Chất thải rắn là gì ngân hàng pháp luật năm 2024

Công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn là một trong những vấn đề cấp thiết trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Luật Bảo vệ môi trường 2020 đưa ra 06 Điều quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt. Trong đó, Điều 75 của Luật này quy định về phân loại, lưu giữ, chuyển giao chất thải rắn sinh hoạt.

Công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn là một trong những vấn đề cấp thiết trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Luật Bảo vệ môi trường 2020 đưa ra 06 Điều quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt. Trong đó, Điều 75 của Luật này quy định về phân loại, lưu giữ, chuyển giao chất thải rắn sinh hoạt.

Để giúp người dân tại phường 2, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng và thị trấn Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu thực hiện tốt công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn, Trung tâm Tư vấn và Công nghệ môi trường đã nghiên cứu xây dựng Dự thảo Sổ tay hướng dẫn phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, dành cho các hộ gia đình và áp dụng cho hai địa phương nêu trên.

Về cấu trúc, Dự thảo hai cuốn Sổ tay áp dụng cho phường 2, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng và thị trấn Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu có các phần nội dung tương tự nhau. Tuy nhiên, dựa trên các tiềm lực sẵn có từng địa phương, một số nội dung về phương thức thu gom, thời gian thu gom, phương thức xử lý đối với chất thải thực phẩm có sự khác nhau để phù hợp với thực tế tại từng địa phương.

Dự thảo Sổ tay gồm 5 phần chính như sau:

- Phần 1: Chất thải rắn sinh hoạt, sự cần thiết phải phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn.

Nội dung của phần này giới thiệu chung về cách phân loại chất thải sinh hoạt theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; sự cần thiết của phân loại CTRSH tại nguồn; tác hại của việc không phân loại tại nguồn và việc xử lý không đúng cách; tác hại của việc đốt chất thải không đúng cách; tác hại của việc đổ chất thải bừa bãi và nguy cơ của bãi chôn lấp không đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh. Theo đó CTRSH phát sinh được phân loại như sau: (1) Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế (giấy, nhựa, kim loại, cao su, ni lông, thủy tinh); (2) Chất thải thực phẩm (thức ăn thừa, rau, củ, quả, xác động vật nuôi); (3) Chất thải rắn sinh hoạt khác.

- Phần 2: Hướng dẫn cách phân loại, lưu chứa chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn

(1) Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế

Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế được đựng vào các bao bì riêng, khi bao bì đầy có thể bán cho người thu mua phế liệu, bán cho các cơ sở tái chế hoặc giao cho đơn vị thu gom, vận chuyển, chuyển giao cho đơn vị có chức năng xử lý theo quy định.

Tần suất thu gom đối với chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế được thực hiện 1 lần vào sáng thứ 7 hàng tuần.

(2) Chất thải thực phẩm

Chất thải thực phẩm sau khi được phân loại, các hộ gia đình đựng vào các bao bì chứa chất thải theo quy định và để vào ngăn đựng chất thải thực phẩm của thùng chứa chất thải 3 ngăn, hàng ngày đem bỏ vào thùng chứa chất thải thực phẩm của đơn vị thu gom, vận chuyển đưa đi xử lý.

Các hộ gia đình có đất rộng, trồng cây hoặc nuôi gia súc, gia cầm, hộ gia đình có thể tự xử lý chất thải thực phẩm bằng cách ủ thành phân hữu cơ bón cho cây trồng hoặc tận dụng làm thức ăn cho vật nuôi.

Thời gian thu gom tùy thuộc vào từng địa phương: Đối với phường 1, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng thu gom từ 1h00 – 19h00 hàng ngày; đối với thị trấn Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu thu gom từ 5h – 7h30 hàng ngày.

(3) Chất thải rắn sinh hoạt khác

Chất thải không đốt được sau khi phân loại cho vào bao bì đựng chất thải không đốt được, đến khi bao bì đầy thì chuyển giao cho đơn vị thu gom vận chuyển đưa đến nhà máy xử lý chất thải để xử lý bằng phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh. Riêng chất thải sắc nhọn như thủy tinh, gương kính vỡ, kéo, dao lam, … để giảm khả năng gây thương tích cho người thu gom chất thải, nên để vào trong bao bì đựng chất thải và có ký hiệu “vật sắc nhọn" để nhận biết.

Tần suất thu gom đối với chất thải rắn sinh hoạt khác được thực hiện 1 lần vào sáng thứ 7 hàng tuần.

(4) Chất thải nguy hại​

Chất thải nguy hại sau khi phân loại cho vào bao bì đựng chất thải nguy hại, đến khi bao bì đầy thì chuyển giao cho đơn vị thu gom vận chuyển đưa đến nhà máy xử lý chất thải để xử lý bằng phương pháp riêng hoặc chuyển giao cho cơ sở có chức năng xử lý chất thải nguy hại để xử lý.

(5) Chất thải cồng kềnh

Các loại chất thải cồng kênh như ti vi, tủ lạnh, máy giặt…cũ, hỏng không còn sử dụng được người dân lưu giữ tại nhà và liên hệ với đơn vị thu gom, vận chuyển để đưa đến cơ sở xử lý. Đối với, các loại chất thải cồng kềnh phát sinh đột xuất như cành cây to, phá dỡ nhà cửa… Người dân chủ động liên hệ, thỏa thuận với đơn vị thu gom, vận chuyển để được thu gom hoặc tự mang đến cơ sở xử lý.

Quy trình phân loại, thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn tại phường 2, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng

Đối với các hộ dân sinh sống ngoài mặt phố, các hộ dân sẽ bỏ những bao bì đựng chất thải đã được phân loại vào các điểm đặt thùng chứa cố định trên các tuyến đường (hoặc người dân mang chất thải đã phân loại đổ vào thùng theo màu đã được quy định đối với chất thải thực phẩm; chất thải tái sử dụng, tái chế; chất thải rắn sinh hoạt khác). Sau đó, đơn vị thu gom, vận chuyển sẽ thực hiện thu gom bằng cách sử dụng xe trực tiếp thu gom và đưa về vị trí tập kết trước khi vận chuyển đi xử lý.

Đối với các hộ dân sinh sống trong các ngõ, hẻm nhỏ: những hẻm có công nhân vệ sinh đi thu gom thì người dân đặt chất thải ra trước cửa hoặc trực tiếp bỏ vào xe thu gom chất thải dung tích 660l; các hẻm không có công nhân vệ sinh đi thu gom thì người dân sẽ mang chất thải ra các điểm tập kết tại đầu ngõ. Chất thải sau khi thu gom sẽ được đưa về các cơ sở xử lý.

Quy trình phân loại, thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn tại thị trấn Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi tỉnh Bạc Liêu

Đối với các hộ dân sinh sống trong các ngõ, hẻm nhỏ phương thức thu gom được thu gom như sau: Đối với những hẻm có công nhân vệ sinh đi thu gom thì người dân đặt chất thải ra trước cửa hoặc trực tiếp bỏ vào xe thu gom chất thải; Đối với các hẻm không có công nhân vệ sinh đi thu gom thì người dân sẽ đem chất thải ra các điểm tập kết tại đầu ngõ. Chất thải sau khi thu gom sẽ được vận chuyển về nhà máy xử lý chất thải để xử lý theo quy định; Đối với phế liệu: Người dân có thể bán hoặc cho tổ chức, cá nhân, người thu gom. Trường hợp, không bán hoặc cho, người dân giao chung với nhóm chất thải còn lại.

Phần 3: Vai trò và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong thực hiện phân loại CTRSH tại nguồn.

Phần này nêu rõ vai trò và trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp, Sở Tài nguyên và Môi trường, các sở ban ngành, tổ chức chính trị xã hội, hộ gia đình; trách nhiệm của đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH sau phân loại.

Phần 4: Hướng dẫn một số mô hình tiêu biểu trong phân loại, thu gom, xử lý CTRSH tại nguồn.

Phần này trình bày một số mô hình tiêu biểu xử lý chất thải thực phẩm quy mô hộ gia đình như: mô hình sử dụng máy xử lý chất thải thực phẩm (composting machine) có thiết kế nhỏ gọn như thùng đựng chất thải thông thường trong bếp ở các hộ gia đình, máy có thể chuyển các chất thải thực phẩm thành phân hữu cơ vi sinh giúp hộ gia đình trồng rau, mô hình này phù hợp với các hộ gia đình trong khu dân cư đông đúc như thành phố, thị xã… mô hình dùng thùng nhựa dung tích 160 lít để xử lý chất thải thực phẩm thành phân compost, mô hình này dùng cho các hộ gia đình khu vực nông thôn.

Dự thảo Sổ tay hưỡng dẫn phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn viết theo dạng sách phổ thông. Nội dung tập trung vào việc hướng dẫn phân loại CTRSH tại nguồn, những kỹ thuật đơn giản để người dân trong mỗi gia đình, các tuyên truyền viên nắm rõ và thực hành tốt việc phân loại CTRSH tại hộ gia đình, nâng cao ý thức tái chế, tái sử dụng rác thải.