộ những khâu kỹ thuật từ mở dây sau ghép, giải quyết và xử lý ngọn gốc ghép, tỉa mầm dại, tưới nước làm cỏ, bón phân, tạo hình cây ghép cho tới công tác làm việc phòng trừ sâu bệnh hại cần được tuân thủ một cách khắt khe, đúng kỹ thuật . * Các phương pháp ghép:+ Tuỳ thuộc vào mục tiêu vận dụng, từng đối tượng người dùng cây ăn quả mà hoàn toàn có thể sử dụng những phương pháp khác nhau. Một số phương pháp ghép hầu hết đang được vận dụng để nhân giống cây ăn quả được chia thành hai nhóm là ghép mắt và ghép cành . – Phương pháp ghép mắt cửa sổ.Phương pháp ghép mắt hành lang cửa số thường được vận dụng với những chủng loại cây ăn quả dễ bóc vỏ, có thân cành dễ lấy mắt, mắt ghép lớn . Trên gốc ghép, cách mặt đất 25 – 30 cm, chọn vị trí không có nhánh hoặc mầm ngủ, triển khai mở vết ghép có dạng hành lang cửa số và bóc bỏ phần vỏ. Trên cành ghép, chọn vị trí có mầm ngủ, cắt một phần khoanh vỏ có chứa mầm ngủ với size tương tự như hoặc nhỏ hơn vết mở trên gốc ghép. Đặt mắt ghép vào gốc ghép và dùng dây nilon cuốn lại, chú ý quan tâm cuốn kín dây từ dưới lên trên một lượt để tránh nước mưa thấm vào và cố định và thắt chặt dây ghép . Sau ghép 15 – 20 ngày tuỳ thuộc vào chủng loại cây ăn quả, thực thi cởi dây ghép. Nếu mắt ghép còn xanh thì sau 2 – 3 ngày triển khai cắt ngọn gốc ghép, vận dụng những giải pháp kỹ thuật chăm nom cây con sau khi ghép . – Phương pháp ghép mắt nhỏ có gỗPhương pháp ghép mắt nhỏ có gỗ được vận dụng để nhân giống hồng, những cây ăn quả có múi và 1 số ít chủng loại cây ăn quả khác . Trên gốc ghép, ở độ cao cách mặt đất 25 – 30 cm, chọn vị trí không có nhánh hoặc mầm ngủ, thực thi mở gốc ghép có dạng hình lưỡi của gốc ghép. Trên cành ghép, chọn vị trí có mầm ngủ, cắt lấy mắt ghép dạng hình lưỡi có một phần gỗ tương tự như như trên gốc ghép. Đặt mắt ghép vào gốc ghép và dùng dây nilon cuốn lại, quan tâm cuốn kín dây từ dưới lên trên một lượt để tránh nước mưa thấm vào và cố định và thắt chặt dây ghép. Trường hợp mắt ghép nhỏ hơn so với vết mở trên gốc ghép thì đặt mắt ghép lệch về một bên để có tối thiểu một phía tượng tầng được trùng khớp . Sau ghép 20 – 25 ngày tuỳ thuộc vào chủng loại cây ăn quả, triển khai cởi dây ghép. Nếu mắt ghép còn xanh thì sau 2 – 3 ngày thực thi cắt ngọn gốc ghép, vận dụng những giải pháp kỹ thuật chăm nom cây con sau khi ghép . + Nhóm những phương pháp ghép cành – Phương pháp ghép ápPhương pháp ghép áp được vận dụng đa phần để nhân giống trồng với số lượng nhỏ hoặc vận dụng với những cây ăn quả khó nhân giống bằng những phương pháp khác . – Phương pháp ghép cành bênPhương pháp ghép cành bên được sử dụng trong trường hợp cây gốc ghép khó bóc vỏ để sử dụng những phương pháp ghép khác hoặc ghép trong mùa khô . – Phương pháp ghép đoạn cànhPhương pháp ghép đoạn cành được sử dụng để nhân giống hầu hết những đối tượng người tiêu dùng cây ăn quả thân gỗ . Trên gốc ghép, ở độ cao cách mặt đất 25 – 30 cm, triển khai cắt ngọn gốc ghép ( có giữ lại một vài lá gốc ). Chọn cành ghép có đường kính tựa như với đường kính gốc ghép, cắt một lát cắt tạo vết cắt dài 2 – 2,5 cm, có 2 – 3 mầm ngủ. Chẻ một vết trên gốc ghép có chiều rộng và sâu tương tự như với size của vết cắt trên cành ghép. Cài cành ghép vào gốc ghép sao cho tối thiểu có một phía tượng tầng được trùng khớp và dùng dây nilon mỏng dính cuốn lại . Trước hết cuốn nhiều vòng dây để cố định và thắt chặt cành ghép vào gốc ghép, sau đó trải rộng dây nilon và cuốn kín một lượt xung quanh cành ghép, đưa dây nilon trở lại cố định và thắt chặt dây tại gốc ghép. Sau ghép 15 – 20 ngày, mầm ghép khởi đầu mọc xuyên qua dây cuốn, triển khai những giải pháp chăm nom cây con sau khi ghép . – Phương pháp ghép nêm.Phương pháp ghép nêm được sử dụng cả nhân giống trong vườn ươm và ghép tái tạo vườn cây ăn quả . – Phương pháp ghép sửa chữa thân và sửa chữa rễCác phương pháp ghép này được sử dụng khi cần nối phần vỏ bị tổn thương của cây hoặc cải tạo bộ rễ cây đã bị gây hại. Đối với phương pháp ghép thay thế sửa chữa thân, sử dụng những đoạn cành của cùng giống cây ăn quả ghép nối lại phần vỏ qua vị trí bị tổn thương. Trên cành ghép, cắt tạo vết cắt tương tự như như mở vết cắt của phương pháp ghép cành bên nhưng dài từ 3 – 5 cm ở cả hai đầu của đoạn cành. Trên thân cây, bóc vỏ mở vết ghép có kích cỡ tương tự như với vết cắt của cành ghép. Cài cành ghép vào thân cây và cuốn kín lại bằng dây nilon. Khi vết ghép gắn liền, triển khai cởi dây ghép . |
