Common-pool resources rong kinh te là gì năm 2024

điện thoại thông minh, mạng di động và mạng không dây, mạng quang học, Internet vạn vật (IoT), lưu trữ đám

mây và điện toán đám mây, chia sẻ dịch vụ, ứng dụng và tiền điện tử.

Thương mại điện tử Một khía cạnh quan trọng khác của nền kinh tế số là thương mại điện tử. Thương mại điện

tử là hoạt động kinh doanh trực tuyến các hàng hóa vật chất, hàng hóa kỹ thuật số và dịch vụ. Một số công ty

lớn nhất trong nền kinh tế số đang kinh doanh thương mại điện tử, chẳng hạn như Amazon, Alibaba, và eBay.

Ở Việt Nam, các nền tảng thương mại điện tử nổi bật có thể kể đến là Tiki, Shoppee.

2.2. Khung khái niệm Kinh tế số

18. Bukht và R. Heeks [18] nhận thấy các định nghĩa kinh tế số đều bao gồm kinh tế Công nghệ thông tin –

truyền thông (khu vực CNTT-TT) cùng một danh mục tiêu dùng/ứng dụng CNTT-TT; chính danh mục này là

điểm khác biệt giữa các định nghĩa. Từ đó, hai ông đề xuất khung khái niệm kinh tế số ba phạm vi là kinh tế số

lõi (Core Digital Economy), kinh tế số phạm vi hẹp (Digital Economy) và kinh tế số phạm vi rộng (Digitalised

Economy, hay là kinh tế số hóa) như được chỉ dẫn ở Hình 1:

Hình 1. Khái niệm kinh tế số theo phạm vi [18]

Kinh tế số lõi bao gồm chế tạo phần cứng, dịch vụ thông tin, phần mềm và tư vấn CNTT-TT và đóng góp

khoảng 8% GDP [12, 29].

Kinh tế số bổ sung dịch vụ số (Digital services) và kinh tế nền tảng (platform economy) vào kinh tế số lõi. Hơn

nữa, kinh tế số phạm vi hẹp còn bao gói một bộ phận của kinh tế chia sẻ (Sharing economy), kinh tế gắn kết

lỏng (Gig economy) và đóng góp khoảng 33% GDP [61].

Kinh tế số hóa bổ sung kinh doanh điện tử (KDĐT), TMĐT, công nghiệp 4.0 (Industry 4.0), nông nghiệp chính

xác (Precision agriculture), kinh tế thuật toán (Algorithmic Economy), phần còn lại của kinh tế chia sẻ, kinh tế

gắn kết lỏng vào kinh tế số và đóng góp khoảng 87% GDP [29].

Các loại hình tiêu biểu của kinh tế số là (1) kinh tế nền tảng, (2) kinh tế chia sẻ và (3) kinh tế gắn kết lỏng.

Kinh tế nền tảng: là một loại hình tiêu biểu của kinh tế số, ở đó các hoạt động kinh tế diễn ra trên các nền tảng

số cho phép các nhóm người tương tác với nhau, vốn được coi là nền tảng trung gian kết nối các tác nhân trong

nền kinh tế. Ví dụ cho kinh tế nền tảng có thể là Grab, Tiki, Momo, v.v.

Kinh tế chia sẻ: là một loại hình của kinh tế số, trong đó tài sản hoặc dịch vụ được chia sẻ dùng chung giữa các

cá nhân, kết nối giữa người có nhu cầu dùng tài sản hay dịch vụ mà người sở hữu tài sản muốn chia sẻ hay dịch

Common-pool resources are natural or man-made resources that are rival and subtractable, meaning that one person's use of the resource reduces the availability of the resource for others. Examples of common-pool resources include irrigation systems, fisheries, grazing lands, and groundwater aquifers.

The management of common-pool resources can be challenging, as it is difficult to prevent overuse or depletion of the resource. When a common-pool resource is open to access by many people, it can be subject to the "tragedy of the commons," in which individuals have an incentive to overuse the resource in order to maximise their own short-term gain, even if it is to the detriment of the resource and others in the long-term.

There are several different approaches to common-pool resource management, including centralisation (such as through government regulation), privatisation, and local management by user groups.

An economic good is a tangible item that can be purchased and traded within a market. Common-pool resources (CPR's, or common resources) make up a distinct class of economic goods differentiable from other more conventional economic goods. A common resource possesses two attributes which distinguish it from other economic goods: the good is subtractable, or rival, and non-exclusive, or non-excludable (Ostrom, Gardner and Walker, 1994).

Subtractability implies that one individual's use of the resource reduces the level of the resource available for other users. For example oil companies extract a natural resource that is highly subtractable. Each barrel of oil that is removed from the earth's crust reduces the amount of oil available for use by one barrel. This is a common characteristic of non-renewable natural resources.

Having a common-pool resource be non-exclusive implies that it is impossible or infeasible to exclude others from appropriating the good. For instance, many tropical fisheries are managed according to an "open-access" rule. This means that all those interested in harvesting fish within these fisheries has free access to the resource. A public good also possesses this property, but a common resource is different from a public good because it is subtractable, or rival, while a public good is non-subtractable, or non-rival.

Using the table we saw in the section on Public Goods, we classify common-pool resources as under: [Note: For more details on each category in the table, see the section on the Classification Table.]

Excludable: Yes No Subtractable: Yes Private Goods Common-Pool Resources NoClub Goods Public Goods

Examples of common-pool resourcesm

• Fisheries
• Forests
• Minerals (to a degree)
• Irrigation districts
• Groundwater basins
• Clean, unpolluted air

The tragedy of the commons

Garrett Hardin first coined the phrase, "The tragedy of the commons" in his 1968 article, to describe how damaging the effect of free-riding is on goods which are subtractable but non-excludable. Although the paper itself focuses (very melodramatically) on the now-discredited Malthusian idea that population growth will eventually outstrip the growth of resources on one small planet, the phrase itself and the remaining examples in the paper are still illustrative.

Hardin took his use of the word "tragedy" from the philosopher Whitehead, whom he quotes: "The essence of dramatic tragedy is not unhappiness. It resides in the solemnity of the remorseless working of things." The reference is to how individuals, while maximizing their own utility, will use the commons to the maximum possible, or fail to maintain it, thereby leading to its deterioration and eventual destruction.

The parable of the pasture

This is perhaps the most famous of Hardin's many examples of misuse & overuse of a common resource. Imagine a pasture near a village, where every shepherd and cattle-herder in the community takes his animals to graze. Not only will everyone want their animals to eat their fill, but if access to the pasture is free and unrestricted, they will own as large a herd as they possibly can restricted only by stable space available since that would be the most profitable.

However, if everyone in the village lets large herds of animals graze freely on the pasture, and there is no-one to look after the grass, eventually there won't be any vegetation left at all on the pasture. In a nutshell, this is the trouble with common-pool resources. How can the village solve this problem?

1. The "government" solution: Regulate access to the pasture, and/or raise taxes for its upkeep.
2. One of numerous "private-sector" solutions: auction off grazing rights to the highest bidder; split the pasture into small plots and sell them to individual shepherds, so that each one's animals can graze only on their own property, and so on. Each possible solution has some advantages and disadvantages, and in the real world, nations and communities tend to choose or arrive at, by a process of trial and error different solutions for particular issues of the commons, depending on each case. Often the solution is a mix of private & public, or governmental. Radio, network television, and mobile-phone spectrum is auctioned to the highest bidder -- by the government. Ranchers let their animals graze only on their own property; mines and oil rigs also drill & operate on land they own, which they may or may not have pruchased through an auction. Parks and beaches, on the other hand, are normally maintained using taxes, and sometimes, in the case of national parks, restricting access by charging for tickets. (Or, in the case of beaches in the city of Los Angeles, restricting access through prohibitively expensive parking in nearby lots.) Then there is the case of pollution control, which, until recently, was thought of as enforceable only through fines for violation of limits set by a regulatory body. However, in recent years, tradeable pollution permits have aimed at creating a market where low polluters sell their pollution rights to high polluters, effectively "privatizing" (to use the term loosely) the solution to a severe commons problem. New "smart radio" technology, currently being developed, may well eliminate the need for exclusive use of a particular band of the airwaves. See the section on solving the problem of the commons for more details on public versus private solutions.

References

Hardin, Garrett, "The Tragedy of the Commons", Science, Vol 162, Issue 3859, 1243-1248 , 13 December 1968