I. KHÁI QUÁT:
- Tên nước: Vương quốc A-rập Xê-út [Kingdom of Saudi Arabia]
- Vị trí địa lý: Nằm trên bán đảo Arập. Bắc giáp Gióoc-đa-ni và I-rắc, Nam giáp Y-ê-men và Ô-man, Tây giáp biển Đỏ, Đông trông ra vịnh Péc-xích [người Ả-rập gọi là vịnh Ả-rập], và vịnh Ô-man. Dọc theo bờ biển phía Đông, Ả-rập Xê-út có biên giới với Cô-oét, Ba-ranh, Ca-ta và Các Tiểu vương quốc A-rập thống nhất [UAE].
- Diện tích: 2,24 triệu km2
- Dân số: 28.686 triệu người [tháng 2/2009], bao gồm cả gần 5,6 triệu người nước ngoài.
- Tôn giáo: Đạo Hồi là quốc đạo. 100% dân số theo đạo Hồi.
- Tiền tệ: Rial [SR]; 1 USD = 3,745 SR.
- Quốc vương kiêm Thủ tướng: Áp-đun-la Bin Áp-đun A-dít An Xa-út [Abdullah bin Abdul Aziz Al Saud], từ 01/08/2005;
- Hoàng Thái tử [người thứ hai, sau Quốc vương]: Xun-tan Bin Áp-đun A-dít An Xa-út [Sultan bin Abdul Aziz Al Saud];
- Ngoại trưởng: Hoàng tử Xa-út An Phay-xan Bin Áp-đun A-dít An Xa-út [Saud al-Faysal Bin Abdul Aziz Al Saud].
- Chủ tịch Hội đồng Tư vấn [tương đương với Quốc hội]: Abdullah ibn Mohammed Al-Sheikh
II. LỊCH SỬ:
A-rập Xê – út được coi là cái nôi của đạo Hồi [xuất hiện vào đầu thế kỷ thứ VII]. A-rập Xê-út có 2 thánh địa của đạo Hồi là Mecca và Medina.
Năm 1744, dòng họ Xê-út liên minh với lực lượng của giáo sĩ Abd-Al Wahab tạo ra một thực thể chính trị mới tại miền trung bán đảo A-rập [đến nay liên minh này vẫn là cơ sở cho sự cai trị của dòng họ Xê-út tại A-rập Xê-út]. Năm 1756, nhà nước đầu tiên của dòng họ Xê-út ra đời và nhanh chóng trở thành lực lượng chiếm vai trò chủ đạo tại bán đảo A-rập, kiểm soát phần lớn lãnh thổ ngày nay là A-rập Xê-út. Lo ngại trước sự lớn mạnh của dòng họ Xê-út, năm 1818, đế quốc Ốt-tô-man đã chiếm lại các vùng lãnh thổ của dòng họ Xê-út.
Năm 1824, dòng họ Xê-út đánh bại đế chế Ốt-tô-man, lập nên nhà nước Xê-út thứ 2 tồn tại đến năm 1891, thì bị dòng họ Al Rashid lật đổ.
Nhà nước Xê-út thứ 3 được thành lập năm 1902 sau khi Abdul Aziz Al Saud tổ chức phản công và chiếm được Riyadh từ dòng họ Al Rashid. Sau hiệp ước Jeddah năm 1927, đế quốc Anh công nhận ảnh hưởng của Abdul Aziz Al Saud tại 2 Tiểu vương quốc Hejaz và Nejd. Năm 1932, vương quốc A-rập Xê-út chính thức ra đời trên cơ sở sáp nhập hai tiểu vương quốc này.
III. CHÍNH TRỊ:
Ả-rập Xê -út theo chế độ quân chủ chuyên chế. Thiết chế nhà nước cơ bản là Hoàng gia của dòng họ Xê-út. Theo Đạo luật cơ bản năm 1992, Hiến pháp A-rập Xê-út là kinh Cô-ran; luật Hồi giáo Sharia là bộ luật chính thức của đất nước. Giới tăng lữ Hồi giáo [dòng Sunni] có ảnh hưởng rất lớn trong hệ thống chính trị và xã hội.
Năm 1953, Quốc vương lập ra Hội đồng Bộ trưởng do Thủ tướng đứng đầu. Thủ tướng và các thành viên chính phủ do Quốc vương chỉ định và chịu trách nhiệm trước Quốc vương. Sau khi Quốc vương Abdallah nắm quyền điều hành đất nước từ năm 2005, A-rập Xê-út đã có một số bước tiến nhỏ theo hướng dân chủ hoá xã hội, cải thiện bình đẳng giới, ưu tiên phát triển kinh tế…
- Hội đồng Shura [hay còn gọi là Hội đồng Tư vấn] là cơ quan lập pháp của A-rập Xê-út được thành lập từ năm 1927, và sau 4 lần thay đổi qua các đời Quốc Vương, hiện nay Hội đồng Shura bao gồm 12 ủy ban và 150 thành viên [trong đó có 06 nữ]. Toàn bộ các thành viên Hội đồng do Quốc vương bổ nhiệm với nhiệm kỳ 04 năm. Chủ tịch Hội đồng hiện nay là Tiến sỹ Áp-đu-la bin Mô-ham-mét bin I-bờ-ra him An Xa-ích [Abdullah Bin Mohamed Bin Ibrahim Al Shaikh].
- Hội đồng có thẩm quyền đệ trình các dự luật để Nội các thông qua; xem xét và chỉnh sửa các dự thảo luật và yêu cầu các Bộ trưởng [không phải là thành viên hoàng tộc] giải thích chính sách.
- Cuối năm 2003, Hội đồng Shura chính thức trở thành thành viên của Liên minh Nghị viện Quốc tế./. >> xuat khau lao dong dubai
Ả-rập Xê-út thi có ảnh hưởng lớn trong thế giới Hồi giáo [dòng Sunni], đặc biệt trong Liên đoàn A-rập và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh; tích cực tham gia giải quyết các vấn đề tại Trung Đông [I-xra-en – Pa-le-xtin, Li-băng, Xi-ri…].
Sau sự kiện 11/9/2001, Ả-rập Xê-út, một mặt vẫn coi quan hệ với Mỹ là trụ cột cơ bản song mặt khác cũng đã tiến hành một số bước đi theo hướng đa phương hoá [cải thiện quan hệ với Nga; đẩy mạnh chính sách hướng Đông [với Trung Quốc, Ấn Độ, ASEAN v.v…], đa dạng hoá chính sách đối ngoại [chú trọng hơn tới nội dung ngoại giao kinh tế].
Ả-rập Xê-út là thành viên Liên Hợp Quốc, Hội đồng hợp tác vùng Vịnh, Quỹ tiền tệ Quốc tế, Tổ chức Hội nghị Hồi giáo, Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ, G20…
IV. KINH TẾ:
Tài nguyên chính của A-rập Xê-út là dầu lửa [trữ lượng khoảng 266 tỉ thùng, chiếm 20% trữ lượng thế giới]. A-rập Xê-út đứng đầu thế giới về xuất khẩu dầu mỏ [sản lượng hiện nay 9,2 triệu thùng/ngày [2008]]; dầu mỏ là nguồn thu nhập chính của Ả-rập Xê-út, chiếm 75% ngân sách, 45% sản phẩm quốc nội, và 90% giá trị xuất khẩu.
+ GDP: 379,5 tỷ USD [2009] 369.671- 592.586
+ GDP bình quân đầu người: 13229 USD [2009] 14,486.083 -23,221.356
+ Tăng trưởng GDP: -0,6% [2009]
Trong những năm gần đây, A-rập Xê-út đẩy mạnh đa dạng hóa nền kinh tế, chú trọng phát triển công nghiệp phi dầu mỏ, nông nghiệp…; tăng cường đầu tư ra các thị trường mới nổi trong đó có Việt Nam nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào dầu mỏ.
Các đối tác thương mại chính: Mỹ; Nhật Bản ; Anh; Singapore; Trung Quốc; Hàn Quốc…
V. QUAN HỆ VỚI VIỆT NAM:
a. Quan hệ chính trị, kinh tế:
- Quan hệ chính trị: Ta và Ả-rập Xê-út lập quan hệ ngoại giao ngày 21/10/1999. Ta đã mở Đại sứ quán tại Ri-át tháng 4 năm 2007 và bạn mở Đại sứ quán tại Hà Nội tháng 12 năm 2008.
- Quan hệ kinh tế: Kim ngạch buôn bán hai chiều năm 2008 đạt 291 triệu USD, năm 2009 đạt 455 triệu USD. Hiện nay ta có khoảng 7000 lao động làm việc tại Ả-rập Xê-út
- Đoàn ta thăm bạn: Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Văn Ngạnh [5/2001], Bộ trưởng Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hằng [1/2006]; Thứ trưởng Ngoại giao Vũ Dũng [5/2007], Thứ trưởng Ngoại giao Đoàn Xuân Hưng [12/2009], Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết [4/2010]
- Đoàn bạn thăm ta: Đoàn liên bộ Ngoại giao, Nội vụ, Lao động do cấp Đại sứ làm trưởng đoàn [30/1-2/2/2000], Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao [23-25/5/2006], Hoàng tử Oa-lit Bin Ta-lan [2007], Bộ trưởng Bộ Dầu khí và Khoáng sản Ali Ibrahim Al Naimi [9/6/09].
c. Các hiệp định, thoả thuận đã ký:
- Bản Ghi nhớ về hợp tác lao động [1/2006];
- Hiệp định khung hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư và kỹ thuật [5/2006].
- Hiệp định về Hợp tác nông nghiệp [4/2010]
- Hiệp định tránh đánh thuế hai lần [4/2010]
- Nghị định thư về Hợp tác dầu khí [4/2010]
- Thỏa thuận thành lập Hội đồng doanh nghiệp và hợp tác giữa hai phòng thương mại và công nghiệp [4/2010]
d. Thông tin về ĐSQ phụ trách của hai nước:
Địa chỉ :Villa 23, Al-Dhiyafah street, Al-Nuzha Area, Riyadh.
Email: và
- ĐSQ A-rập Xê-út tại Hà Nội:
Địa chỉ : 48A Trần Phú, Hà Nội.
Tel: [+84]437264373 và [+84]438489697
Tin liên quan:
*Thể chế nhà nước- Ả-rập Xê-út quốc gia phong kiến thần quyền, không có các thiết chế chính trị chính thức cũng như các bang phái. Vua bổ nhiệm các thành viên của. Hội đường bộ trưởng, 90 thành viên của. Hội đồng tư vấn vaf các lãnh tụ tôn giáoHội đồng tư vấn thành lập từ năm 1993
*Địa lý -Thuộc Trng Đông [trên bán-đảo Ả-rập] giữa Nam Á và Bắc Phi Trên 95% lãnh thổ là sa mạc, trong đó có vùng chết. Sa mạc Ảrập chạy về phía tây và thấp dần về phía đồng bằng ven biển Đỏ.Không có các sông suối có dòng chảy quanh năm.
Khí hậu-Khí hậu nóng tới 540 C Lượng mưa trung bình hàng năm là 100 mm. Tại nhiều khu vực lượng mưa còn ít hơn, thậm chí nhiều năm liên tục không có mưa.
*Kinh tế - công nghiệp chiếm 53%, nông nghiệp: 6% và dịch vụ: 41% GDP.
Bước phát triển vượt bậc và sự phồn vinh của Ả-rập Xê-út, hoàn toàn nhờ vào việc khai thác các nguồn dự trữ to lớn về dầu mỏ và khí tự nhiên [trữ lượng khoảng 260 tỷ thùnglớn nhất thế giới] Sản lượng khai thác dẩu hiện nay là 8 triệu thùng/ngày, bằng 1-7% lượng dầu khai thác của toàn thế giới và bằng 85% sản lượng dầu khai thác của OPEC. Nền côngnghiệp bao gồm các ngành lọc dầu, hóa dầu và sản xuất phân bón. Ả- rập Xê-út cũng phát triển hệ thống ngân hàng và thương mại có lãi suất cao. Đất đai có thể canh tác được chiếm không đến 1% lãnh thổ. Sản xuất điện năng đạt 95 tỷ kWh, tiêu thụ: 95 tỷ kWh. Xuất khẩu đạt 59,7 tỷ USD, nhập khẩu: 26,2 tỷ U.SD.
* Văn hóa - xã hội – Người biết đọc, biết viết [ước tính năm 1995] chiếm Hệ mâu giáo từ 4-6 tuổi, tiểu học 6 năm, 3 năm học chuyển tiếp [tagọi là trung học cơ sở] và 3 năm trung học phổ thông. Toàn bộ hệ phổ thông, Toàn bộgiáo dục đều miễn phí.
Hệ thống y tế hiện đại, miễn phí cho mọi công dân và chọ cả những người nước ngoài hành hương về thánh địa Méc-ca [Thánh địa Hồi giáo]
Tuổi thọ trung bình là 70,55 tuổi, nam: 68,67 nữ: 72,53 tuổi
Những danh thắng nổi tiếng dành cho du lịeh, nghỉ ngơi và giải trí: Các nhà thờđạo Hồi và Thánh địa Méc-ca [Mecca], Mê-đin-na, các ốc đảo trên trên sa mạc.
*Lịch sử- Nhà tiên tri Mô-ha-mét [570-632]sinh tại Méc-ca, nơi theo truyền thuyết, ông được chúa Trời truyền cho các chân lý bí mật. Sau đó Mô-ha-mét sáng lập ra đạo Hồi. Năm 661, sau khi Mồ-ha-mét chết, trung tâm chính trị Hồi giáo chuyển về Đa-ma-xcút [Xy-ri ngày nay], rồi đến năm 750 về Bát-đa [I-rắc]. Sự thống nhất trong thế giới Ả rập Hồi giáo tan vỡ mở đầu cho hiềm thù giữa các bộ lạc. Sang đất thế kỷ XVI Đế quốc Ốt-tô-man của Thổ Nhĩ Kỳ thống trị phần lớn bán đảo này. Năm 1744, nhà truyền giáo của đạo Hồi Mô-ha-mét I-bơ-nơ A - bơ- đơ An-u-a-háp, ông tổ của những người cai trị đất nước ngày nay [các Xê-út] đã thành lập ra một liên minh cho chiến dịch chính trị - tôn giáo Vào thế kỷ XX, dưới thời của vua I-bơ-nơ Sau-đơ [1862-1953], liên minh này đã thống nhất phần lớn các lãnh thổ của A-rập Xê-tít. Năm 1902, I-bơ-nơ Sau-đơ chiếm Ki-át. Năm 1906, I-bơ-nơ Sau-đờ đánh bại các đối thủ và kiểm soát được vùng Trung Ả-rập . Từ giữa 1912 và 1927, ông chiếm được thêm các vùng phía đông, vùng tây-nam và khu vực xung quanh Méc-ca. Năm 1932, tất cả các khu vực này cùng sáp nhập thành Vương quốc Ả-rập Xê-út. Mặc dù thân phương Tây, song sau cuộc chiến tranh Ả rập - I xra-en [1967], Ả-rập- Xê-út đã gây sức ép đối với Mỹ nhằm buộc I-xra-en rút quân đội khỏi các vùng chiếm được của Pa-le-xtin bằng cách cắt bỏ xuất khẩu dầu lửa. Ả-rập Xê-út không né tránh những vấn đề liên quan đến Hồi giáo chính thống, không né tránh mối hiểm khích giữa Hồi giáo Sun-ni và Hồi giáo Si-ai. ả-rập Xê- út coi mình có bổn phận phải giúp đỡ I-rắc trong cuộc chiến tranh với nước Hồi giáo Si-ai I-ran [1980], song lại đóng vai trò đáng kể trong liên minh chống I-rắc trong cuộc chiến tranh vùng Vịnh lần thứ hai, năm 1991.
Ả rập Xê-út có hai Thánh địa của đạo Hồi là Méc-ca [Mecca] nơi sinh ra Mô-ha-mét và Mê-đi-na [Medina], nơi ông mất [năm 632].