Tiêu chảy là bị gì
Tìm hiểu chungTiêu chảy là bệnh gì?Tiêu chảy là tình trạng đi tiêu phân lỏng, nhiều nước và cảm giác cần đi tiêu gấp nhiều lần hơn trong ngày (≥ 3 lần/ngày). Show
Có 2 dạng là tiêu chảy cấp và tiêu chảy mạn tính. Tiêu chảy cấp xảy ra khi tình trạng tiêu chảy kéo dài trong khoảng 1 đến 2 ngày, nguyên nhân có thể do nhiễm vi khuẩn hoặc virus từ thức ăn. Tiêu chảy mạn tính là tình trạng tiêu chảy trong thời gian dài, từ 3 đến 4 tuần. Một số nguyên nhân phổ biến của tiêu chảy mạn tính gồm:
Triệu chứng thường gặpNhững dấu hiệu và triệu chứng của tiêu chảyCác triệu chứng điển hình chính của tiêu chảy là thường xuyên đi tiêu phân lỏng, nhiều nước và cảm giác cần đi tiêu gấp gáp. Ngoài ra, còn một số triệu chứng đi kèm khác như:
Một số dấu hiệu nhất định cho nghi ngờ về nguyên nhân gây tiêu chảy là bệnh trầm trọng hơn:
Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh tiêu chảyMất dịch là hậu quả của mất nước, mất điện giải (natri, kali, magiê, clo) và thậm chí đôi khi có thể gây trụy mạch. Trụy mạch có thể tiến triển nhanh chóng ở những bệnh nhân bị tiêu chảy nặng (ví dụ: Bệnh nhân bị tả) hoặc rất trẻ, rất già, hoặc suy nhược. Mất bicarbonate có thể gây nhiễm toan chuyển hóa. Hạ kali máu có thể xảy ra khi bệnh nhân bị tiêu chảy nặng hoặc mạn tính hoặc nếu phân có quá nhiều nhầy. Hạ magiê máu sau khi bị tiêu chảy kéo dài có thể gây ra cơn tetani. Khi nào cần gặp bác sĩ?Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe. Nguyên nhân gây bệnhNguyên nhân dẫn đến tiêu chảyNguyên nhân gây tiêu chảy cấp, bao gồm:
Nguyên nhân gây tiêu chảy mạn, bao gồm:
Các yếu tố dinh dưỡng có thể nặng hơn tình trạng tiêu chảy:
Nguy cơ mắc phảiNhững ai có nguy cơ bị tiêu chảy?Những người sống và sinh hoạt gần người đang bị tiêu chảy. Những người sống ở khu vực nhà vệ sinh không sạch sẽ, chất bẩn đổ thẳng ra sông, ao, hồ,… Những người sử dụng nguồn nước ô nhiễm. Thói quen ăn uống không hợp vệ sinh, hay ăn đồ sống, thực phẩm chưa nấu chín kỹ. Sử dụng phân tươi để bón cho cây trồng. Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc (bị) tiêu chảyMột số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc A, bao gồm:
Phương pháp chẩn đoán và điều trịPhương pháp xét nghiệm và chẩn đoán tiêu chảyTiêu chảy cấp:
Tiêu chảy mạn tính:
Phương pháp điều trị tiêu chảy hiệu quảBù dịch và chất điện giải để điều trị mất nước (cần được ưu tiên khi điều trị tiêu chảy): Tiêu chảy nặng đòi hỏi phải bù dịch và điện giải để điều chỉnh lượng nước mất, mất cân bằng điện giải và nhiễm toan. Thường cần phải có dung dịch truyền có natri clorua, kali clorua và glucose. Muối để trung hòa tình trạng toan hóa (natri lactat, acetat, bicarbonat) có thể được chỉ định nếu bicarbonat huyết thanh < 15mEq/L (< 15mmol/L). Dung dịch glucose-điện giải đường uống có thể được dùng nếu tiêu chảy không nặng, buồn nôn và nôn nhẹ. Các dịch truyền và uống đôi khi được cho dùng đồng thời khi phải bù nước và chất điện giải với lượng lớn (ví dụ như trong bệnh tả). Thuốc trị tiêu chảy (có thể dùng cho tiêu chảy không có máu trên những bệnh nhân không có nhiễm độc toàn thân): Điều trị triệu chứng thường là cần thiết. Loperamide uống 2-4mg x 3-4 lần/ngày (tốt nhất dùng trước bữa ăn 30 phút), diphenoxylate 2,5-5mg (dạng viên hoặc dịch) x 3-4 lần/ngày, codeine phosphat uống 15-30mg x 2-3 lần/ngày, hoặc paregoric (camphorated opium tincture) dung dịch uống từ 5-10ml x 1-4 lần/ngày. Vì thuốc chống tiêu chảy có thể làm trầm trọng thêm viêm đại tràng do C. difficile hoặc tăng khả năng bị hội chứng tan máu-ure huyết trong nhiễm trùng do Shiga sinh độc tố iEscherichia coli, không nên dùng các thuốc này trong tiêu chảy có máu không rõ nguyên nhân. Cần phải hạn chế sử dụng các thuốc này cho những bệnh nhân bị tiêu chảy toàn nước. Các hợp chất như psyllium hoặc methylcellulose tăng tạo khối lượng phân. Mặc dù thường được kê đơn khi táo bón, nhưng thuốc tăng tạo khối lượng phân với liều thấp nên làm giảm độ dịch trong phân lỏng. Cao lanh, pectin và chất hấp phụ attapulgit hoạt hóa có thể hiệu quả tùy bệnh nhân. Eluxadoline, có tác dụng chủ vận thụ thể µ-opioid và tác dụng đối kháng thụ thể delta-opioid, có thể được sử dụng để điều trị tiêu chảy liên quan đến IBS. Liều lượng 100mg x 2 lần/ngày (75mg x 2 lần/ngày nếu liều 100mg không thể dung nạp được). Không nên sử dụng thuốc này trên những bệnh nhân đã cắt bỏ túi mật. Lưu ý: Các loại thuốc khi dùng phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Chế độ sinh hoạt và phòng ngừaNhững thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của tiêu chảyChế độ sinh hoạt:
Chế độ dinh dưỡng:
Phương pháp phòng ngừa tiêu chảy hiệu quảĐể phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:
|