Trong bài học này Top lời giải sẽ cùng các bạn tóm lược kiến thức cơ bản của Bài 10.Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước trong sách giáo khoa Lịch sử 7 đồng thờichúng ta sẽ cùng nhau đi đến phần Soạn sử 7 bài 10 ngắn nhất bằng việc trả lời toàn bộ câu hỏi trong nội dung bài. Cuối cùng sẽ là các câu hỏi mở rộng và các bài tập trắc nghiệm áp dụng trong đề kiểm tra.
Vậy bây giờ chúng ta cùng nhau bắt đầu nhé:
Mục tiêu bài học
Các chính sách của nhà Lý để xây dựng đất nước: dời đô về Thăng Long, đặt tên nước “Đại Việt”, chia lại đất nước về mặt hành chính, tổ chức lại bộ máy chính quyền trung ương và địa phương, xây dựng luật pháp chặt chẽ, quân đội vững mạnh...
Kiến thức lý thuyết Bài 10:Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước
1. Sự thành lập nhà Lý
- Năm 1005, Lê Hoàn mất, Lê Long Đĩnh lên ngôi vua
- Năm 1009 Lê Long Đĩnh qua đời, triều Tiền Lê chấm dứt. Lý Công Uẩn đượcsuy tôn làm vua và Nhà Lý được thành lập
- Năm 1010 đặt niên hiệu là Thuận Thiên, dời đô về Đại La, [Hà Nội] lấy tên là Thăng Long
- Năm 1054 nhà Lý đổi tên nước là Đại Việt
- Xây dựng bộ máy nhà nước:
+Vua đứng đầu nắm giữ mọi quyền hành, theo chế độ cha truyền con nối. Gíúp việc có các quan đại thần, các quan văn võ
+Chia cả nước thành 24 lộ, phủ. Dưới lộ, phủ là huyện, hương xã.
Tượng đài vua Lý Thái Tổ
2. Luật pháp và quân đội.
a. Luật pháp
- Năm1042 nhà Lý ban hành bộ luật Hình Thư [Bộ luật thành văn dầu tiên của nước ta].
-Nội dung: Bảo vệ nhà Vua, triều đình; bảo vệ của công, tài sản nhân dân; cấm giết trâu bò, bảo vệ sản xuất nông nghiệp.
b. Quân đội
+Gồm 2 bộ phận: Cấm quân và quân địa phương.
+Thực hiện chính sách “ngụ binh ư nông”.
+Gồm các binh chủng: Bộ binh và Thuỷ binh, kỉ luật nghiêm mimh, huấn luyện chu đáo, được trang bị vũ khi cung tên giáo mác
- Xây dựng và bảo vệ khối đoàn kết dân tộc.
- Tạo quan quan hệ bình đẳng với các nước láng giềng.
Trả lời Câu hỏi thảo luận Sử 7 bài 10 ngắn nhất
Câu hỏi trang 35 Sử 7 Bài 10 ngắn nhất: Tai sao nhà Lý lại rời đô về Thăng Long?
Trả lời:
Vì:
- Thời nhà Lý, đất nước đã vững mạnh, kinh tế phát triển.
- Kinh đô Hoa Lư xa xôi và hẻo lánh.
- Đại La [Thăng Long] có nhiều ưu điểm hơn hẳn: Vị trí, địa thế thuận lợi, là trung tâm của đất nước, thuận lợi cho việc phát triển kinh tế cũng như cai quản đất nước.
Câu hỏi trang 36 Sử 7 Bài 10 ngắn nhất:Tại sao nhà Lý lại giao các chức vụ quan trọng cho những người thân cận nắm giữ?
Trả lời:
Nhà Lý giao các chức vụ quan trọng cho những người thân cận nắm giữ vì:
- Nhà Lý muốn tập trung quyền lực vào tay để ổn định và củng cố chính quyền, những người thân cận là những người có thể tin tưởng giao phó.
- Giáo dục thời nhà Lý chưa phát triển, việc tuyển chọn nhân tài còn khó khăn.
Câu hỏi trang 36 Sử 7 Bài 10 ngắn nhất: Em hãy vẽ bộ máy chính quyền ở trung ương và địa phương thời Lý?
Trả lời:
Câu hỏi trang 37 Sử 7 Bài 10 ngắn nhất: Từ những nhận xét trên, em hãy nêu sự cần thiết và tác dụng của bộ luật Hình thư thời Lý.
Trả lời:
Sự cần thiết và tác dụng của bộ luật Hình thư nhà Lý:
- Hình thư đặt ra những quy định bảo vệ quyền lợi cho giai cấp phong kiến thống trị.
- Với những quy định rõ ràng về việc xử kẻ phạm tội, luật pháp giúp bảo vệ và đảm bảo tính công bằng trong nhân dân.
- Điều đó giúp ổn định chính trị - xã hội, đất nước được yên bình, tạo điều kiện pháp triển kinh tế.
=> Đây chính là bộ luật thành văn đầu tiên của Việt Nam.
Câu hỏi trang 38 Sử 7 Bài 10 ngắn nhất: Quân đội thời Lý được tổ chức như thế nào? Em có nhận xét gì về tổ chức quân đội thời Lý?
Trả lời:
- Cách thức tổ chức quân đội thời Lý:
+ Gồm 2 bộ phận: Cấm quân và quân địa phương
+ Thi hành chính sách “Ngụ binh ư nông” [gửi binh ở nhà nông].
+ Quân đội thời Lý bao gồm quân bộ và quân thủy, kỉ luật rất nghiêm minh, được rèn luyện chu đáo. Vũ khí, trang bị đầy đủ.
- Nhận xét:
Quân đội thời Lý được tổ chức quy củ và hùng mạnh. Chính sách Ngụ binh ư nông vừa đảm bảo được việc sản xuất phát triển kinh tế, vừa đảm đảo được đội quân địa phương hùng mạnh sẵn sàng chiến đầu khi cần.
Câu hỏi trang 38 Sử 7 Bài 10 ngắn nhất: Em nhận xét gì về chủ trương của nhà Lý đối với các tù trưởng dân tộc miền núi và các nước láng giềng?
Trả lời:
Nhận xét:
- Đối với các tù trưởng dân tộc miền núi: Thực hiện chính sách nhu viễn, thu phục lòng các tù trưởng bằng biện pháp mềm dẻo.
- Đối với các nước láng giềng: Giữ quan hệ bình thường tạo điều kiện cho nhân dân hai bên qua lại buôn bán.
=> Các chính sách hợp lý đã góp phần ổn định vùng biên giới đất nước.
Soạn phần Câu hỏi và bài tập Sử 7 bài 10 ngắn nhất
Bài 1 trang 38 Sử 7 Bài 10 ngắn nhất:Nhà Lý được thành lập như thế nào?
Trả lời:
Năm 1005, Lê Hoàn mất, Lê Long Đình lên ngôi vua. Cuối năm 1009, Lê Long Đĩnh qua đời. Triều thần chán ghét nhà Tiền Lê, vì vậy các tăng sư và đại thần, đứng đầu là sư Vạn Hạnh, Đào Cam Mộc, tôn Lý Công uẩn lên ngôi vua. Nhà Lý thành lập.
Bài 2 trang 38 Sử 7 Bài 10 ngắn nhất: Nhà Lý đã tổ chức chính quyền trung ương và địa phương ra sao?
Trả lời:
- Chính quyền trung ương:
+ Đứng đầu nước là vua, vua nắm mọi quyền hành. Vua ở ngôi theo chế độ cha truyền con nối.
+ Giúp việc cho vua có các đại thần, các quan văn, quan võ. Đó điều là những người thân cận của nhà vua nắm giữ.
- Chính quyền địa phương:
Nhà Lý chia cả nước thành 24 lộ, phủ [châu], đặt các chức tri phủ, tri châu. Dưới lộ là phủ, huyện, hương [xã].
Bài 3 trang 38 Sử 7 Bài 10 ngắn nhất:Nhà Lý đã làm gì để củng cố quốc gia thống nhất?
Trả lời:
Nhà Lý đã:
- Chính trị: Xây dựng bộ máy nhà nước quân chủ chuyên chế, mọi quyền lực tập trung vào tay vua. Ban hành bộ luật Hình thư [năm 1042]. Xây dựng quân đội hùng mạnh, quy củ.
- Kinh tế: Quan tâm phát triển kinh tế đất nước đặc biệt là kinh tế nông nghiệp.
- Đối nội: Gả công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng miền núi,...
- Đối ngoại: Giữ quan hệ hòa hảo với cac nước láng giềng.
Câu hỏi củng cố kiến thức Sử 7 bài 10
Câu 1: Nhà Lý được thành lập trong hoàn cảnh nào?
Trả lời
Năm 1005, Lê Hoàn mất, Lê Long Đĩnh lên ngôi vua. Long Đĩnh là một ông vua tàn bạo, càn rỡ và dâm đãng khiến cho ai cũng căm giận. Cuối năm 1009, Lê Long Đĩnh qua đời. Triều thần chán ghét nhà Tiền Lê, vì vậy các tăng sư và đại thần, đứng đầu là sư Vạn Hạnh, Đào Cam Mộc đã tôn Lý Công Uẩn lên ngôi vua. Nhà Lý được thành lập
Câu 2: Em hãy giới thiệu đôi nét về Lý Công Uẩn?
Trả lời
Lý Công Uẩn là người châu Cổ Tháp [Từ Sơn - Bắc Ninh]. Thủa nhỏ, ông làm con nuôi nhà sư Lý Khánh Vân, theo học ở chùa Lục Tổ của sư Vạn Hạnh. Sau đó làm quan cho nhà Lê, giữ đến chức Điện tiền chỉ huy sứ, chỉ huy cấm quân ở kinh đô Hoa Lư. Ông là người có học, có đức và có uy tín nên được triều thần nhà Lê quý trọng.
Câu 3: Sau khi lên ngôi, việc làm đầu tiên của Lý Công Uẩn là gì?
Trả lời
Năm 1010, Lý Công Uẩn đặt niên hiệu là Thuận Thiên và quyết định dời đô về Đại La [nay là Hà Nội], đổi tên thành Thăng Long [có nghĩa là rồng bay lên].
Câu 4: Dưới thời Lý, kinh thành Thăng Long phát triển như thế nào?
Trả lời
Dưới thời Lý, kinh thành Thăng Long đã dần trở thành đô thị phồn thịnh. Có thể nói là vào thế kỉ XI,Thăng Long vừa là kinh đô của nước Đại Việt cường thịnh, vừa là một thành thị có quy mô lớn trong khu vực và trên thế giới lúc bấy giờ.
Câu 5: Cách tổ chức bộ máy chính quyền trung ương nhà Lý có gì đáng chú ý?
Trả lời
- Đứng đầu nhà nước là vua. Ban đầu, theo lệ cũ, vua trực tiếp nắm giữ mọi quyền hành: sắp xếp và cắt đặt các quan lại, ban hành các đạo luật, xét xử các vụ kiện lớn, chỉ huy quân đội, tiếp các sứ thần ngoại quốc,... Về sau, vua giao bớt việc cho các đại thần, chỉ giữ quyền quyết định chung. Vua ở ngôi theo chế độ cha truyền con nối.
- Các chức vụ quan trọng vua cử người thân cận nắm giữ [ai là con cháu quan mới được làm]
- Đặt chuông ở trước điện Long trì, dân ai có gì oan ức thì đánh chuông xin vua xét xử.
Câu 6: Về tổ chức hành chính thời Lý có gì khác so với thời Đinh - Tiền Lê?
Trả lời
Về tổ chức hành chính thời Lý chia đất nước thành 24 lộ, phủ dưới lộ, phủ là huyện, hương và xã; Trong khi thời Đinh - Tiền Lê chia đất nước thành 12 đạo, 10 lộ, dưới lộ có phủ và châu đặt các chức tri phủ.
Câu 7: Em hãy cho biết tên bộ luật đầu tiên ở nước ta là gì? Ra đời vào năm nào?
Trả lời
Năm 1042, nhà Lý ban hành bộ Hình thư, bộ luật thành văn đầu tiên ở nước ta.
Câu 8: Thực hiện chính sách "ngụ binh ư nông" trong quân đội ra sao?
Trả lời
Chính sách " ngụ binh ư nông" [gửi binh ở nhà nông], là chính sách cho binh lính luân phiên nhau về làm ruộng ở làng xã lúc thời bình. Lúc có chiến tranh sẽ huy động tất cả đi chiến đấu.
Câu 9: Nhà Lý đã thi hành chủ trương gì để bảo vệ khối đại đoàn kết dân tộc?
Trả lời
- Nhà Lý gả các công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng dân tộc miền núi.
- Nếu người nào có ý định tách khỏi Đại Việt, nhà Lý kiên quyết trấn áp.
Câu 10: Theo em vì sao nhà Lý chủ trương gả công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng miền núi?
Trả lời
NhàLý chủ trương gả công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng miền núi vì :
- Vùng biên giới phía Bắc và phía Tây Bắc nước ta là nơi cư trú của các dân tộc ít người. Trong hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, các dân tộc ít người đã sát cánh với người Kinh để xây dựng và bảo vệ đất nước chống phong kiến phương Bắc. Khối đoàn kết dân tộc đã được hình thành từ lâu đời
- Những việc làm của Lý Công Uẩn là để củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc, vì đây là cội nguồn sức mạnh trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Việc làm đó góp phần củng cố nền thống nhất quốc gia.
Câu 11: Nêu chính sách đối ngoại của nhà Lý đối với các nước láng giềng?
Trả lời
- Đối với nhà Tống, Lý Công Uẩn giữ quan hệ bình thường, tạo điều kiện cho nhân dân ở hai bên biên giới có thể qua lại buôn bán.
- Để ổn định biên giới phía Nam, nhà Lý đã dẹp tan cuộc tấn công của Cham-pa do nhà Tống xúi giục. Sau đó quan hệ Đại Việt - Champa trở lại bình thường.
Câu 12: Em có nhận xét gì về các chủ trương trên của nhà Lý?
Trả lời
Các chủ trương chính sách của nhà Lý vừa mềm dẻo vừa kiên quyết:
- Tổ chức bộ máy từ trung ương đến địa phương.
- Ban hành bộ Hình thư.
- Xây dựng quân đội vững mạnh gồm 2 bộ phận : Cấm quân và quân địa phương.
- Thi hành chính sách "ngụ binh ư nông" [gửi binh nhà nông].
- Thực hiện chính sách đoàn kết với các dân tộc thiểu số.
Phần Câu hỏi trắc nghiệm Sử 7 Bài 10
Câu 1:Nhà Lý được thành lập năm bao nhiêu?
A.1008
B.1009
C.1010
D.1011
Chọn đáp án:B
Giải thích:Năm 1009, Lê Long Đĩnh mất, triều thần nhà Lê tôn Lý Công Uẩn lên làm vua, nhà Lý được thành lập.
Câu 2:Vì sao nhà Lý dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long?
A.Thăng Long gần Đình Bảng, quê cha đất tổ của họ Lý.
B.Địa thế Thăng Long đẹp hơn Hoa Lư.
C.Đóng đô ở Hoa Lư, các triều đại không kéo dài được.
D.Thăng Long ở vị trí trung tâm, có điều kiện thuận tiện để trở thành trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của một quốc gia độc lập.
Chọn đáp án:D
Giải thích:Nguyên nhân nhà Lý dời đô về Thăng Long được Lý Thái Tổ nêu rõ trong Chiếu dời đô.
Câu 3:Kinh thành Thăng Long được bao vây bởi một vòng thành ngoài cùng được gọi là
A.Cấm thành
B.La thành
C.Hoàng thành
D.Vi thành
Chọn đáp án:B
Giải thích:[SGK – 35]
Câu 4:Nhà Lý đổi tên nước thành Đại Việt năm bao nhiêu?
A.Năm 1010.
B.Năm 1045.
C.Năm 1054.
D.Năm 1075.
Chọn đáp án:C
Giải thích:[SGK – 36]
Câu 5:Bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta là
A.Hình thư
B.Gia Long
C.Hồng Đức
D.Cả 3 đều sai
Chọn đáp án:A
Giải thích:Bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta là bộ Hình thư, được ban hành năm 1042.
Câu 6:Tại sao pháp luật thời Lý nghiêm cấm việc giết mổ trâu, bò?
A.Đạo Phật được đề cao, nên cấm sát sinh.
B.Trâu, bò là động vật quý hiếm.
C.Trâu, bò là động vật linh thiêng.
D.Để bảo vệ sản xuất nông nghiệp.
Chọn đáp án:D
Giải thích:[SGK – 37]: Nhà Lý cấm giết hại trâu, bò để bảo vệ sức kép trong nông nghiệp, phát triển sản xuất.
Câu 7:Nhà Lý có chính sách gì đối với miền biên viễn?
A.Ban cấp ruộng đất cho các tù trường dân tộc miền núi.
B.Gả các công chúa và phong tước cho các tù trưởng miền núi.
C.Cho các tù trưởng miền núi tự quản lý vùng đất của mình.
D.Không can thiệp vào tình hình vùng biên giới.
Chọn đáp án:B
Giải thích:Đối với vùng biên viễn vua lý gả các công chúa và phong tước cho các từ trưởng miền núi để kết thân với các từ trưởng miền núi và củng cố khối đoàn kết dân tộc.
Câu 8:Nhà Lý luôn kiên quyết giữ vững nguyên tắc gì trong khi duy trì mối bang giao với các nước láng giềng?
A.Hòa hảo thân thiện.
B.Đoàn kết tránh xung đột
C.Giữ vững chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.
D.Mở cửa, trao đổi, lưu thông hàng hóa.
Chọn đáp án:C
Giải thích:Nhà Lý luôn ưu tiên cho việc giữ quan hệ hòa hảo với các nước láng giềng. Tuy nhiên, nguyên tắc không thay đổi trong chính sách ngoại giao của nhà Lý là giữ vững chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Bất kì nước nào có ý định xâm phạm chủ quyền của Đại Việt nhà Lý đều kiên quyết chống trả.
Câu 9:Tác dụng của chính sách “ngụ binh ư nông”?
A.Tạo điều kiện để phát triển nông nghiệp.
B.Tạo điều kiện có thêm lực lượng vũ trang khi có chiến tranh.
C.Giảm bớt ngân quỹ chi cho quốc phòng.
D.Thời bình thì tăng thêm người sản xuất, khi có chiến tranh tất cả đều sung vào lính, nên lực lượng vẫn đông.
Chọn đáp án:D
Giải thích:Chính sách “ngụ binh ư nông” – gửi binh ở nhà nông có tác dụng đảm bảo lực lượng tham gia sản xuất trong thời bình nhưng khi có chiến tranh hay bất cứ khi nào triều đình cần đều có thể đáp ứng ngay.
Câu 10:Cấm quân là
A.quân phòng vệ biên giới.
B.quân phòng vệ các lộ.
C.quân phòng vệ các phủ.
D.quân bảo vệ Vua và Kinh thành.
Chọn đáp án:D
Giải thích:[SGK – 37]
Vậy là chúng ta đã cùng nhau soạn xong Bài 10:Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước trong SGK Lịch sử 7. Mong rằng bài viết trên đã giúp các bạn nắm thật chắc kiến thức lí thuyết, soạn được các câu hỏi trong nội dung bài học dễ dàng hơn qua đó vận dụng để trả lời câu hỏi trong đề kiểm tra và các câu hỏi tình huống khác.
Mời các bạn xem thêm các bài Giải Lịch sử 7 trong Sách bài tập và Vở bài tập tại đây nhé:
- Giải SBT Lịch sử 7: Bài 10.Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước
- Giải VBT Lịch sử 7: Bài 10.Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước