Tài liệu tham khảo và trích dẫn tài liệu tham khảo có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với tác phẩm nghiên cứu cũng như người tác giả dày công nghiên cứu. Vậy tài liệu tham khảo là gì? Cách thức trích dẫn tài liệu tham khảo như thế nào? Vậy, để giúp quý độc giả nắm rõ hơn về tài liệu tham khảo tài liệu tham khảo là gì? Chúng tôi xin gửi tới quý độc giả những thông tin qua bài viết sau đây:
Tài liệu tham khảo là một thuật ngữ tổng quát để chỉ định danh sách các nguồn tư vấn được sử dụng trong nghiên cứu của một chủ đề nhất định để xây dựng một tác phẩm bằng văn bản.
Cũng có khái niệm cho răng:”Tài liệu tham khảo là đề cập đến danh mục hệ thống các tác phẩm của một tác giả hoặc lĩnh vực kiến thức cụ thể”. – Tài liệu tham khảo bao gồm các tài liệu được trích dẫn, sử dụng và đề cập trong luận văn, luận án, khóa luận, bài báo….
Trích dẫn tài liệu tham khảo là gì?
Trích dẫn tài liệu tham khảo là hành động đề cập đến một cái gì đó bằng văn bản hoặc lời nói để sao lưu một nguồn thông tin.
Nguồn trích dẫn phải được ghi nhận ngay khi thông tin được sử dụng. Nguồn trích dẫn có thể được đặt ở đầu, giữa hoặc cuối một câu, cuối một đoạn văn hay cuối một trích dẫn trực tiếp [ví dụ hình vẽ, sơ đồ, công thức, một đoạn nguyên văn].
Tầm quan trọng của trích dẫn tài liệu tham khảo
Bên cạnh tài liệu tham khảo là gì? thì tầm quan trọng của việc trích dẫn tài liệu cũng rất được quan tâm.
Việc trích dẫn tài liệu tham khảo sẽ giúp để chứng minh rằng tác phẩm của mình có cơ sở thực tế. Một bài viết được lập luận chặt chẽ với nhiều kiến thức bổ trợ được trích dẫn từ các nguồn uy tín sẽ tăng thêm tính xác thực cho lập luận của bạn.Việc trích dẫn tài liệu tham khảo sẽ chứng mình người viết có sự tìm tòi, nghiên cứu tham khảo các nguồn tài liệu cũng như giúp cho tác phẩm của mình có nhiều sức thuyết phục đối với người đọc hay độc giả.
Bên cạnh đó việc trích dẫn tài liệu tham khảo giúp người đọc dễ dàng tìm thấy nguồn của tài liệu được trích dẫn nếu họ muốn.
Trích dẫn tài liệu tham khảo cũng giúp cải thiện kỹ năng viết của bạn. Việc lựa chọn cách thức trích dẫn gián tiếp sử dụng ý tưởng, kết quả, hoặc ý của một vấn đề trong tác phẩm gốc để diễn tả lại theo cách viết của mình sẽ giúp người viết nâng cao khả năng diễn đạt của mình.`Bên cạnh đó, với người viết báo cáo còn phát triển năng lực nghiên cứu: nhờ quá trình tìm kiếm và chọn lọc những thông tin có chất lượng, giúp làm tăng khả nặng tự học, tự tìm kiếm thông tin và khai thác thông tin;
Cuối cùng, rất quan trọng, việc trích dẫn tài liệu tham khảo một cách chính xác, đúng nguyên tắc sẽ giúp bài luận của bạn tránh khỏi các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, bồi dưỡng ý thức đạo đức nghề nghiệp.
Các hình thức trích dẫn tài liệu tham khảo
Trích dẫn trực tiếp là trích dẫn nguyên văn một phần câu, một câu, một đoạn văn, hình ảnh, sơ đồ, quy trình,… của bản gốc vào bài viết. Trích dẫn nguyên văn phải bảo đảm đúng chính xác từng câu, từng chữ, từng dấu câu được sử dụng trong bản gốc được trích dẫn. “Phần trích dẫn được đặt trong ngoặc kép”, [số TLTK] đặt trong ngoặc vuông. Không nên dùng quá nhiều cách trích dẫn này vì bài viết sẽ nặng nề và đơn điệu.
Trích dẫn gián tiếp là sử dụng ý tưởng, kết quả, hoặc ý của một vấn đề để diễn tả lại theo cách viết của mình nhưng phải đảm bảo đúng nội dung của bản gốc. Đây là cách trích dẫn được khuyến khích sử dụng trong nghiên cứu khoa học. Khi trích dẫn theo cách này cần cẩn trọng và chính xác để tránh diễn dịch sai, đảm bảo trung thành với nội dung của bài gốc.
Trích dẫn thứ cấp là khi người viết muốn trích dẫn một thông tin qua trích dẫn trong một tài liệu của tác giả khác. Ví dụ khi người viết muốn trích dẫn một thông tin có nguồn gốc từ tác giả A, nhưng không tìm được trực tiếp bản gốc tác giả A mà thông qua một tài liệu của tác giả B. Khi trích dẫn theo cách này không liệt kê tài liệu trích dẫn của tác giả A trong danh mục tài liệu tham khảo. Một tài liệu có yêu cầu khoa học càng cao thì càng hạn chế trích dẫn thứ cấp mà phải tiếp cận càng nhiều tài liệu gốc càng tốt.
Cách trích dẫn tài liệu tham khảo
Nội dung cuối cùng của bài viết tài liệu tham khảo là gì chúng tôi sẽ hướng dẫn Quý vị cách để trích dẫn tài liệu tham khảo
– Danh mục tài liệu tham khảo được sắp xếp theo trình tự sử dụng [trích dẫn] trong luận văn, luận án, bài viết…không phân biệt tiếng Việt, Anh, Pháp…Tài liệu tham khảo được trích dẫn theo số [đã được xác định trong danh mục tài liệu tham khảo], không theo tên tác giả và năm. Các tài liệu bằng tiếng nước ngoài phải giữ nguyên văn, không phiên âm, không dịch. Những tài liệu viết bằng tiếng nước ngoài ít người Việt biết thì có thể ghi thêm phần tiếng Việt đi kèm theo mỗi tài liệu. Không nên dùng luận văn, luận án, Website và hạn chế dùng sách giáo khoa làm tài liệu tham khảo.
– Tài liệu tham khảo là bài báo trong tạp chí, tập san được trình bày như sau:
Họ và tên tác giả được viết đầy đủ đối với tên người Việt Nam; Họ [viết đầy đủ], tên gọi và tên đệm [viết tắt] đối với tên người nước ngoài. Nếu bài báo có nhiều tác giả, cần ghi tên 3 tác giả đầu và cộng sự [et al-tiếng Anh], năm xuất bản [trong ngoặc đơn]. Tên bài báo. Tên tạp chí, tập san [ghi nghiêng], tập [số, không có dấu ngăn cách, đặt trong ngoặc đơn, dấu phẩy sau ngoặc đơn], các số trang [gạch nối giữa hai số, dấu chấm kết thúc].
– Tài liệu tham khảo là một chương [một phần] trong cuốn sách ghi như sau:
Họ và tên tác giả của chương [phần] sách hoặc cơ quan ban hành; năm xuất bản [đặt trong ngoặc đơn]. Tên chương [hoặc phần], Tên sách [ghi nghiêng, dấu phẩy cuối tên], lần xuất bản [chỉ ghi mục này với lần xuất bản thứ hai trở đi], nhà xuất bản [dấu phẩy cuối tên nhà xuất bản]; nơi xuất bản [ghi tên thành phố, không phải ghi tên quốc gia], tập, trang.. Nếu sách có hai tác giả thì sử dụng chữ và [hoặc chữ and] để nối tên hai tác giả. Nếu sách có 3 tác giả trở lên thì ghi tên tác giả thứ nhất và cụm từ cộng sự [hoặc et al.].
Bottom of Form
– Tài liệu tham khảo là sách ghi như sau:
Tên tác giả hoặc cơ quan ban hành; năm xuất bản [đặt trong ngoặc đơn]. Tên sách [ghi nghiêng, dấu phẩy cuối], lần xuất bản [chỉ ghi mục này với lần xuất bản thứ hai trở đi], nhà xuất bản [dấu phẩy cuối tên nhà xuất bản]; nơi xuất bản [ghi tên thành phố, không phải ghi tên quốc gia, đặt dấu chấm kết thúc]. Nếu sách có hai tác giả thì sử dụng chữ và [hoặc chữ and] để nối tên hai tác giả. Nếu sách có 3 tác giả trở lên thì ghi tên tác giả thứ nhất và cụm từ cộng sự [hoặc et al.].
– Tài liệu tham khảo là luận án, luận văn, khóa luận ghi như sau:
Tên tác giả, năm bảo vệ [đặt trong ngoặc đơn]. Tên đề tài luận án, luận văn [ghi nghiêng, dấu phẩy cuối tên luận án/luận văn], bậc học, tên chính thức của cơ sở đào tạo.
– Tài liệu tham khảo là bài báo đăng trong các kỷ yếu của hội nghị, hội thảo, diễn đàn… ghi như sau:
Tên tác giả [năm]. Tên bài báo. Tên kỷ yếu/tên hội nghị/diễn đàn [ghi nghiêng], Địa điểm, thời gian tổ chức, cơ quan tổ chức, số thứ tự trang của bài báo trong kỷ yếu.
– Tài liệu tham khảo là các giáo trình, bài giảng hay tài liệu lưu hành nội bộ: Cần cung cấp thông tin cơ bản về tên tác giả, năm xuất bản, tên giáo trình, bài giảng, nhà xuất bản [nếu có], đơn vị chủ quản.
– Tài liệu tham khảo trích dẫn từ nguồn internet, báo mạng [hết sức hạn chế loại trích dẫn này], nếu thật cần thiết thì ghi trích dẫn như sau:
Tên tác giả [nếu có], năm [nếu có]. Tên tài liệu tham khảo là gì, , thời gian trích dẫn.
Trong tất cả các bài viết học thuật từ báo cáo, bài tiểu luận, luận văn trong trường học đến các bài nghiên cứu khoa học chuyên nghiệp đều sẽ có một phần bắt buộc mang tên Tài liệu tham khảo [referencing] nằm ở phần cuối cùng của bài luận. Vậy mục đích của phần này là gì? Những quy định về cách trích dẫn tài liệu tham khảo và thứ tự sắp xếp ra sao. Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết này.
Khái niệm về trích dẫn tài liệu tham khảo
Viết học thuật không chỉ dựa trên ý tưởng và kinh nghiệm của một tác giả. Nó cũng sử dụng các ý tưởng và nghiên cứu của các nguồn khác: sách, bài báo, trang web, v.v. Các nguồn khác này có thể được sử dụng để hỗ trợ các ý tưởng của tác giả hoặc tác giả có thể đang thảo luận, phân tích hoặc phê bình các nguồn khác.
Khi bạn đang viết một bài viết học thuật và sử dụng từ ngữ hoặc ý tưởng của một người khác, việc bạn cần làm là đưa thông tin đó vào danh sách tài liệu trích dẫn. Bao gồm thông tin chi tiết về tất cả các nguồn được tư vấn, cả trong văn bản của bạn [trích dẫn trong văn bản] và khi kết thúc công việc của bạn [danh sách tham khảo hoặc thư mục]. Nói một cách dễ hiểu, cách ghi tài liệu tham khảo là hình thức tổng hợp, xác định nơi mà bạn thu thập thông tin và ý tưởng cho các tác phẩm của bạn.
Tầm quan trọng của trích dẫn tài liệu tham khảo
- Là rất quan trọng để nghiên cứu thành công.
- Giúp người đọc dễ dàng tìm thấy nguồn của tài liệu được trích dẫn nếu họ muốn.
- Cải thiện kỹ năng viết của bạn
- Một bài viết được lập luận chặt chẽ với nhiều kiến thức bổ trợ được trích dẫn từ các nguồn uy tín sẽ tăng thêm tính xác thực cho lập luận của bạn.
- Cho thấy rằng bạn đã thực sự dày công nghiên cứu rộng rãi lĩnh vực liên quan của đề tài.
- Thực tế nhất, nó có thể giúp bạn đạt điểm cao hơn.
- Cuối cùng, rất quan trọng, việc trích dẫn tài liệu tham khảo một cách chính xác, đúng nguyên tắc sẽ giúp bài luận của bạn tránh khỏi các vấn đề liên quan đến đạo văn.
Hướng dẫn cách trích dẫn tài liệu tham khảo
Để đảm bảo việc trích dẫn tài liệu được khoa học, chính xác, đầy đủ và hữu ích nhất đến với người đọc, đã có rất nhiều cách viết tài liệu tham khảo đã trở thành “chuẩn mực” được sử dụng rộng rãi trên Thế giới. Kể đến như: APA, IEEE, MLA, Harvard…
Trong bài viết này, Luận Văn 2S sẽ hướng dẫn bạn cách ghi tài liệu tham khảo theo kiểu APA - Kiểu trích dẫn được áp dụng phổ biến nhất tại Việt Nam.
Đôi nét về APA
Website: //apastyle.apa.org
APA [American Psychological Association] là kiểu trích dẫn được phát triển bởi Hiệp hội tâm lý Hoa Kỳ. Nguyên tắc cơ bản của trích dẫn kiểu APA sẽ bao gồm 2 thành tố: dẫn nguồn trong nội dung văn bản và liệt kê danh sách tài liệu tham khảo ở cuối bài luận.
Quy tắc trích dẫn nguồn trong nội dung văn bản của APA
Trích dẫn trong nội dung [ngay trong bài viết] sẽ sử dụng cho các câu trích dẫn nguyên văn tài liệu hoặc tóm tắt ý của tác giả trong tác phẩm gốc. Trích dẫn nguồn sẽ được đặt trong dấu ngoặc đơn, tại phần cuối cùng liên quan đến nội dung trích dẫn đó. Lưu ý, thông tin về tài liệu trích dẫn sử dụng trong văn bản cần phải đồng nhất với danh sách tài liệu tham khảo.
- Đối với tài liệu tham khảo chỉ có một tác giả: Ghi tên tác giả và năm xuất bản. Ví dụ: [Bernstein, 1965] hoặc Bernstein [1995].
- Đối với tài liệu tham khảo có hai tác giả: Tác giả 1 “&” tác giả 2 và năm xuất bản. Ví dụ: [Strunk & White, 1979] hoặc Strunk & White [1970]
- Tài liệu tham khảo có từ 3 tác giả trở lên: Tên tác giả đầu tiên “và nnk.” và năm xuất bản. Ví dụ [Gloster và nnk. 2010] hoặc Gloster và nnk. [2010].
- Trong trường hợp tài liệu tham khảo được trích dẫn một đoạn từ hai nguồn trở lên: sắp xếp theo thứ tự thời gian [năm xuất bản]. Ví dụ: [Green, 1959; Thomson & Jones, 1982; Smith, 1990].
- Tài liệu tham khảo chưa được in [đã được phê duyệt xuất bản]: Thay thế năm xuất bản bằng cụm từ “đang in”. Ví dụ: [Emerson & McPherson, đang in].
- Tài liệu của một cơ quan, tổ chức [không có tác giả cụ thể]: Sử dụng tên đầy
- đủ [hoặc viết tắt] của cơ quan, tổ chức thay cho tên tác giả. Ví dụ [APA, 2009].
- Trường hợp trích dẫn nguyên văn tài liệu tham khảo: Ghi thêm số trang vào sau năm. Ví dụ: [Obama, 2014, tr.19-20].
Cách ghi tài liệu tham khảo trong danh sách tài liệu tham khảo
Cách trích dẫn tài liệu tham khảo theo loại hình tài liệu:
- Đối với tài liệu tham khảo là sách: Tên tác giả [năm xuất bản]. Tên sách in nghiêng, nơi xuất bản: Nhà xuất bản.
Ví dụ: Trần Thừa [1999]. Kinh tế học vĩ mô, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
- Tài liệu tham khảo là một chương trong sách: Tên của tác giả chương; [năm xuất bản]. Tên chương, Tên sách in nghiêng, lần xuất bản, nhà xuất bản; Nơi xuất bản.
- Tài liệu tham khảo là bài báo trên tạp chí khoa học: Tên tác giả [năm xuất bản] tên bài báo. Tên tạp chí in nghiêng, tập, số trang, doi [nếu có].
Ví dụ: Stultz, J. [2006]. Kết hợp liệu pháp tiếp xúc và liệu pháp phân tích trong điều trị chấn thương. American Journal of Orthopsychiatry, 76[4], 482-488. doi: 10.1037/002-9432.76.4.482
- Là luận văn, luận án: Tên tác giả [năm xuất bản]. Tên đề tài in nghiêng, bậc học, tên của cơ sở đào tạo.
Ví dụ: Trí, N. C. [2011]. Nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp du lịch thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020, Luận án Tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Tp.HCM.
- Đối với tài liệu tham khảo là một bài viết báo chí: Tên tác giả [ngày tháng năm xuất bản]. Tên bài báo. Tên tờ báo in nghiêng, trang số.
Ví dụ: Walker, R. [1990, ngày 16 tháng 4]. Giao thoa văn hóa. Người nghe, 126. - Tài liệu từ internet [hạn chế sử dụng loại trích dẫn này]: Tên tác giả [nếu không có thay thế bằng tên tài liệu [năm]. Tên tài liệu tham khảo, , thời gian trích dẫn.
Lưu ý trong trích dẫn tài liệu tham khảo
- Nguyên tắc ghi tên tác giả trong trích dẫn tài liệu tham khảo kiểu APA:
Đối với tác giả là người nước ngoài: Họ và viết hoa các chữ cái đầu trong phần tên, kết nối với nhau bởi dấu chấm. Ví dụ: Lenin, V.I.
Còn đối với Tiếng Việt, chúng ta sẽ viết tắt Họ, tên đệm. Ví dụ: N. Q. T. Tiến. - Nguyên tắc sắp xếp thứ tự tài liệu tham khảo:
Tài liệu được sắp xếp theo chữ cái đầu tiên của tên tác giả.
Trong trường hợp tên giống nhau, ta sẽ xét đến chữ cái tiếp theo trong phần tên.
Nếu cùng tác giả, sắp xếp theo năm.
Trên đây là toàn bộ những nội dung bạn cần biết về cách trích dẫn tài liệu tham khảo dùng trong các bài báo cáo, luận văn, bài nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, để thuận tiện hơn trong việc trích dẫn, bạn cũng có thể sử dụng các công cụ hỗ trợ như MS Word [từ Office 2007 trở lên] hay trích dẫn tài liệu tham khảo bằng Endnote, ReadCube, Mendeley, Zotero,... để không gặp phải sai sót đáng tiếc trong trích dẫn tài liệu nhé.