14/11/2010
DƯ ĐỊA CHÍ
Nằm về phía Tây Nam châu thổ sông Hồng, cách trung tâm Hà Nội chừng 65km, tỉnh Hà Nam là cửa ngõ phía Nam của thủ đô – Đông giáp các tỉnh Hưng Yên và Thái Bình, Nam giáp các tỉnh Nam Định và Ninh Bình, Tây giáp tỉnh Hòa Bình và Bắc giáp Hà Nội. Hà Nam có diện tích 823,1km² với dân số 785.057 người theo thống kê 1-4-2009.
Ngược dòng lịch sử, nguyên đất Hà Nam thời các vua Hùng nằm trong quận Vũ Bình thuộc bộ Giao Chỉ, sau được đổi thành châu Lý Nhân thuộc lộ Đông Đô thời nhà Trần. Ngày 20-10-1890 theo quyết định của Toàn quyền Đông Dương, tỉnh Hà Nam đã được thành lập trên cơ sở 2 huyện Duy Tiên và Kim Bảng của phủ Lý Nhân, phủ Liêm Bình cùng 17 xã của hai huyện Vụ Bản và Thượng Nguyên [tỉnh Nam Định], 2 tống Mộc Hoàn và Chuyên Nghiệp thuộc huyện Phú Xuyên [tỉnh Hà Nội].
Ảnh: nguồn saigonsuntravel.com
Năm 1956, hai tỉnh Hà Nam và Nam Định được sáp nhập thành tỉnh Nam Hà. Đầu năm 1976, tỉnh Nam Hà cùng với tỉnh Ninh Bình được sáp nhập thành tỉnh Hà Nam Ninh, đến năm 1992 lại tách thành hai tỉnh Nam Hà và Ninh Bình như cũ. Ngày 1-1-1997, tỉnh Hà Nam được tái lập gồm các huyện Duy Tiên, Kim Bảng, Lý Nhân, Thanh Liêm, Bình Lục và thị xã tỉnh lỵ Phủ Lý [nay là thành phố Phủ Lý].
Địa hình Hà Nam khá đa dạng với 4 mặt đều có sông bao quanh và dòng sông Đáy chảy qua chia Hà Nam thành hai vùng khá rõ nét: vùng đồi núi bán sơn địa với dải đá trầm tích ở phía Tây thích hợp cho các loại cây công nghiệp, cây lâm nghiệp và cây ăn quả; vùng đồng chiêm trũng ở phía Đông được phù sa của các sông lớn như sông Đáy, sông Châu, sông Hồng tài bồi thuận tiện cho canh tác lúa nước, các loại hoa màu hay các loại cây công nghiệp ngắn ngày như mía, lạc, đỗ tương… nơi đây còn phù hợp nuôi trồng hay đánh bắt thủy sản và phát triển chăn nuôi các loài thủy gia cầm.
Ảnh: nguồn VTC News
Hà Nam sở hữu nguồn tài nguyên khoáng sản với chủ yếu đá vôi có trữ lượng hơn 7 tỷ mét khối, được phân bố gần trục đường giao thông, rất thuận tiện trong khai thác, vận chuyển và chế biến. Đây là nguồn nguyên liệu quan trọng cho phát triển các ngành công nghiệp sản xuất như xi-măng, vôi, bột nhẹ hay vật liệu xây dựng… Sản phẩm của xi-măng Bút Sơn [Hà Nam] đã có mặt trong nhiều công trình xây dựng của đất nước.
TIỀM NĂNG VÀ TRIỂN VỌNG
Là vùng đất có nền văn hiến lâu đời, Hà Nam sở hữu 1.784 di tích trong đó có 64 di tích được xếp hạng cấp quốc gia, 41 di tích được xếp hạng cấp tỉnh, nhiều di sản phi vật thể đã được cổ nhân để lại trên mảnh đất Hà Nam như trống đồng Ngọc Lũ ghi dấu thời kỳ phát triển rực rỡ của nền văn hóa Đông Sơn, sách đồng Bắc Lý là một trong bốn cuốn còn nguyên vẹn nhất với nội dung khá phong phú, bia “Sùng Thiện Diên Linh”, bia “Đại Trị”… Với cội nguồn văn minh lúa nước, Hà Nam có nền văn hóa dân gian khá phong phú qua các làn điệu hát chèo, hát chầu văn, hát bóng, hát ả đào, hát dậm… cùng cả trăm lễ hội truyền thống diễn ra hàng năm, trong đó có những lễ hội như đền Trần Thương, chùa Đọi, đền Trúc - Ngũ Động Sơn, vật võ Liễu Đôi… được tổ chức qui mô với các nghi thức tế lễ, đám rước, trò chơi dân gian, sinh hoạt nghệ thuật quần chúng mang tính cộng đồng làng xã cao. Con người Hà Nam còn biết phát huy truyền thống lao động mỹ nghệ với trên 40 làng nghề nổi tiếng như lụa Nha Xá, trống Đọi Tam, mây tre đan Ngọc Động [Duy Tiên], sừng mỹ nghệ Đô Hai [Bình Lục], thêu ren An Hòa, Hòa Ngãi [Thanh Liêm], mộc Cao Đà, gốm Đanh Xá, Quyết Thành [Kim Bảng]…
Bên cạnh trục giao thông xuyên Bắc - Nam với quốc lộ 1A và tuyến đường sắt Bắc - Nam chạy qua có chiều dài gần 50km, Hà Nam còn nhiều tuyến đường quan trọng khác như quốc lộ 21, 21B, 38, hơn 200km thủy lộ có luồng lạch cùng 42 cầu đường được xây dựng kiên cố đã tạo nhiều thuận lợi trong đi lại cũng như giao thương. Từ thành phố Phủ Lý có thể đi tới các tỉnh thuộc đồng bằng sông Hồng một cách thuận tiện và nhanh chóng.
Thiên nhiên không chỉ ban tặng cho Hà Nam một vùng đồng bằng với nhiều cảnh quan đẹp như núi Đọi, núi Điệp ở Duy Tiên, núi An Lão ở Bình Lục, núi Non, núi Chanh Chè ở Thanh Liêm mà còn đặt vào dãy núi đá vôi ở phía Tây những cảnh trí thơ mộng như Ngũ động sơn, hang Luồn - ao Dong, đầm Ngũ Nhạc, núi Ngọc, Bát cảnh tiên, dốc Cống Trời, động Phúc Long, Kẽm Trống, hang Giống Lở… là nguồn tài nguyên qúy báu phát triển du lịch. Dọc hai bờ sông Đáy gần nơi giáp với cửa sông Châu, khu du lịch trung tâm được hình thành là một địa điểm du thuyền vãng cảnh non nước Phủ Lý và thuận tiện đến với chùa Hương [Hà Tây - Hà Nội].
Ảnh: nguồn vinabooking.vn
Trong nỗ lực tạo sức bật mới cho du lịch Hà Nam, dự án du lịch sinh thái hồ Tam Chúc [Ba Sao - Kim Bảng] có qui mô gần 2.000ha đang được khởi động với gần 600ha mặt nước hồ, khoảng 600ha khu phụ cận và du lịch sinh thái cùng các công trình nhà nghỉ, khách sạn, sân quần vợt, sân golf, công viên nước, nhà thủy tạ… Với cự ly cách chùa Hương 7km, Hưng Yên 40km, Nam Định 40km, Ninh Bình 45km và trung tâm Hà Nội 70km, một khi hình thành sẽ là điểm dừng chân cuối tuần khá thú vị đối với du khách trong khu vực.
Với truyền thống hiếu học, cần cù và sáng tạo của con người Hà Nam cùng nguồn tài nguyên nhân văn - du lịch khá phong phú, Hà Nam có nhiều yếu tố tích cực để trở thành một điểm đến hấp dẫn, thu hút ngày càng nhiều sự chú ý của khách du lịch bốn phương…
Mai Kim Thành
Hà Nam nằm ở miền trung đông của Trung Quốc, thuộc vùng trung lưu và hạ lưu của Hoàng Hà. Bởi vì hầu hết các khu vực đều nằm ở phía nam sông Hoàng Hà, nên nơi đây được gọi là Hà Nam. Vào thời cổ đại, các con sông ở giữa và hạ lưu sông Hoàng Hà bị cắt ngang, với những khu rừng rậm rạp và vô số voi hoang dã.
Hành chính
Tỉnh Hà Nam giáp với tỉnh An Huy và Sơn Đông ở phía đông, Hà Bắc, Sơn Tây ở phía bắc, Thiểm Tây ở phía tây và Hồ Bắc ở phía nam. Hà Nam là nơi có vị trí địa lý thuận lợi. Vào thời cổ đại, đó là nơi mà đường bưu điện và giao thông đường thủy phải đi qua và là nơi tập trung của nhiều doanh nghiệp. Ngày nay, Hà Nam nằm ở ngã ba của các khu vực ven biển và khu vực miền trung và miền tây. Đây là khu vực trung tâm của sự phát triển kinh tế của Trung Quốc từ đông sang tây.
Việc triển khai chiến lược của đất nước để thúc đẩy sự gia tăng của khu vực miền trung đã làm nổi bật thêm lợi thế vị trí độc đáo của Hà Nam. Tổng diện tích của tỉnh là 167.000 km2, đứng thứ 17 trong tất cả các tỉnh, khu tự trị và đô thị trong cả nước, chiếm 1,73% tổng diện tích của cả nước. Địa hình cao ở phía tây và thấp ở phía đông dọc theo ranh giới tỉnh từ dãy Ngũ Hành Sơn, Phục Ngưu Sơn, dãy Đồng Bách, dãy núi Đại Bạch Sơn và phía đông là đồng bằng phù sa Hoàng Hoài Hải; Đồng bằng và lưu vực, núi và đồi lần lượt chiếm 55,7%, 26,6% và 17,7% tổng diện tích. Thị xã Lão Nha ở thành phố Linh Bảo là đỉnh cao nhất trong tỉnh, với độ cao 2413,8 mét, độ cao thấp nhất là tại huyện Cố Thủy – Tín Dương, chỉ 23,2 mét.
Hà Nam là tỉnh có dân số đông nhất cả nước. Cuối năm 2009, tổng dân số là 99,67 triệu người, trong đó 37,58 triệu là cư dân thành thị, chiếm 37,7% và 62,09 triệu là cư dân nông thôn, chiếm 62,3%. Dân số của tỉnh là 94,87 triệu người. Mật độ dân số của tỉnh là 568 người trên mỗi km vuông. Hà Nam là tỉnh có dân tộc thiểu số lớn nhất trong các khu vực rải rác của đất nước. Ngoài quốc tịch Hán, còn có 55 dân tộc thiểu số với 1,389 triệu người, trong đó dân tộc Hồi là 1,169 triệu người, đứng thứ ba trong cả nước. Tỉnh có 3 vùng dân tộc, 21 thị trấn dân tộc [thị trấn], 863 làng dân tộc và 48 quận [thành phố, huyện] với hơn 10.000 dân tộc thiểu số.
Hầu hết Hà Nam nằm trong vùng ôn đới ấm áp, phía nam vượt qua vùng cận nhiệt đới. Nó thuộc về khí hậu gió mùa lục địa với sự chuyển đổi từ vùng cận nhiệt đới phía bắc sang vùng ôn đới ấm áp. Đồng thời, nó cũng có các đặc điểm của sự chuyển đổi từ phía đông sang phía tây từ đồng bằng sang phía tây. Đa dạng và thường xuyên xảy ra thảm họa khí tượng. Nhiệt độ trung bình hàng năm của tỉnh từ nam ra bắc là 15,7 12,1 độ C, lượng mưa trung bình hàng năm là 1380,6 – 532,5mm, lượng mưa nhiều nhất từ tháng 6 đến tháng 8, thời gian nắng trung bình hàng năm là 1848,0 – 2488,7 giờ và thời gian không có sương giá hàng năm là 189 – 2488,7 giờ.
Địa hình, địa chất
Hà Nam bao gồm bốn lưu vực sông: sông Dương Tử, sông Hoài, sông Hoàng Hà và sông Hải. Hầu hết các con sông trong tỉnh bắt nguồn từ các khu vực núi ở phía tây, tây bắc và đông nam, và có 493 con sông với diện tích lưu vực hơn 100 km2. Tỉnh có tổng tài nguyên nước trung bình 40,5 tỷ mét khối trong nhiều năm, đứng thứ 19 trong cả nước. Tài nguyên nước bình quân đầu người chưa đến 420 mét khối, tương đương 1/5 mức trung bình quốc gia. Đất lâm nghiệp hiện tại của tỉnh là 70.503.300 m2, với tỷ lệ che phủ rừng rậm là 17,32% và tỷ lệ che phủ cây trong rừng là 23,77%.
Tỉnh đã thành lập 35 khu bảo tồn thiên nhiên các loại, với tổng diện tích 11.354 triệu m2. Diện tích đất ngập nước là 16,63 triệu m2, chiếm 6,6% tổng diện tích của tỉnh. Tỉnh này rất giàu tài nguyên động vật và thực vật. Có 94 công viên rừng, 520 loài động vật hoang dã sống trên cạn được biết đến, chiếm 23,9% tổng số của đất nước và 90 loài động vật hoang dã được bảo vệ bởi quốc gia.
Hà Nam có cấu trúc địa chất phức tạp và tài nguyên khoáng sản phong phú. Đây là một trong những tỉnh tài nguyên khoáng sản lớn nhất của quốc gia. Hiện tại, 127 loại khoáng sản đã được tìm thấy [bao gồm 158 loại khoáng sản phụ]. Trong số đó, 75 loại dự trữ đã được chứng minh, 86 loại đã được phát triển và sử dụng. Trong số các tài nguyên khoáng sản đã được chứng minh, có 8 loại ở vị trí đầu tiên trong cả nước, 19 loại trong top 3 và 26 loại trong top 5. Than, nhôm, molypden, vàng, dầu mỏ, khí đốt tự nhiên, trona, fluorite, đất sét chịu lửa và các trữ lượng khác tương đối lớn. Trong số đó, trữ lượng dầu đứng thứ 12 trong cả nước, than đứng thứ 8 và khí đốt tự nhiên đứng thứ 17.
Lịch sử
Hà Nam là một trong những nơi sinh của truyền thống Trung Quốc. Từ triều đại nhà Hạ đến triều đại Bắc Tống, 20 triều đại đã xây dựng hoặc chuyển thủ đô đến đây, và từ lâu đã là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của đất nước. Trung Quốc có 9 đại cố đô, Hà Nam đã có 4 trong số đó: Cửu Triều cố đô là Lạc Dương, Thất Triều cố đô là Khai Phong, Nhà Thương cố đô là An Dương, nhà Thương thủ đô là Trịnh Châu. Có nhiều di tích văn hóa và di tích lịch sử, và các di tích văn hóa ngầm và các bộ sưu tập di tích văn hóa đứng đầu trong cả nước. Có các địa điểm văn hóa Bùi Lý Cương, các địa điểm văn hóa Ngưỡng Thiều và các văn hóa Long Sơn ghi lại tổ tiên của tổ tiên loài người ở Trung Nguyên.
Hà Nam cũng là nơi quan trọng của họ Trung Quốc. Trong số 300 họ lớn hiện nay, có 171 người ở Hà Nam. 100 họ lớn nhất được sắp xếp theo số người có nguồn hoặc một phần nguồn ở Hà Nam. Bốn tên họ lớn của thế giới được gọi là “Trần Lâm bán thiên hạ, Hoàng Trịnh bài mãn nhai” đều có nguồn gốc từ Hà Nam. Trong những năm gần đây, một lượng khách du lịch ổn định từ trong và ngoài nước đã đến Hà Nam để tìm nguồn gốc của họ.
Từ thời xa xưa, rất nhiều những nhân vật nổi tiếng đã được sinh ra từ Hà Nam. Chẳng hạn như triết gia cổ đại, nhà tư tưởng Lão Tử, Trang Tử, Mặc Tử, Hàn Phi, Trình Di, Trình Hào, chính trị gia – chiến lược gia quân sự Khương Tử Nha, Thương Ưởng, Tô Tần, Lý Tư, Lưu Tú, Trương Lương, Tư Mã Ý, Nhạc Phi, nhà khoa học và Y học gia Trương Hành , Trương Trọng Cảnh, và các đoàn sư Nhất Hạnh, nhà văn – nghệ sĩ Đỗ Phủ, Hàn Dũ, Bạch Cư Dị, Lý Hạ, Lý Thương Ẩn, Tư Mã Quang, Chử Toại Lương, Ngô Đạo Tử, học giả Phật giáo Huyền Trang, v.v., cũng như các anh hùng chống Nhật trong lịch sử hiện đại và đương đại: Cát Hồng Xương, Ngô Hoán Tiên, Dương Tịnh Vũ,….
Cảnh sắc thiên nhiên
Hà Nam không chỉ là một tỉnh có tài nguyên lịch sử và văn hóa lớn, mà còn là nơi có cảnh quan thiên nhiên phong phú. Núi và sông rất tráng lệ và phong cảnh rất đẹp. Tỉnh có 8 danh lam thắng cảnh cấp quốc gia và 23 cấp tỉnh. Tung Sơn ở Trịnh Châu, núi Long Môn Sơn và núi Bạch Vân Sơn ở Lạc Dương, núi Dậu [Núi Gà Trống] ở Tín Dương, núi Vân Đài ở Tiêu Tác, núi Vương Ốc Sơn ở Tế Nguyên, núi Thạch Nhân Sơn ở Bình Đỉnh Sơn, hẻm núi Thái Hành ở An Dương, Bao Thiên Man,…Ngoài ra, sông Hoàng Hà chảy từ tây sang đông qua Hà Nam, thoát khỏi hẻm núi Tam Môn Hiệp chảy vào bình nguyên Hoàng Hoài qua đê Tiểu Lãng vào lòng sông trên sông Trịnh Châu.
Sông Lạc Hà trở thành một thương hiệu du lịch nổi tiếng trong ngoài nước dọc theo sông Hoàng Hà và khu thắng cảnh Nam Thái Hành. Có 26 điểm du lịch trong toàn tỉnh, bao gồm Hội trường Tưởng niệm Cách mạng Trú Mã Điếm ở huyện Xác Sơn , Điểm ngắm cảnh ở Tín Dương, Nhà tưởng niệm anh hùng Đồng Bách Nam Dương, Nhà tưởng niệm Tam Thất Trịnh Châu và nhiều tour du lịch khác.
Danh sách các trường nằm trong Học bổng Chính phủ Trung Quốc năm 2020
Xem thêm: TỔNG HỢP DANH SÁCH CÁC KHU VỰC/LÃNH THỔ CỦA TRUNG QUỐC