Tọa lạc trên địa bàn xã Lộc Hóa, huyện Phú Lộc [Thừa Thiên - Huế]. Thiền Viện Trúc Lâm Bạch Mã là ngôi thiền viện đầu tiên tại miền Trung, nằm trên núi Bạch Mã, khu hồ Truồi. Nơi đây phản phất mùi hương, trầm thoát tục, nghe tiếng chuông thiền ngân nga du khách được tận hưởng cảm giác thư thái, nhẹ nhàng, xóa bỏ mọi ưu phiền.
Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã
Nằm cách thành phố Huế 30km, theo đường quốc lộ 1 xuối về phía Nam. Để đặt chân đến Thiền Viện, bạn phải đến cầu Truồi [huyện Phú Lộc], rẽ phải thêm 10km, đó là đỉnh Bạch Mã quanh năm chìm trong mây trắng, dưới chân Bạch Mã là hồ Truồi xanh biếc chạy dài hết tầm mắt.
Bên kìa bờ nước, thấp thoáng giữa ngọn linh sơn là những lầu chuông, phương trượng, chánh điện, tháp xá lợi,...sáng rực lên huyền ảo trong làn sương vào ngày mưa lất phất.
Non nước hữu tình – Thiền viện Trúc Lâm Huế
Khi thuyền chạm đến bên kia bờ, hiện ra trước mắt là 172 bậc tam cấp cao vút dành cho khách hành hương. Nếu lên đến cổng, phóng tầm mắt xuống, bạn sẽ ngỡ ngàng với một vùng non nước xứ Truồi in bóng mây trời.
Cũng giống với các Thiền viện thuộc dòng Trúc Lâm Yên Tử, Trúc Lâm Bạch Mã cũng có chính điện thờ Phật Tổ đang ngồi tu niệm dưới gốc cây bồ đề, phía sau chính điện là khu vực tổ đường thờ Tổ sư Đạt Ma của thiền phái Trúc Lâm.
Công trình Thiền Viện được chia thành 3 khu vực: ngoại viện, tăng viện và ni viện với trên 20 hạng mục lớn nhỏ. Từ thiền viện, du khách có thể nhìn thấy bao quát cả một vùng sơn thuỷ hữu tình có hồ, só suối, có núi có rừng....tất cả hoà quyện vào nhau tạo thành một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp.
Đến tham quan Trúc Lâm Thiền Viện Bạch Mã, ngoài ngắm cảnh quan sơn thủy hữu tình, mái chùa cổ kính, những hoa văn họa tiết tôn lên vẻ cổ kính, thanh tịnh, trang nhã; bạn còn được nge Đại đức Thích Tâm Hạnh giảng giải nghe tiếng chuông thiền ngân nga.
Xa xa là khung cảnh rừng núi hùng vĩ, vừa ôn hòa, mang hơi hướng Đà Lạt trong lòng xứ Huế. Đến đây vào mùa hè, du khách có thể tận hưởng không khí trong lành mát lạnh. Còn vào mùa đông, bạn cần trang bị thêm quần áo ấm, khăn quàng cổ, đặc biệt là áo khoác chống thấm nhẹ, vì thường có sương mù và mưa phùn. Vì thế, hồ Truồi sẽ càng huyền ảo hơn rất nhiều.
Nguồn: GODY.VN
Thiền vốn là Tâm. Dù khi phát triển mạnh mẽ, hay có lúc như đã chìm mất đi, Thiền vẫn luôn là nguồn sống của hết thảy các loài hàm thức.
Cũng vậy, dòng Thiền Trúc Lâm Yên tử từng một thời vàng vang bóng từ thế kỷ 13, rồi lại như ngủ yên suốt gần bảy thế kỷ. Hôm nay, mạch nguồn ấy đã đến lúc hiển hiện, tắm mát cho mọi người.
Thuộc Thiền phái Trúc Lâm Yên tử, Trúc Lâm Bạch Mã là ngôi Thiền viện đầu tiên tại miền Trung, do Hòa thượng Thiền sư THÍCH THANH TỪ sáng lập.
- Chữ Bạch Mã là lấy theo tên núi tại địa phương.- Chữ Trúc Lâm là hàm ý nhắc đến dòng Thiền Trúc Lâm Yên Tử. Một dòng Thiền mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời mang tính nhập thế tích cực. Bằng tâm giác ngộ, các Ngài đi vào đời làm lợi ích chúng sanh mà không bị cuộc đời làm vướn bận. Xây dựng Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã chính là khơi dậy tinh thần cao quý của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử tại Danh Thắng Bạch Mã, mang lại lợi lạc hơn nữa cho những người hữu duyên ở vùng đất Cố Đô giàu truyền thống văn hóa này.
Chư Tăng Ni, Phật tử có hành hương về Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã chiêm bái, nghiên cứu, tu tập, hy vọng sẽ hiểu biết hơn về nguồn gốc và giá trị của Thiền tông Việt Nam, không xem thường mà bỏ quên giá trị cao tột của chư Tổ Việt Nam, vô tình có lỗi với các bậc tiền nhân. Đó chính là một trong những lý do Hòa thượng Tôn sư chúng tôi thành lập ngôi Thiền viện này.
Nhân duyên hội tựu, ngày 16.02.2006, Hòa thượng Viện trưởng chỉ dạy các đệ tử thay Ngài ra Huế họp bàn cùng các Ban ngành chức năng, rồi cùng khảo sát thực địa, chọn đất, xác định vị trí xây dựng.
Vùng đất được chọn
và thỉnh giáo ý kiến Hòa thượng cho phép xây dựng Thiền viện tọa lạc trên một sơn đảo giữa lòng Hồ Truồi, thuộc Vườn Quốc Gia Bạch Mã, xã Lộc Hòa, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế.
Nhân Kỷ niệm ngày giổ Thiền sư Pháp Loa, đệ nhị Tổ Thiền phái Trúc Lâm [mùng 2 tháng 3 - Bính Tuất, nhằm ngày 30 tháng 3 năm 2006], Thiền viện cử hành Lễ Đặt Đá dưới sự chứng minh của chư tôn đức Tăng Ni, tham dự của Lãnh Đạo chính quyền các cấp, quan khách và hàng ngàn nhân dân Phật tử gần xa.
Sa môn chí cả, trăng đầu trượng,Xẻ núi, bạt non dựng Đạo Thiền.Khí tiết trúc tùng vui bạn lữ,
Thương đời mây nước cõi hương duyên.
Nhà sư đã ví cảnh sinh hoạt của các Thiền sinh nơi đây như những chú Hạc gầy đang thong dong dạo chơi trong rừng vắng:
Phương trượng Tam sư dạo chốn này,Trúc Lâm kiến tạo giữa ngàn mây.Trời xa, sương ngậm hồn khơi đục,Rừng quạnh, non chơi Chúng Hạc gầy.Hai nẻo suối vòng – xanh bể Bắc,Một miền cây lợp – thắm đồi Tây.Chân không trải rộng mười phương Đạo,
Liễu giấc Thiền, xóa mộng tỉnh say.
Đặt chân đến vùng đất này, lữ khách như bỏ lại sau lưng bao chuyện buồn vui của phố thị phồn hoa, lòng càng nhẹ thênh khi bước vào cửa Thiền:
“Thanh sơn bất mặc thiên thu họa, Lục thủy vô huyền vạn cổ cầm.”
Núi xanh không mực, mà hay vẽ nên bức họa ngàn thu.
Nước biết không dây, mà hay gảy nên khúc đàn muôn thuở.
Trước cảnh non xanh, nước biếc, mây khói ảo huyền, nếp đời thanh thoát, thấm nhuần đạo vị, có khách gọi đây là cảnh “Phúc Vương Thiên” [cảnh phúc trời cho]:
Tìm chỗ non xanh dựng Viện Thiền,Màu mây sắc nước phúc Vương Thiên.Chẳng cần bút mực nhân gian họa,
Đức chúng dầy sâu xuất Thánh Hiền.
Bất kỳ một sự thể gì được hình thành cũng nhờ vào nhiều yếu tố. Nhưng chung quy lại không ra ngoài hai yếu tố chính, đó là chủ quan và khách quan. Việc tu hành cũng tương tự. Phần chủ quan là mỗi người phải tự nỗ lực dụng công tu tập. Phần khách quan là cần có một số điều kiện trợ duyên thì việc tu hành mới dễ thăng tiến. Không kể các bậc thực chứng, quý Ngài đã làm chủ tuyệt đối về thân, tâm và cảnh. Với những hành giả còn đang trên đường dụng công tu tập thì không thể không kể đến những yếu tố ngoại duyên, mà thâm sơn cùng cốc là một trong những yếu tố thuận duyên ấy. Bậc cổ đức nói: “Thâm sơn tịch mịch đạo tâm sanh” [Ở chốn núi rừng sâu vắng thì tâm đạo dễ sanh].
Bạch Mã là chốn núi rừng u tịch, có khí hậu mát mẻ, trong lành, quả là nơi thích hợp cho việc tu tiến. Những ai hữu duyên về Bạch Mã, thấy cảnh núi rừng thanh vắng, khí hậu mát mẻ trong lành, nếu muốn dừng chân nghiên tầm tu tập, mong rằng, Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã sẽ là nơi giúp quý vị toại nguyện.
Hơn sáu tháng xúc tiến các thủ tục hồ sơ, san lấp mặt bằng chuẩn bị cho việc thi công, vào ngày 21 tháng 7 nhuần – Bính Tuất, nhằm ngày 13 tháng 9 năm 2006, Thiền viện đã chính thức khai móng khởi công xây dựng.
Trải hơn sáu tháng xẻ núi bạt non, mười tám tháng kiến thiết, hôm nay, Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã đã xây dựng hoàn thành phần cơ bản.
Ngày 17 tháng 02 năm Mậu Tý [nhằm ngày 24.03.2008] Hòa Thượng Viện Trưởng đã quang lâm chứng minh công trình. Cũng trong dịp này, cùng chư tôn đức Tăng Ni, Ngài đã tác pháp cử hành Lễ An Vị Phật - Tổ và khai chuông trống.
Ngày 15 tháng 03 năm Mậu Tý [20.04.2008], công trình đã được hoàn tất theo dự kiến, hội đủ duyên lành cho Đại Lễ Khánh Thành được chính thức cử hành.
Ngày nay, Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã đã hoàn thành cơ bản về mặt cơ sở. Song song với việc tiếp tục xây dựng các hạng mục công trình còn lại, Thiền viện còn phải phát huy nhiều hơn nữa về mặt tu tập. Tăng Ni ở đây tu hành có tiến bộ thì ý nghĩa xây dựng Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã mới được đầy đủ trọn vẹn.
Thích Tâm Hạnh.