GIST LÀ GÌ?
Giới thiệu
GIST, hay u mô đệm đường tiêu hóa, là một loại khối u hiếm gặp có nguồn gốc từ hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, GIST khác với các loại ung thư đường tiêu hóa hay ung thư biểu mô tuyến dạ dày [adenocarcinoma] phổ biến, vì chúng đặc biệt bắt nguồn từ các tế bào duy nhất được gọi là tế bào kẽ Cajal. Những tế bào này kiểm soát sự chuyển động của thức ăn qua dạ dày và ruột, chứ không phải làm nhiệm vụ hấp thu thức ăn. Chúng còn được gọi là “máy tạo nhịp tim” của hệ tiêu hóa. GIST thường được xuất phát ở dạ dày, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào khác của hệ tiêu hóa, bao gồm ruột non, ruột già và trực tràng.
GISTs trước đây được xếp hạng là một trong những sacoma kháng hóa chất [chemoresistant] hàng đầu. Sự xuất hiện của imatinib [Glivec hoặc Gleevec] và các loại thuốc ức chế tyrosine kinase khác [TKI] đã biến loại ung thư này thành đại diện tiêu biểu trong điều trị ung thư với những tác dụng phụ thuận lợi cho bệnh nhân.
Các triệu chứng của GIST
Nhiều bệnh nhân có thể không có bất kỳ triệu chứng bệnh nào cho đến khi họ ở giai đoạn bệnh cao. Các triệu chứng thường gặp của GIST bao gồm:
- Đau bụng
- Máu trong phân hoặc nôn mửa
- Các triệu chứng thiếu máu [số lượng hồng cầu thấp], bao gồm không hấp thụ, choáng váng, khó thở
- Khó nuốt
GIST có phải là ung thư không? Nó được điều trị như thế nào?
GIST có thể lành tính hoặc ác tính. Khối u GIST càng lớn, khả năng nó là ung thư càng cao. Tuy nhiên, ngay cả một khối u GIST nhỏ có vẻ lành tính vẫn có thể phát triển thành ung thư ác tính. Các khối u ở đường tiêu hóa có thể lan sang các phần khác của cơ thể, phổ biến nhất là màng bụng và gan. Cách duy nhất để xác định xem GIST là lành tính hay ung thư là thực hiện phẫu thuật cắt bỏ. Sau đó, các bác sĩ sẽ kiểm tra khối u để xác định nguy cơ tái phát. Các đặc trưng xuất hiện lại hoặc tái phát nguy cơ cao của khối u GIST là:
- Kích thước lớn
- Số lượng phân bào / số lượng tế bào tích cực phân chia và tăng trưởng cao
- Xuất hiện vỡ/rách khối u
- Lề phẫu thuật tích cực [Positive surgical margin]
Đối với những bệnh nhân có nguy cơ tái phát cao, cơ hội chữa bệnh của họ có thể tăng lên bằng cách uống Imatinib [Glivec] trong vòng 3 năm. Đây là cách điều trị bằng liệu pháp nhắm mục tiêu theo đường uống, và cụ thể hơn là nhắm vào GIST, trong khi không gây hại cho các tế bào bình thường
Trước khi sử dụng Glivec Sau 6 tháng sử dụng Glivec
Nếu khối u quá lớn để thực hiện phẫu thuật cắt bỏ, bệnh nhân vẫn có thể được xem xét phẫu thuật nếu tình trạng khối u đáp ứng tốt với Glivec. Đối với những bệnh nhân có khối u đã lan rộng và không thể tiến hành phẫu thuật, họ có thể được điều trị trong thời gian dài với Glivec. Trong trường hợp tác nhân kháng Glivec xuất hiện, các phương pháp điều trị khác đã được phê duyệt bao gồm tăng liều Glivec, hoặc chuyển sang các dạng liệu pháp nhắm mục tiêu khác, như Sunitinib [Sutent] hoặc Regorafenib [Stivarga]. Các hình thức điều trị khác như hóa trị và xạ trị hiện không hiệu quả trong điều trị GIST.
Tác giả:
Bác sĩ Thomas Soh
Cử nhân Y khoa và Cử nhân Phẫu thuật/MBBS [Singapore]
Thành viên Royal College of Physicians/MRCP [Vương quốc Anh]