Tại sao lòng trắc ẩn phải luyện tập

Lòng trắc ẩn là gì? Lòng trắc ẩn là khả năng cảm thông, cùng đau nỗi đau của người khác, thương cảm cho cảnh đời bất hạnh mà không hề có bất kỳ mục đích nào.  

Có một số cách để giúp bạn trở nên từ bi hơn, lương thiện hơn để bạn có thể gặt hái được nhiều hạnh phúc hơn. Trắc ẩn không chỉ cần có ở ngoài cuộc sống mà trên mạng xã hội cũng cần lòng trắc ẩn của bạn. Hãy luôn nhớ rằng cho đi để nhận lại nhiều hơn. 

Lòng trắc ẩn là gì?

Lòng trắc ẩn là gì?

Lòng trắc ẩn tiếng anh là gì? Lòng trắc ẩn trong tiếng anh là Compassion. Và khi nhắc đến lòng trắc ẩn người ta sẽ nghĩa đến các cụm từ liên quan như “lòng thương cảm”, “lòng nhân ái”, “sự cảm thông”… Chung quy tất cả đều tương tự nhau.

Theo Phật giáo từ bi là một nhánh sông của biển rộng từ bi, một bóng dáng phảng phất của tâm phật trong tâm can của con người. Mỗi con người hoàn toàn có thể đồng cảm nỗi đau của người khác. Đó là sự thấu hiểu được cảm xúc của người khác mà không có mục đích nào khác.

Một người có lòng trắc ẩn sẽ có một trái tim vô cùng nhân hậu và tấm lòng nhân ái. Chắc chắn lòng từ bi, trắc ẩn sẽ giúp con người ta hành động tích cực hơn, hạnh phúc hơn.

Đọc thêm: INFP là gì? Tất tần tật những điều bạn cần biết về nhóm người INFP – Người duy tâm

Tâm lý học giải thích về lòng trắc ẩn

“Nếu bạn muốn người khác được hạnh phúc, thực tập từ bi. Nếu bạn muốn hạnh phúc, hãy thực hành lòng từ bi.” – Dalai Lama.

Càng giàu lòng trắc ẩn thì càng kiên cường

Những lời của Đức Đạt Lai Lạt Ma có tính thuyết học hướng dẫn vì chúng đề cập rất lớn về mặt lợi ích của lòng trắc ẩn đối với người cho và người nhận. Hơn thế nữa, phần thưởng của việc thực hành lòng trắc ẩn có tác dụng tích cực trong tâm lý.

Sự thật rằng, lòng trắc ẩn không phải là phản ứng tự nhiên của cơ thể hay tâm lý. Mà đó là phản ứng dẫn đến hành động khi xảy ra khi tình huống được coi là nghiêm trọng, không công bằng. Và cũng cần có một mức độ nhận thức, quan tâm, và đồng cảm nhất định.

Đọc thêm: Làm thế nào để chăm sóc sức khỏe tinh thần của mình trước những làn sóng tiêu cực?

Tâm lý học về lòng trắc ẩn

Ví dụ như: Bạn nhìn thấy một người đàn ông vô gia cư trên vỉa hè và cảm thấy thương cảm cho số phận của họ và bạn quyết định đi đến giúp đỡ họ đó là sự đồng cảm, thương cảm của bạn.

Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra khi có sự đồng cảm và mức độ nghiêm trọng của tình huống của người đàn ông vô gia cư kia. Cũng như nhận thức về tình trạng khó khăn của anh ta.

Cảm nhận cuộc sống qua lăng kính tích cực

Thay vì nhìn cuộc đời này bằng sự tích cực cho đời đỡ khổ, nhưng con người thường có xu hướng tiếp cận các tình huống trong cuộc sống bằng sự tiêu cực. Sự tiêu cực ảnh hưởng đến tâm lý rất lớn, họ cảm thấy không hài lòng với những gì mình đang có.

Về mặt sinh học, tư duy tích cực sẽ tạo được những chất dẫn truyền xung thần kinh. Hai chất có thể kể đến là Serotonin, Dopamine một chất gây hưng phấn.

Về mặt tâm lý, suy nghĩ tích cực là một nguồn sức mạnh bên trong giúp bạn có niềm tin nhiều hơn về bản thân. Dũng cảm đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống.

Đọc thêm: Mental health là gì? Sức khỏe tinh thần qua từng thế hệ

Trong cuộc sống, sự đối lập tạo nên sự cân bằng, không có điều này cũng sẽ không có điều kia. Có thể kể đến như: Xấu – Tốt, Hạnh Phúc – Khốn Khổ, May Mắn – Xui Xẻo,… Cuộc sống sẽ trở nên đơn điệu và không còn cân bằng nếu thiếu đi gam màu đối lập nào.

Nếu bạn đang trải qua những ngày tháng khó khăn, hãy thay lăng kính, đổi góc nhìn. Trải nghiệm gam màu khác nhau đó chính là tư duy tích cực.

Cách luyện tập để phát triển lòng trắc ẩn từ tâm hồn

1. Đối xử với bản thân như bạn đối xử với một người bạn

Cách để bạn luyện tập lòng trắc ẩn đó là đối xử với những người khác mà bạn quan tâm. Mặc dù không phải lúc nào chúng ta cũng xoa dịu nỗi đau của người khác. Nhưng chúng ta có thể giúp đỡ họ vượt qua được vấn đề của họ.

2. Hãy để bản thân mắc sai lầm.

Lòng nhân ái và từ bi có liên quan mật thiết với nhau. Đôi khi chúng ta không nên quá khắt khe với lỗi lầm của bản thân. Thay vì những cảm xúc, suy nghĩ và hành vi tiêu cực thay vào đó hãy dùng một cách khác để nhìn nhận vấn đề theo cách tích cực hơn.

Đặc biệt là đối với người khác, họ có những sai lầm và bạn nên bỏ qua. Không ai trên thế giới này là hoàn hảo và ngay cả bạn cũng vậy.

Đọc thêm: Định luật Murphy là gì? Trong cái rủi có cái xui

Đối xử với bản thân tốt hơn

3. Cảm thông đối với người xung quanh bạn

Nếu một người đang cảm thấy thất vọng, đau khổ hay cảm giác khó chịu. Đây chính là lúc bạn luyện tập sự cảm thông và lòng trắc ẩn của mình.

Đương nhiên điều này phải xuất phát từ trong tâm của bạn là bạn muốn làm điều này. Việc đơn giản bạn có thể làm là vỗ nhẹ vào lưng hoặc nắm tay họ.

Đây là một cách khai thác vào tâm lý con người. Giúp cơ thể giải phóng Oxytocin một chất có lợi cho tim mạch. Đi kèm là ngôn ngữ dịu dàng, tha thứ hoặc sử dụng các cụm từ thể hiện sự quý mến đối với họ. Những cử chỉ này sẽ giúp họ cảm thấy được che chở và an ủi.

4. Thực hành chánh niệm.

Chánh niệm là khả năng cơ bản của mỗi con người. Chánh niệm là chú tâm vào giây phút hiện tại. Chánh niệm là ngừng tiếc nuối quá khứ, ngừng lo lắng tương lai. Chánh niệm có thể hiểu là nhận thức bản thân đang sống ở hiện tại.

Chấp nhận tất cả vấn đề xảy ra, không phán xét, không đánh giá và tích cực hơn. Hãy nhìn cuộc sống một cách vô thường và từ bi hơn, tạo ra cuộc sống tốt đẹp hơn.

Đọc thêm: Chủ Nghĩa Khắc Kỷ Là Gì? Vì Sao Hạnh Phúc Lại Đến Từ Tâm

Tổng kết

Lòng trắc ẩn mang lại cảm giác đồng cảm, tạo nên sự an nhiên trong tâm hồn. Giúp người nhận lòng trắc ẩn giảm bớt đau buồn, khổ đau.

Đừng nghĩ rằng, ai đó an ủi bạn khi bế tắc là một sự thương hại theo nghĩa xấu xa. Hãy nghĩ đó là sự thương cảm và bạn cũng cần mở lòng trắc ẩn để nhận món quà đấy.

Có rất nhiều bài tập cụ thể có sẵn trên mạng sẽ giúp bạn rèn luyện lòng tự trắc ẩn theo cách phù hợp với bạn; nhưng hầu hết đều có cùng cách tiếp cận chung.

1. Đối xử với bản thân như bạn đối xử với một người bạn

Một nơi tốt để bắt đầu là suy nghĩ về cách bạn sẽ đối xử với những người khác mà bạn quan tâm. Vì vậy, mặc dù không phải lúc nào chúng ta cũng có thể xoa dịu nỗi đau của người khác, nhưng chúng ta có thể xác thực sự tồn tại của nó và cung cấp hỗ trợ để giúp họ vượt qua và phát triển. Riêng về mặt này:

1.1 Hãy để bản thân mắc sai lầm.

Lòng nhân ái và lòng nhân đạo thủy chung tạo nên hai ý tưởng riêng biệt nhưng có liên quan đến nhau: “Chúng ta là con người. Nhưng a) những người khác cũng vậy, và b) không sao cả. ” Thay vì giải thích những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của chúng ta như con người của chúng ta, chúng ta có thể tự giải quyết khi chúng ta có thể làm điều tương tự với người khác. Nếu một người bạn lười biếng và không trả lời cuộc gọi điện thoại của bạn, có thể bạn sẽ không ngay lập tức cho rằng họ là người xấu. Thỉnh thoảng cho phép bản thân trở thành con người là một cách để chấp nhận những sai sót của bạn và nhắc nhở bản thân rằng bạn không đơn độc khi không hoàn hảo (Abrams, 2017).

1.2 Quan tâm đến bản thân như cách bạn đối xử với người khác.

Có liên quan mật thiết đến mẹo trước, đây là về sự thấu hiểu và cảm thông đối với bản thân. Nếu một người bạn đang cảm thấy thất vọng, đau đớn hoặc khó chịu, bạn có thể vỗ nhẹ vào lưng họ hoặc nắm tay họ. Neff mô tả đây là những cách khai thác vào “hệ thống chăm sóc” của chúng ta để giải phóng oxytocin có tác dụng có lợi cho tim mạch (Hamilton, 2010). Cùng với ngôn ngữ dịu dàng, tha thứ (thậm chí sử dụng các cụm từ thể hiện sự quý mến đối với bản thân như “em yêu” hoặc “người yêu”), những cử chỉ này có thể khiến chúng ta cảm thấy tự ái ngay cả khi ban đầu chúng ta có miễn cưỡng. Tất nhiên, hãy cố gắng đừng lạm dụng những thuật ngữ quý giá nếu nó cảm thấy quá kỳ quặc!

2. Gia tăng sự nhận thức ở bản thân

Các kỹ thuật khác liên quan đến việc nhận thức rõ hơn về bản thân và khai thác khả năng tự nói của chúng ta. So với việc ‘tự đánh mình vì tự đánh mình’, nhận thức được những câu chuyện nội tâm của chúng ta là một điểm khởi đầu tích cực để thay đổi cách tự nói của chúng ta.

2.1 Sử dụng ‘Tuyên bố giải toả’.

Có thể bạn chưa bao giờ là một người yêu thích những lời khẳng định tích cực. Có thể họ cảm thấy không tự nhiên hoặc bạn tin rằng họ không hoàn toàn “tiếp cận” được Lời chỉ trích bên trong của bạn ở cấp độ tiềm thức (Wood và cộng sự, 2009). Nếu đúng như vậy, bạn có thể thử cái được gọi một cách thông tục là ‘phát hành câu lệnh’. Những điều này có liên quan chặt chẽ (nếu không phải là tương đương) với các bài tập nhỏ về sự tự tha thứ và khai thác vào niệm chánh niệm về sự không phán xét tách rời. Khi bạn bắt gặp bản thân đang nghĩ một ý nghĩ tiêu cực như “Tôi thật là một người kinh khủng vì đã buồn”, hãy thử xoay chuyển tình thế và “giải thoát” cho bản thân khỏi cảm giác đó. Thay vào đó, hãy thử “Không sao đâu khi tôi cảm thấy khó chịu”.

2.2 Hãy thử chấp nhận bản thân.

Điều này có nghĩa là bạn phải chấp nhận những khuyết điểm nhận thức được cũng như điểm mạnh của nhân vật (Morgado và cộng sự, 2014). Lòng từ bi chính là việc không thổi phồng những thiếu sót này lên thành định nghĩa về con người của chúng ta — đúng hơn, suy nghĩ và cảm xúc là hành vi và trạng thái (Neff, 2010).

2.3 Thực hành chánh niệm.

Harvard Healthbeat (2019) gợi ý rằng thực hành chánh niệm là một cách tốt để tập trung vào bản thân trong lúc này. Không chỉ chánh niệm là một trong những cấu trúc cốt lõi của lòng từ bi mà còn có thể sử dụng nhiều bài tập như yoga và hít thở sâu mọi lúc, mọi nơi. Kirstin Neff cũng khuyên bạn nên thiền định có hướng dẫn, bao gồm cả việc quét cơ thể và một đoạn ngắn ‘Tự từ bi’.

2.4 Cố gắng đừng đánh giá bản thân quá nhanh.

Một mẹo khác từ DiPirro là ngừng giả định rằng bạn sẽ hành xử theo một cách nhất định. Thật dễ dàng để giả định những điều như “Tôi thực sự cáu kỉnh và chống đối xã hội trên các chuyến bay”, điều này đôi khi loại trừ khả năng bạn sẽ hành động theo một cách khác. Đây là một lần nữa về việc đối xử với bản thân như cách bạn làm với những người khác và chỉ là một cách tập trung vào tương lai để mang lại cho bản thân lợi ích của sự nghi ngờ.

3. Nhìn nhận lại quan điểm của mình

Từ đây, chúng ta cũng có thể thu nhỏ để nhắc nhở bản thân một lần nữa rằng chúng ta đang kết nối với những người khác. Rằng chúng ta là một phần của bức tranh lớn hơn nhiều — nhân loại chung — và điều chỉnh trọng tâm của mình cho phù hợp. Dưới đây là một số mẹo ví dụ:

3.1 Bỏ qua nhu cầu xác nhận bên ngoài.

Tác giả Dani DiPirro của Luôn tích cực, Hướng dẫn sống hiện tại tích cực cho thấy rằng rất nhiều suy nghĩ tiêu cực của chúng ta đến từ cách người khác nhìn nhận chúng ta. Ví dụ: nếu chúng ta tự đánh mình vì ăn một thứ gì đó, thì phần lớn sự tức giận tự định hướng đó bắt nguồn từ áp lực xã hội, như áp lực phải nhìn theo một cách nhất định hoặc duy trì một trọng lượng nhất định. Do đó, lựa chọn không ràng buộc hạnh phúc của chúng ta với những tác động bên ngoài có thể là một hành động thể hiện lòng tốt với bản thân có tác động lớn hơn nhiều (Neff, 2011). Nếu ý tưởng này thú vị với bạn, có nhiều nội dung khác trong bài viết về tính tự lập này.

3.2 Tiếp cận với những người khác.

Điều này nghe có vẻ ngược lại với những điều trên, nhưng trên thực tế, kỹ thuật này thiên về đặt cảm xúc của bạn vào ngữ cảnh. Khi nói chuyện với người khác, chúng ta nhận ra rằng chúng ta không đơn độc khi cảm thấy đau đớn vào những thời điểm khác nhau. Đó là một phần quan trọng trong việc tái khẳng định ý thức kết nối của chúng ta, sắp xếp lại các vấn đề đã nhận thức của chúng ta trong ‘bức tranh toàn cảnh hơn’ và xây dựng các mạng lưới hỗ trợ xã hội vô giá đối với sức khỏe.

Lược dịch bởi Đỗ Khánh Linh từ How to Practice Self-Compassion: 8 Techniques and Tips?