Thuốc điều trị tràn dịch màng phổi

Tràn dịch màng phổi thường được phân loại

Hội chứng móng tay màu vàng là một rối loạn hiếm gặp gây tràn dịch màng phổi mãn tính, phù bạch huyết và móng tay vàng loạn dưỡng - tất cả đều là hậu quả của rối loạn dẫn lưu bạch huyết.

Tràn dưỡng chấp màng phổi (chylothorax) là tràn dịch màu trắng sữa có triglycerides cao gây ra bởi chấn thương hoặc khối u tân sinh (thường là u lympho) gây tổn thương ống ngực tràn dưỡng chấp cũng xảy ra với hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên. tràn dưỡng chấp cũng xảy ra với hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên.

Tràn dịch giả dưỡng chấp (cholesterol hoặc giả dưỡng chấp) giống như tràn dưỡng chấp nhưng có ít triglycerides và có hàm lượng cholesterol cao. Tràn dịch giả dưỡng chấp được cho là do sự giải phóng cholesterol từ các hồng cầu và bạch cầu trung tính vỡ ra trong các tràn dịch kéo dài khi sự hấp thu bị chặn bởi màng phổi bị dày lên.

Tràn máu màng phổi là dịch máu trong khoang màng phổi (Hematocrit dịch màng phổi> 50% máu ngoại biên) do chấn thương hoặc, hiếm khi, do bệnh rối loạn đông máu hoặc sau khi vỡ mạch máu lớn như động mạch chủ hay động mạch phổi.

tràn mủ màng phổi là mủ trong khoang màng phổi. Tràn mủ màng phổi có thể xảy ra như một biến chứng của viêm phổi, phẫu thuật lồng ngực, áp xe (phổi, gan, dưới hoành), hoặc chấn thương thấu ngực với nhiễm trùng thứ phát. Tràn mủ màng phổi rò ra thành ngực là sự lan rộng ra mô mềm của mủ dẫn đến nhiễm trùng thành ngực và dẫn lưu ra ngoài.

Tràn dịch do thầy thuốc có thể là do di chuyển hoặc sai vị trí ống mở thông dạ dày vào trong khí quản hoặc thủng tĩnh mạch chủ trên sau đặt catherter tĩnh mạch trung tâm, dẫn đến sự dịch chuyển ống thức ăn hoặc dịch truyền tĩnh mạch vào khoang màng phổi.

Theo các bác sĩ ung bướu, thì có khoảng một nửa số bệnh nhân ung thư sẽ bị tràn dịch màng phổi ác tính, trong số đó có khoảng hơn 50% sẽ bị tràn dịch tái phát nhiều lần, đặc biệt ở những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối.

Tràn dịch xảy ra khi tế bào ung thư phát triển trong khoang màng phổi hoặc khoang màng ngoài tim, màng bụng. Đây là một dấu hiệu cho thấy ung thư đã lan rộng, hoặc di căn, đến các khu vực khác của cơ thể. Các nguyên nhân thường gặp của tràn dịch màng phổi là u lymphoma, ung thư vú, phổi, cổ tử cung và buồng trứng. Tràn dịch màng phổi tái phát nhiều lần có thể gây nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân hoặc đe doạ hệ hô hấp của người bệnh như gây suy hô hấp, khó thở, đau thắt ngực,… dịch cũng tái phát nhanh và việc chọc màng phổi để hút dịch nhiều lần cũng để lại nhiều biến chứng nguy hiểm như: chảy máu, tràn khí màng phổi, nhiễm trùng,…

Để chẩn đoán tràn dịch màng phổi, ngoài thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân làm thêm các xét nghiệm chẩn đoán như: X-quang ngực, Chụp cắt lớp vi tính, Siêu âm hoặc Chọc dịch.

Tràn dịch màng phổi cần được điều trị đúng và kịp thời sẽ không gây nguy hiểm tính mạng và góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống bệnh nhân ung thư. Nguyên tắc chung của phương pháp này là loại bỏ dịch màng phổi (chọc hút bằng kim dưới huớng dẫn siêu âm hoặc dẫn lưu ngoại khoa dịch màng phổi…) và tránh tái phát dịch màng phổi (làm dính khoang màng phổi bằng thuốc qua ống thông hoặc bằng phẫu thuật nội soi ngực). Phương pháp chọc dịch màng phổi đơn thuần có ưu điểm dễ thực hiện, không đau và bệnh nhân có thời gian lưu lại bệnh viện ngắn, tuy nhiên nó cũng đi kèm những bất lợi: biến chứng tràn khí màng phổi, tràn dịch tái phát phải chọc lại nhiều lần.

Tại khoa Phẫu thuật Lồng ngá»±c – Mạch máu Bệnh viện FV, bác sÄ© LÆ°Æ¡ng Ngọc Trung đã áp dụng phÆ°Æ¡ng pháp đặt dẫn lÆ°u và làm dính màng phổi bằng thuốc để ngăn chặn tình trạng tái tạo dịch màng phổi. KÄ© thuật này được thá»±c hiện dÆ°á»›i tê tại chá»—, vết rạch nhỏ < 1cm trên thành ngá»±c để Ä‘Æ°a má»™t ống dẫn lÆ°u khoảng 16-18F (5-6 mm) vào khoang màng phổi bị tràn dịch, thủ thuật được thá»±c hiện trong khoảng 15 phút. Dịch màng phổi sẽ được dẫn lÆ°u từ từ và hoàn toàn, phổi được làm nở, sau đó bác sÄ© sẽ bÆ¡m má»™t trong các loại thuốc (bá»™t talc, bléomycine…) để làm dính và xóa bỏ khoang màng phổi. Dịch màng phổi được theo dõi hằng ngày đến khi còn < 100 ml thì ống dẫn lÆ°u sẽ được rút bỏ. Người bệnh lÆ°u viện trung bình 5-7 ngày hoặc có thể về nhà theo dõi tùy Ä‘iều kiện bệnh lý.

Ưu điểm của phương pháp này là kĩ thuật đơn giản, ít xâm lấn và hiệu quả lâu dài giúp người bệnh không phải lui tới bệnh viện để chọc hút dịch thường xuyên. Dù chỉ là một phương pháp bổ trợ trong điều trị ung thư, nhưng quá trình này rất hiệu quả trong việc cải thiện chức năng hô hấp giúp bệnh nhân có chất lượng cuộc sống tốt hơn. Tuy nhiên cũng có khoảng 30% người bệnh không đáp ứng hoặc chỉ đáp ứng một phần với kĩ thuật nói trên. Trong trường hợp này, người bệnh đòi hỏi phải thực hiện phẫu thuật dính màng phổi qua nội soi ngực với hổ trợ của máy nội soi (VATS).

FV là bệnh viện đa chuyên khoa với đội ngũ bác sĩ tay nghề cao, giàu kinh nghiệm, với trang thiết bị được đầu tư hiện đại và đồng bộ giữa các chuyên khoa. Các mạch bệnh điều trị tại FV đều được hội chẩn và hợp tác điều trị giữa các chuyên khoa, dưới sự giám sát của Hội đồng Cố vấn Y khoa Bệnh viện FV. Mục đích là đưa ra phương pháp điều trị thích hợp nhất, giúp bệnh nhân tiết kiệm thời gian và chi phí. Đơn cử như bệnh nhân ung thư sẽ được hội chẩn và hợp tác điều trị giữa các Chuyên khoa và/ hoặc Trung tâm Điều trị Ung thư Hy Vọng và khoa quản lý Đau khi cần thiết can thiệp các phương pháp kiểm soát đau do ung thư và nâng đỡ tinh thần người bệnh.

Tràn dịch màng phổi là căn bệnh không hiếm gặp. Theo thống kê, cứ mỗi năm ở Việt Nam có hơn 1000 ca mắc bệnh ở các mức độ khác nhau. Có nhiều trường hợp xảy ra biến chứng gây tử vong khi không phát hiện kịp thời.

Chính vì thế phát hiện sớm dấu hiệu tràn dịch màng phổi là điều rất quan trọng, từ đó sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán, tuỳ thuộc vào tình trạng bệnh sẽ có phác đồ về cách điều trị tràn dịch màng phổi hiệu quả cho từng bệnh nhân.

Tìm Hiểu Về Bệnh Tràn Dịch Màng Phổi

Tìm hiểu về bệnh tràn dịch màng phổi

Để hiểu rõ hơn về cách điều trị tràn dịch màng phổi như thế nào, chúng ta cần hiểu rõ về bệnh tràn dịch màng phổi và nguyên nhân gây bệnh.

Màng phổi là một lớp màng mỏng bao bọc phổi. Màng phổi bao gồm 2 lá: Lá thành và lá tạng. Trong màng phổi chứa một lớp dịch khoảng 20ml làm nhiệm vụ giúp cho hai lá màng phổi trơn mềm, giảm ma sát để chúng ta dễ dàng hít thở.

Tràn dịch màng phổi là tình trạng khi lượng dịch phổi tăng cao hơn mức bình thường sẽ gây nên những biến đổi trong cơ thể theo chiều hướng xấu, điển hình nhất là cản trở quá trình hô hấp.

Tràn dịch màng phổi không phải là bệnh mà là một hội chứng xuất phát từ nhiều bệnh lý khác nhau. Trong đó tràn dịch màng phổi chưa rõ nguyên nhân hiện nay chiếm khoảng 10 – 20%. Còn lại 80 – 90% đã tìm được nguyên nhân bệnh lý gây nên hiện tượng tràn dịch màng phổi.

Tuỳ theo nguyên nhân lành tính hay ác tính sẽ gây ra những ảnh hưởng khác nhau, nguy hiểm nhất  của tràn dịch màng phổi là xảy ra biến chứng dẫn đến và tử vong.

Nguyên Nhân Tràn Dịch Màng Phổi

Bệnh nhân mắc bệnh lao phổi là một trong những nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi

Nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi thường được chia thành các nhóm sau:

Tràn dịch màng phổi dịch thấm: Do bệnh nhân mắc các bệnh như suy tim, xơ gan cổ trướng, u nang buồng trứng hoặc suy dinh dưỡng gây nên.

Tràn dịch màng phổi dịch tiết: Bệnh nhân bị viêm nhiễm tại phổi do các vi sinh vật như vi rút, vi khuẩn, ký sinh trùng gây nên. Bệnh cạnh đó, còn xuất phát từ nguyên nhân mắc các bệnh lý như ung thư, bệnh lupus ban đỏ hệ thống và tắc nghẽn động mạch phổi.

Tràn dịch màng phổi có màu máu: Bệnh nhân bị ung thư di căn đến phổi, ung thư màng phổi hoặc bị các chấn thương ảnh hưởng đến lồng ngực, hoặc gặp tai biến khi tiến hành các thủ thuật thăm dò màng phổi cũng là nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi.

Tràn dịch màng phổi có màu sữa: Khi lồng ngực bị tổn thương hoặc chèn ép đến các ống dưỡng chấp, bị viêm bạch mạch do các loại giun chỉ sẽ gây nên tràn dịch màng phổi.

Một số nguyên nhân phổ biến gây ra tràn dịch màng phổi như:

• Bị lao màng phổi thường chiếm tỷ lệ là 40% trong các trường hợp tràn dịch màng phổi. Khi làm các xét nghiệm sẽ phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn lao trong dịch màng phổi.
• Bị viêm phổi màng phổi có thể khiến dịch màng phổi có mủ. Thông qua việc cấy dịch màng phổi sẽ tìm ra vi khuẩn gây bệnh.
• Ung thư cũng là nguyên nhân gây ra tràn dịch màng phổi. Đa phần các trường hợp ung thư thường gặp ở bệnh nhân cao tuổi hoặc tiếp xúc lâu dài với môi trường ô nhiễm. Thông qua các xét nghiệm có thể thấy dịch màng phổi của bệnh nhân thường có màu đỏ. Dù đã hút dịch nhưng vẫn có nguy cơ tái phát tràn dịch màng phổi rất nhanh.
• Bệnh nhân có bệnh lý về tim mạch nổi bật nhất là suy tim thường bị sưng phù chân và bị tràn dịch màng phổi.
• Bệnh nhân có tiền sử xơ gan, cổ trướng dịch màng phổi thường có màu trong hoặc ngả màu vàng chanh.
• Khi bị hội chứng thận hư cũng gây ra tràn dịch màng phổi có màu trong và bị phù toàn thân.

Điều Trị Tràn Dịch Màng Phổi

Điều trị tràn dịch màng phổi phải phụ thuộc vào nguyên nhân gây tràn dịch

Cách điều trị tràn màng phổi phải phụ thuộc vào nguyên nhân gây tràn dịch. Đầu tiên các bác sĩ sẽ tiến hành thủ thuật chọc dịch màng phổi cùng các phương pháp y khoa khác để xác định rõ nguyên nhân gây bệnh. Thông qua lượng dịch nhiều hay ít và tình hình sức khỏe của bệnh nhân sẽ có phương pháp điều trị khác nhau.

Nguyên tắc điều trị tràn dịch màng phổi bao gồm:

• Các bác sĩ sẽ chọc hút dịch nhằm mục đích giảm bớt triệu chứng bệnh.
• Kết hợp điều trị triệu chứng và điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
• Kết hợp việc phục hồi chức năng hô hấp cho bệnh nhân.

Bệnh tràn dịch màng phổi và cách điều trị bao gồm những phương pháp phổ biến được áp dụng hiện nay như sau:

Phương Pháp Chọc Hút Dịch Màng Phổi

Chọc hút dịch màng phổi là một trong những phương pháp phổ biến để điều trị bệnh. Từ đó giúp bệnh nhân giảm bớt tình trạng khó thở và thông qua lượng dịch các bác sĩ sẽ chẩn đoán được nguyên nhân gây bệnh. Để tiến hành phương pháp chọc hút dịch màng phổi bao gồm các bước:

Phương pháp chọc hút dịch màng phổi

• Bước 1: Bệnh nhân được hướng dẫn ngồi trên ghế tựa theo kiểu cưỡi ngựa.
• Bước 2: Các bác sĩ sẽ xác định vị trí chọc: Thường nằm ở vị trí khoang liên sườn 8-9 đường nách sau.
• Bước 3: Tiến hành sát trùng vị trí chọc, tiếp theo sẽ gây tê bằng lidocain.
• Bước 4: Bắt đầu chọc kim ngay tại điểm gây tê, kim sẽ hướng vuông góc với thành ngực, sát bờ trên xương sườn.
• Bước 5: Dịch màng phổi sẽ được hút ra bên ngoài bằng máy hoặc bằng bơm tiêm 50ml. Lần đầu sau khi hút sẽ được lấy làm mẫu xét nghiệm dịch màng phổi.
• Bước 6: Sau khi đã hút xong, kim sẽ được rút ra và tiến hành sát trùng vị trí chọc kim.

Nếu bệnh nhân bị tràn dịch màng phổi nặng hoặc dịch màng phổi có mủ sẽ phải tiến hành thêm một tiểu phẫu nhằm mục đích dẫn lưu màng phổi bằng một ống nhựa.

Trong trường hợp tràn dịch màng phổi do bệnh lý ác tính gây ra, sau khi dẫn lưu màng phổi các bác sĩ sẽ tiêm thêm một chất có tác dụng gây dịch màng phổi để tránh việc tràn dịch màng phổi tái phát nhiều lần.

Phương Pháp Điều Trị Triệu Chứng Tràn Dịch Màng Phổi

Điều trị triệu chứng tràn dịch màng phổi bao gồm:

• Đau ngực: Trong trường hợp bệnh nhân bị đau ngực nặng sẽ được dùng thuốc có thành phần là paracetamol để giảm đau.
• Điều trị sốt: Nếu bệnh nhân bị sốt cao sẽ được điều trị bằng paracetamol 10-15mg/kg cân nặng, kết hợp thêm phương pháp chườm ấm giúp người bệnh mau chóng hạ sốt.

Phương Pháp Điều Trị Nguyên Nhân Tràn Dịch Màng Phổi

Nguyên nhân tràn dịch màng phổi do bệnh lao phổi sẽ được điều trị kháng lao

Nếu bệnh nhân bị tràn dịch màng phổi do nhiễm khuẩn sẽ phải dùng thuốc kháng sinh theo nguyên căn bệnh, với liều lượng thích hợp trong từng giai đoạn bệnh.

Nếu nguyên nhân do lao màng phổi sẽ được điều trị theo phác đồ kháng lao. Bệnh nhân sẽ phải tuân thủ nghiêm ngặt theo phác đồ và thời gian dùng thuốc. Bên cạnh đó phải có ý thức để tránh lây nhiễm bệnh lao ra cộng đồng.

Nguyên nhân do ung thư: Tùy thuộc vào loại ung thư và giai đoạn phát triển của tế bào ung thư sẽ áp dụng các biện pháp như tiến hành phẫu thuật, xạ trị, hoá chất và dùng thuốc.

Tràn dịch màng phổi do các bệnh lý suy tim, xơ gan, thận hư: Sẽ theo phác đồ điều trị từng loại bệnh.

Phương Pháp Điều Trị Phục Hồi Chức Năng Hô Hấp

Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn các bài tập nhằm phục hồi chức năng hô hấp như:

• Tập thở.
• Tập thổi bóng.
• Thực hiện các bài tập dãn nở lồng ngực.

Đối với cách điều trị tràn dịch màng phổi bằng phương pháp phục hồi đòi hỏi bệnh nhân cần kiên trì tập luyện trong thời gian dài, tránh để lại di chứng và tăng khả năng phục hồi chức năng hô hấp một cách nhanh chóng.

Phòng Bệnh Tràn Dịch Màng Phổi Như Thế Nào?

Để làm giảm nguy cơ mắc bệnh tràn dịch màng phổi, chúng ta cần thay đổi các thói quen hằng ngày theo hướng tích cực như:

• Thường xuyên dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, đảm bảo môi trường làm việc an toàn. Tránh tiếp xúc với những nơi ô nhiễm. Nếu phải làm việc trong môi trường ô nhiễm, hoá chất cần áp dụng các phương pháp bảo hộ lao động.
• Luôn giữ cho tinh thần thoải mái, suy nghĩ tích cực, tránh làm việc quá sức và tự tạo áp lực cho bản thân.
• Tập thể dục thường xuyên với những bài tập tốt cho sức khỏe theo thể trạng là cách rất tốt để nâng cao sức khoẻ và giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Hạn chế sử dụng các chất kích thích đặc biệt là tránh xa khói thuốc lá.

Chế độ sinh hoạt ăn uống khoa học là biện pháp giảm thiểu nguy cơ tràn dịch màng phổi hiệu quả

Chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi cũng cần lưu ý những vấn đề sau:

• Tái khám theo định kỳ và thực hiện các bài tập phục hồi chức năng hô hấp theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
• Hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều Natri như phô mai, đồ ăn đóng hộp, bánh quy…
• Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng trong khẩu phần ăn hằng ngày, đặc biệt là rau xanh và các loại thực phẩm giàu protein.
• Nếu có bệnh lý về đường hô hấp nên hạn chế các tác nhân gây kích ứng ho như tôm, cua.
• Nên uống đủ nước mỗi ngày và uống các loại nước ép từ trái cây rất tốt cho quá trình phục hồi sau khi tràn dịch màng phổi.
• Hạn chế các loại thực phẩm cứng, khô như bánh mì và các loại thức ăn nhanh chứa chất béo gây hại.

Cách điều trị tràn dịch màng phổi hiện nay rất hiện đại, nâng cao khả năng phục hồi bệnh sau khi bị tràn dịch màng phổi. Tuy nhiên phải tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và sự phối hợp của bệnh nhân trong việc phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm và tuân thủ phác đồ điều trị. Bên cạnh đó mỗi người nên có lối sống khoa học là cách tốt nhất để ngăn ngừa nguy mắc bệnh phổi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ.

Để tìm hiểu thêm về Diag và thông tin sức khỏe, quý khách vui lòng truy cập Tại Đây.

Trang này không thể và không chứa đựng thông tin tư vấn y khoa. Các nội dung này được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin và tuyên truyền, không thay thế cho bất kỳ tư vấn y khoa nào. Theo đó, trước khi tiến hành bất kỳ hành động nào dựa trên thông tin này, vui lòng gặp nhân viên y tế phù hợp để được tư vấn.