So sánh giữa kiến trúc roman và gothic năm 2024
Kiến trúc Roman là một trong những nền nghệ thuật lớn nhất của nhân loại theo dòng lịch sử thế giới. Cùng tìm hiểu về những đặc trưng của nét kiến trúc đặc biệt này, cùng một số công trình tiêu biểu đại diện cho phong cách Roman qua bài viết dưới đây. Show
Kiến trúc Roman là gì?
Lịch sử ra đời của kiến trúc Roman
Một số công trình kiến trúc Roman nổi danh thế giớiTháp Luân Đôn (Anh)Còn được biết đến với biệt danh Tháp Trắng. Công trình lấy cảm hứng từ kiến trúc Roman, được xây dựng như một nhà nguyện từ năm 1080. Tháp Luân ĐônPháo đài Coucy de Chateau (Pháp)Có lô cốt, phần tường dày, đường kính trêm 30m, hào nước bảo vệ trong và ngoài thành quách. Pháo đài Coucy de ChateauToà thành Krak des Chevalier (Syria)Vị trí áng ngữ trên đồi cao, có tháp canh nhiều tầng, cửa cuốn vòm lỗ châu mai. Tuy nhiên hình thức khá khô khan, nặng nề. Toà thành Krak des ChevalierTu viện Vézelay (Pháp)Hoàn thiện vào năm 1150, tu viện được xây dựng với mục đích lưu giữ thánh tích của thánh Mary Magdalena. Bên trong sở hữu nhiều tượng thánh và tác phẩm điêu khắc đá quý. Mặt tiền có hình ảnh mái vòm đồ sộ thu hút nhiều du khách. Tu viện VézelayTu viện Cluny (Pháp)Là một nhà thờ lớn, có quy mô chỉ thua nhà thờ thánh Phêrô ở châu Âu, có chiều dài lớn nhất nước Pháp. Đây là một phức hợp thể kiến trúc tôn giáo, có tường dày, trung sảnh đồ sộ, hành lang biên kép, nhiều gian thờ nhỏ ở hai cánh ngang. Nhà thờ Sainte Foy (Conques, Pháp)Là biểu tượng cho nhà thờ của khách hành hương. Có trung sảnh dài và mảnh, cửa sổ lớn, phần chính diện có khối tích mang lớn để chứa nhiều con chiên cùng hát Thánh khí. Nhà thờ Sainte FoyNhà thờ Saint Étienne (Pháp)Thuộc dòng tu Benedictine. Mặt đứng phía trước có hai tháp chuông, mặt trước và mặt bên có tường bổ trụ. Các đường phân vị thẳng đứng khúc triết, nội thất trung sảnh rất cao, vòm mái trên trung sảnh có 6 múi. Nhà thờ Saint ÉtienneNhà thờ Durham (Anh)Kiến trúc kiểu Anglo - Norman (kiểu Anh ảnh hưởng từ vùng Normandie), có 2 toà thấp phía Tây thể hiện rõ đặc trưng kiến trúc Roman, trong khí toà tháp cao ở giữa cánh ngang mang phong cách Gothic. Nhà thờ DurhamNhà thờ Worms (Đức)Điển hình cho phong cách Roman vùng sông Rhein. Có mặt đối xứng qua trục dọc, nơi tụng niệm ở 2 phía Đông và Tây nhà thờ, nhiều tháp nhọn. Đầu tháp có hình côn đối xứng, bồng cầu thang xoắn ốc. Nhà thờ WormsNhà thờ Speyer (Đức)Có bố cục tương tự nhà thờ Worms. Bốn tháp nhọn ở bốn góc rất thanh thoát. Mặt tiền được trang trí bằng cột phụ đỡ vòm cong phần dầm mái và vòm khoét lõm ở mặt tường. Nhà thờ SpeyerVương cung thánh đường Phêrô (Ý)Toạ lạc giữa lòng thủ đô Rome của Ý, công trình được công nhận vĩ đại bậc nhất thế giới. Nhà thờ thánh Phêrô được xây lên từ trên nền móng nhà thờ Constantinian cũ vào năm 1506 và phải trải qua hơn 200 năm xây dựng. Nổi bật nhất là phần mái vòm cùng các bức bích hoạ của Bernini và Giotto, hay các tán phẩm điêu khắc của Michelangelo, Arnolfo di Cambio cùng nhiều thánh vật quý báu. Đền Baalbek (Li-băng)Được xây dựng từ những viên đá trọng lượng hàng trăm tấn, ngôi đền đã ghi lại dấu ấn nền văn minh cổ đại và được ghi nhận là di sản văn hoá thế giới vào năm 1884. Ngôi đền được bao quanh bởi không dưới 54 cột đá, bên trong là các bức tường và cột làm bằng gỗ tuyết tùng. Đền BaalbekĐấu trường Colosseum (La Mã)Được bắt đầu xây dựng khoảng những năm 70 - 80 sau Công nguyên bởi Vua Titus. Ngày nay, công trình được cải tạo và bảo trì 1/3 cấu trúc ban đầu. Đặc biệt, phải dùng 100,000 m3 đá hoa cương mới có thể đỡ được 300 tấn vòng kẹp sắt. Đấu trường ColosseumQuần thể tôn giáo Pisa (Ý)Thể hiện sự kết nối truyền thống của kiến trúc Romanesque Italia. Bao gồm 3 công trình: nhà thờ Pisa, nhà rửa tội The Baptistery và tháp chuông The Campanile. Hình khối quần thể hài hoà, phía bên ngoài đều được làm bằng đá vân thạch trắng và hồng xen kẽ nhau, trang trí bằng các cuốn nửa tròn mỗi tầng. Quần thể tôn giáo PisaNhững đặc trưng của thiết kế kiến trúc RomanGiai đoạn kiến trúc Romanesque tiền kỳ, mái nhà được làm từ gỗ, rất dễ bắt cháy, gần như không để lại vết tích. Sau này, qua sự phát triển về hệ thống vật liệu, người ta mới tổng kết được một số đặc trưng của nhà phong cách Roman như sau: Đặc trưng về kiến trúc tổng thểPhong cách biệt thự Roman sở hữu một số điểm chung về tổng quan như sau:
Đặc trưng về loại hìnhNgoài các đặc điểm dễ nhận ra về kiến trúc tổng quát, có thể phân biệt dễ dàng công trình kiến trúc Romanesque qua các loại hình cơ bản:
Đặc trưng về kiến trúc nhà thờKiến trúc nhà thờ Roman thường được bóc tách và nghiên cứu qua ba khía cạnh: đặc điểm mặt bằng, kiến trúc nhà thờ tu viện và phong cách thiết kế nhà thờ thành phố. Các công trình nhà thờ tuy đã trải qua nhiều biến đổi, nhưng vẫn giữ lại những nét cơ bản của nhà thờ Cơ đốc giáo tiền kỳ được xây dựng vào giai đoạn mạt kỳ của Đế quốc La Mã. Công trình nhà thờ tuy đã trải qua nhiều biến đổi, nhưng vẫn giữ lại những nét cơ bản của nhà thờ Cơ đốc giáo tiền kỳMặt bằng kiểu chữ thập La Tinh
Kiến trúc nhà thờ tu viện
Kiến trúc nhà thờ thành phố
Đặc trưng về kiến trúc lâu đài thành quáchCác lãnh chúa xây lâu đài phong cách Roman luôn dựng pháo đài phòng thủ kiên cố bao quanh lãnh địa. Bởi tình hình các thế lực phong kiến và các bộ tộc du mục man rợ thường xâm chiếm, cướp bóc lãnh địa của nhau thời Trung cổ. Các toà thành kiểu Roman thường có những đặc điểm sau:
Nổi tiếng nhất trong các công trình thành luỹ cố thủ kiến trúc Roman là pháo đài Carcassonne (Pháp) xây vào thế kỷ XIII. Ngoài ra còn có pháo đài Coucy de Chateau (Pháp), Chateau – Gaillard và tòa thành Krak des Chevalier (Syria). Bề ngoài thành quách có tường thành cao và dàyKỹ thuật thiết kế kiến trúc Roman cần biếtKiến trúc kiểu Roman tuy có những điểm khá sơ sài về mặt tạo hình so với tinh hoa các công trình La Mã cổ đại, nhưng về mặt kết cấu và loại hình đã có một số bước tiến nhất định, góp phần không nhỏ trong việc hình thành kiến trúc Gothic sau này. Khi xây biệt thự kiểu Roman cần chú ý: Về kết cấuKỹ thuật xây tường, cuốn có sống và cột trụ của thiết kế Roman được kế thừa từ việc học tập cách làm của người La Mã, với các vật liệu vững chắc hơn.
Về hệ cột trụCùng với việc dùng nhiều loại hình kết cấu, kiến trúc trường phái Roman cũng không nhất quán trong việc dùng thức cột.
Bài viết trên đã tổng hợp những điểm nhấn trong kiến trúc Roman, một số loại hình điển trưng và các công trình đại diện tiêu biểu. Mong rằng quý độc giả đã có thêm những thông tin hữu ích về thể loại kiến trúc này. |