Nhiều người lo lắng khi tiếp xúc F0 nên test nhanh ngay sau đó hoặc ngày nào cũng tự xét nghiệm. Điều này sai lầm và gây lãng phí, dễ có kết quả âm tính giả.
Số F0 trong cộng đồng ngày càng tăng khiến người dân lo lắng bản thân bị lây nhiễm sau khi tiếp xúc ca bệnh. Từ tâm lý này, nhiều người test nhanh ngay khi tiếp xúc F0 hoặc test liên tiếp nhiều ngày. Điều này là không cần thiết, dễ gây lãng phí và có thể xảy ra tình trạng âm tính giả nếu thời điểm test nhanh không thích hợp.
Không nên test ngay sau khi tiếp xúc F0
Trong quá trình nhiễm nCoV, tải lượng virus sẽ tăng lên và giảm đi. Tải lượng virus là số lượng nCoV mà bác sĩ có thể tìm thấy trong cơ thể bạn. Họ có thể sử dụng máu, tăm bông hoặc các chất dịch cơ thể khác nhau để kiểm tra tải lượng của một virus cụ thể. Bản thân những người mắc Covid-19 cũng có tải lượng virus khác nhau.
Các nghiên cứu đã cho thấy tải lượng virus của F0 cao nhất trong vòng 5 ngày kể từ khi có triệu chứng đầu tiên. Đây là lúc các xét nghiệm Covid-19 có thể phát hiện chính xác nhất.
Không giống xét nghiệm rRT-PCR, các xét nghiệm nhanh kháng nguyên phát hiện protein của virus. Nó cho kết quả dương tính khi người bệnh đang ở giai đoạn có khả năng lây nhiễm. Ngưỡng phát hiện virus là từ ngày thứ 4 đến 10.
Ngay khi tiếp xúc F0, virus chưa thể nhân lên đủ tải lượng để kit test nhanh có thể nhận biết, dễ tạo thành kết quả âm tính giả. Ảnh: Images.
Nếu vừa tiếp xúc nguồn lây hoặc ở giai đoạn ủ bệnh, bạn có thể đã nhiễm virus, song, tải lượng còn thấp. Lúc này, test nhanh chưa phát hiện được virus, kết quả trả về dễ là âm tính giả.
Do đó, nếu không có triệu chứng mắc Covid-19, bạn có thể test nhanh vào ngày thứ 5 hoặc thứ 7 sau khi tiếp xúc F0. Nếu gia đình có người mang thai, mắc bệnh lý nền, bạn cần tuân thủ 5K theo khuyến cáo của Bộ Y tế, sau đó, đợi đến ngày thứ 4 mới nên test nhanh. Nếu kết quả âm tính, bạn nên test lại vào ngày thứ 7.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ [CDC] khuyến nghị người dân nên xem xét việc tự test trước khi tham gia các cuộc tụ họp trong nhà với những người không sống cùng. Điều này đặc biệt quan trọng nếu buổi tụ họp có trẻ em chưa được tiêm chủng, người lớn tuổi, người suy giảm miễn dịch hoặc có nguy cơ mắc bệnh nặng. Bạn nên xét nghiệm nếu có các triệu chứng Covid-19; đã tiếp xúc hoặc có thể tiếp xúc một người nào đó mắc Covid-19.
ThS.BS Nguyễn Quốc Thái, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai [Hà Nội], cho rằng việc test nhanh liên tục là không cần thiết. Người dân chỉ cần test nhanh khi có triệu chứng nghi ngờ mắc Covid-19 như sốt, ho, đau họng, đau ngực.
Bác sĩ Thái cũng khuyến cáo người dân xét nghiệm nhanh nhiều lần nhưng không đúng cách thì vẫn không phát hiện được virus mà còn gây lãng phí và tốn kém. Bên cạnh đó, việc này còn tạo cảm giác an toàn giả, dễ buông lỏng các biện pháp phòng bệnh.
Que ngoáy dịch tỵ hầu [dịch mũi] đúng cách là que test chạm đến phần tỵ hầu họng. Nếu test sai có thể gây tổn thương niêm mạc mũi, kết quả không chính xác. Ảnh: Diagnostics roche.
F0 điều trị tại nhà nên test bao nhiêu lần?
Khi trở thành F0, nhiều người có tâm lý lo lắng, một ngày có thể test 2-3 lần để xem virus đã đào thải hết chưa. Đây cũng là việc không cần thiết. Test nhanh nhiều và không đúng cách có thể gây ảnh hưởng niêm mạc mũi, chảy máu cam, tốn kém, lãng phí.
Khi mắc Covid-19, vạch chữ T trên kit test có thể chuyển màu đậm nhạt tùy theo tải lượng virus của người bệnh. Ngày đầu tiên, vạch T sẽ mờ. Đây có thể là thời kỳ ủ bệnh, virus chưa nhân lên nhiều.
Sau đó, từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 8, thời điểm này tải lượng virus đạt đỉnh, cũng là lúc hai vạch đậm nhất. Sau đó, ngày thứ 10 trở đi vạch sẽ mờ dần. Sau ngày thứ 14, kit test nhanh có thể chỉ còn một vạch C. Chúng ta có thể dựa vào mức độ đậm nhạt của vạch T để xem đang ở giai đoạn nào của Covid-19.
Thời điểm cách nhau giữa những lần test nên là 3 ngày/lần. Sau khoảng 7-10 ngày mới nên test lại để xem cơ thể đã âm tính chưa.
Theo hướng dẫn từ Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM [HCDC], quy trình tự test nhanh gồm:
– Bước 1: Chuẩn bị tuýp dung dịch đệm [buffer] theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
– Bước 2: Tự lấy mẫu trước gương hoặc thực hiện thao tác lấy mẫu cho các thành viên khác trong gia đình.
– Bước 3: Dùng tay xoay đều tăm bông trong tuýp nhựa chứa dung dịch đệm, nhúng que tăm bông lên xuống trong dung dịch đệm [10 lần].
– Bước 4: Chuyển tay lên phần thân trên tuýp, bóp chặt và rút từ từ que tăm bông. Đảm bảo vắt sạch toàn bộ dung dịch còn đọng trên đầu tăm bông xuống đáy tuýp.
– Bước 5: Đóng chặt nắp màng lọc, lắc đều dung dịch trong tuýp bằng tay [5 lần].
– Bước 6: Ghi tên mỗi thành viên lên từng khay test tương ứng. Nhỏ 3-5 giọt dung dịch trên vào giếng test.
– Bước 7: Đọc kết quả sau 15-30 phút theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Hình ảnh kết quả test nhanh Covid-19. Nguồn: MCA.
Sau khi test nhanh Covid-19, 3 trường hợp hiển thị kết quả có thể xảy ra:
– Âm tính: Vạch C nổi, vạch T không nổi.
– Dương tính: Cả 2 vạch màu đều nổi, kể cả vạch T mờ.
– Kết quả không hợp lệ [có thể do thực hiện test sai hoặc bộ sản phẩm không đạt chất lượng]: Cả 2 vạch không nổi; hoặc vạch T nổi, vạch C không nổi.
Mỗi kit test đều đi kèm hướng dẫn và thời gian kết quả có hiệu lực, rơi vào khoảng 15-30 phút tùy thuộc hãng sản xuất. CDC khuyến cáo ngoài việc lấy mẫu đúng cách, chúng ta chỉ nên chỉ đọc kết quả kiểm tra trong khung thời gian được chỉ định trong hướng dẫn. Nếu không, kết quả này có thể sai sót và gây hiện tượng âm tính giả, dương tính giả.
Tham vấn y khoa:ThS. Phạm Văn Được
Test nhanh Covid-19 sử dụng bao lâu là vấn đề được rất nhiều người dân quan tâm hiện nay bởi nhiều địa phương đã quy định người đi lại giữa nội, ngoại thành và lưu thông giữa các tỉnh, thành [nhất là các nơi đang có dịch] phải có giấy xét nghiệm âm tính với SAR – CoV – 2. Bài viết dưới đây sẽ giúp người đọc có câu trả lời chính xác về vấn đề này.
1. Giấy test nhanh Covid-19 sử dụng bao lâu?
Giấy test nhanh Covid-19 chỉ có giá trị hiệu lực tạm thời trong vòng 72 giờ đối với những người không tiếp xúc với F0 hoặc đi vào vùng dịch sau khi xét nghiệm. Vậy, tại sao kết quả này không có giá trị dài hạn? Phần tiếp theo sẽ giải đáp cụ thể hơn cho câu hỏi này.
Test nhanh Covid-19 chỉ có hiệu lực trong vòng 72 giờ sau khi xét nghiệm.
2. Tại sao xét nghiệm Covid-19 chỉ mang tính chất tạm thời?
Kết quả âm tính khi thực hiện xét nghiệm Covid-19 chỉ thể hiện được rằng tại thời điểm thực hiện test, người đó âm tính. Kết quả này chỉ mang tính tương đối, không thể chính xác 100% bởi vì những lý do sau:
- Kết quả xét nghiệm Covid-19 có thể bị sai sót: Trong những ngày đầu nhiễm bệnh, nồng độ virus trong cơ thể người bệnh thấp. Điều này có thể khiến bộ xét nghiệm không nhận diện được vi khuẩn và cho ra kết quả âm tính giả.
- Người kiểm tra có thể tiếp xúc với người bị nhiễm mà không hay biết: Thời điểm xét nghiệm, người kiểm tra có kết quả âm tính. Tuy nhiên, sau đó họ có thể tiếp xúc với người đã nhiễm bệnh chưa có triệu chứng.
Khi đó, họ có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh. Nếu sử dụng kết quả test nhanh Covid-19 để lưu hành thì họ có thể lây lan bệnh ra cộng đồng.
Trong những người đầu nhiễm bệnh, nồng độ virus chưa cao có thể gây kết quả âm tính giả.
Như vậy, kết quả xét nghiệm Covid-19 chỉ mang tính tạm. Cũng chính bởi vậy mà nhiều người thắc mắc, test nhanh Covid-19 sử dụng bao lâu? Người kiểm tra cần test lại ngay nếu nghi ngờ nhiễm bệnh hoặc tiếp xúc với F0. Test nhanh Covid-19 thường có kết quả nhanh, vì vậy sẽ không mất quá nhiều thời gian thực hiện.
- Xem thêm: Xét nghiệm Covid-19 mấy lần mới chính xác?
Click vào ảnh nhận ngay ưu đãi
3. Test nhanh Covid-19 bao lâu có kết quả ?
Thời gian kiểm tra mẫu dịch tỵ hầu thường kéo dài khoảng 15 – 20 phút. Sau đó giấy xét nghiệm cần được chứng nhận và đóng dấu. Đối với dịch vụ test nhanh, trung bình người kiểm tra mất 25 – 30 phút để nhận được giấy kết quả xét nghiệm tại chỗ.
4. Đối tượng test nhanh Covid-19 là ai?
Tất cả mọi đối tượng đều cần liên hệ test nhanh nếu thấy xuất hiện các biểu hiện ho, sốt, khó thở,… đặc trưng của Covid-19 để kiểm tra và điều trị bệnh kịp thời. Dưới đây những đối tượng được khuyến cáo thực test nhanh Covid-19. Bao gồm:
- Người lưu trú tại khu vực có ghi nhận ca bệnh Covid-19 trong vòng 28 ngày trước đó.
- Người tiếp xúc trực tiếp với ca bệnh Covid-19 nhưng chưa thể triển khai xét nghiệm RT-PCR trong thời gian ngắn.
- Người đến khám bệnh hoặc cấp cứu tại khoa cấp cứu của các bệnh viện.
- Người thường xuyên di chuyển như tài xế, người giao hàng,…
- Người cần giấy thông hành để về quê.
- Người lao động tại các môi trường có nhiều người, chật hẹp, kín gió.
- Nhân viên y tế tại các cơ sở y tế chưa được chuẩn bị đủ điều kiện xét nghiệm Covid-19 bằng phương pháp RT-PCR.
Những đối tượng thường xuyên di chuyển cần thực hiện test nhanh để phát hiện kịp thời, hạn chế nguy cơ lây lan ra cộng đồng
Những người thường xuyên di chuyển hoặc tiếp xúc với nhiều người cần test nhanh thường xuyên để kịp thời phát hiện. Đối với những người kiểm tra cũng có nguy cơ bị lây nhiễm khi đi test nhanh vì vậy cần có các biện pháp bảo vệ bản thân và cộng đồng.
- Xem thêm: Test nhanh Covid-19 kết quả chính xác không?
5. Lưu ý khi đi test nhanh Covid-19
Ngoài việc quan tâm đến test nhanh Covid-19 sử dụng bao lâu thì để giảm nguy cơ bị lây nhiễm bệnh khi đi test nhanh Covid-19, người đi kiểm tra cần chú ý những điều sau:
Tuân thủ tuyệt đối nguyên tắc 5K
Mỗi người cần tuân thủ nguyên tắc 5K trong mọi trường hợp, không chỉ khi test nhanh Covid-19. Nguyên tắc 5K được nêu rõ như sau:
- Khẩu trang: Luôn đeo khẩu trang kể cả trước hay sau khi lấy mẫu xét nghiệm.
- Khử khuẩn: Người kiểm tra cần rửa tay bằng xà phòng hoặc nước sát khuẩn tại nơi lấy mẫu.
- Khoảng cách: Giữ khoảng cách tối thiểu 2m với mọi người.
- Không tụ tập: Không tập trung đông người tại nơi lấy mẫu.
- Khai báo y tế: Người kiểm tra cần thực hiện tốt việc khai báo y tế trước khi lấy mẫu.
Khuyến cáo không uống rượu bia hay sử dụng chất kích thích trước khi làm xét nghiệm
Nồng độ cồn trong cơ thể có thể làm ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm. Đồng thời, người uống rượu bia có thể không tỉnh táo nên khó phối hợp với bác sĩ lấy mẫu.
Giữ tâm lý thoải mái
Người kiểm tra cần giữ tâm lý thoải mãi, ngửa cổ thật sâu ra sau khoảng 70% và phối hợp với nhân viên y tế để dễ dàng lấy mẫu và tránh cảm giác đau và khó chịu.
Người kiểm tra cần giữ tâm lý thoải mái, phối hợp với nhân viên y tế để dễ dàng lấy mẫu và tránh gây đau.
Sau khi lấy mẫu lập tức kéo khẩu trang lại như ban đầu
Sau khi lấy mẫu, người kiểm tra nhanh chóng dùng khăn giấy lau nước mắt và dịch mũi [nếu có]. Sau đó lập tức kéo khẩu trang lại như ban đầu để tránh tiếp xúc với virus [nếu có] trong không khí.
Người kiểm tra cũng cần bỏ khăn giấy đã dùng vào đúng nơi quy định và rửa tay sạch sẽ sau khi lấy mẫu để tránh lây lan virus [nếu có] ra môi trường.
Người tiêm vaccine vẫn có thể test nhanh
Cả 2 phương pháp test nhanh hay RT-PCR đều dựa vào việc nhận diện virus ở dịch mũi, họng. Trong khi đó, cơ thể của người đã tiêm vaccine sẽ tồn tại kháng nguyên trong máu, không liên quan đến dịch mũi, họng. Vì vậy kết quả test nhanh sẽ hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi việc người kiểm tra đã tiêm vaccine.
Dịch vụ test nhanh Covid-19 bằng phương pháp kháng nguyên không cần nhịn ăn
Phương pháp này sẽ lấy mẫu dịch tỵ hầu, vì vậy người kiểm tra không cần phải nhịn ăn.
Nếu xét nghiệm bằng phương pháp lấy mẫu máu trong trường hợp xét nghiệm kháng thể thì cần nhịn ăn 6 – 8 giờ
Việc ăn uống trước khi xét nghiệm sẽ dẫn tới tăng lượng mỡ hoặc đường trong máu, ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả xét nghiệm. Xem chi tiết những điều cần chuẩn bị khi đi xét nghiệm Covid-19 tại đây.
Nếu xét nghiệm bằng cách lấy máu thì người kiểm tra cần nhịn ăn tối thiểu 6 – 8 giờ để tránh ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm
Kết lại, câu trả lời cho câu hỏi đầu bài “test nhanh Covid-19 sử dụng bao lâu?” là trong 72h sau khi xét nghiệm. Đối với những người thường xuyên di chuyển hoặc tiếp xúc với nhiều người thì nên thường xuyên thực hiện test nhanh Covid-19. Bên cạnh đó, người kiểm tra nên thực hiện đúng quy tắc 5K của Bộ Y tế để tránh nguy cơ lây nhiễm khi đi test nhanh và trong sinh hoạt hàng ngày