2016-09-08 09:58 AM
Bất cứ là hồng sản hoặc bạch sản lan rộng, các bác sĩ đều nên rạch sinh thiết hoặc làm tế bào tróc vì cần phải điều trị cho bệnh nhân.
Bạch sản là thương tổn màu trắng, không giống như nấm candida trong miệng, không thể lấy đi bằng cách quệt thông thường lên niêm mạc, ở những vùng này thường tổn thương nhỏ nhưng có thể có đường kính vài cm. Về tổ chức học, bạch sản có thể chỉ là tăng sừng hóa đáp ứng với những kích thích mạn tính [do răng, thuốc lá...], tuy nhiên khoảng 2 - 6% thấy có loạn sản hoặc ở giai đoạn sớm của ung thư biểu mô.
Hồng sản cũng giống như bạch sản, ngoài ra được xác định bởi những ban đỏ rõ rệt. Sự phân biệt này rất quan trọng vì khoảng 90% các trường hợp hồng sản hoặc bị quá sản hoặc là ung thư.
Ung thư biểu mô chiếm khoảng 90% các trường hợp ung thư miệng. Rượu và thuốc lá là những yếu tố dịch tễ chính. Chẩn đoán phân biệt với nấm candida miệng, dị sản tuyến nước bọt hoại tử, quá sản giả biểu mô, viêm lưỡi giữa hình thoi [?], bệnh viêm nang trợt như đám địa y dẹt bị trợt loét. Không nên nhầm với những mảng hắc tố màu nâu đen ở lợi - lan tỏa hay lốm đốm, thường là những mảng không trắng, có màu xanh đen của hàm răng, hoặc những rối loạn toàn thân khác có những mảng sắc tố [bệnh xơ - thần kinh, bệnh polip có tính gia đình, bệnh Addison]. U hắc tố trong miệng rất hiếm.
Bất cứ là hồng sản hoặc bạch sản lan rộng, các bác sĩ đều nên rạch sinh thiết hoặc làm tế bào tróc vì cần phải điều trị cho bệnh nhân. Nhập viện là đặc biệt cần cả cho chẩn đoán và điều trị sớm. Nhuộm khoang miệng bằng xanh toluidin 1% giúp cho việc chọn chỗ nghi ngờ nhất để sinh thiết. Thăm khám có hệ thống khoang miệng bao gồm bờ bên của lưỡi, sàn miệng, lợi, niêm mạc má, màn hầu, hốc amidan và sờ vùng cổ phát hiện hạch to; đây là những khám xét thường qui đặc biệt với những bệnh nhân trên 45 tuổi có hút thuốc và uống rượu quá mức. Khám trực tiếp hay soi ống mềm họng mũi, họng miệng, họng và thanh quản cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa phẫu thuật tai mũi họng đầu cổ hoặc bác sĩ chuyên điều trị tia. Chọc hút sinh thiết kín nhỏ có thể đựợc chỉ định nếu khám thấy có hạch to. Phát hiện sốm ung thư biểu mô là điểm mấu chốt để đạt kết quả tốt trong điều trị. Các tổn thương sâu dưới 4 mm thì khả năng bị di căn thấp. Hầu hết các bệnh nhân có khối u được phát hiện khi đường kính dưới 2 cm được chữa khỏi. Những tổn thương nhỏ điều trị tốt nhất bằng phẫu thuật cắt bỏ, thường dùng bằng laser. Điều trị bằng tia xạ có kết quả nhưng bệnh nhân có thể bị khô miệng, hoại tử xương hàm dưới, và không thể thực hiện được liều điều trị: lại với những trường hợp đó. Vì vậy những khối u to thường được điều trị bằng phối hợp cắt bỏ và tia xạ. Tạo hình lại nếu cần thiết thực hiện khi cắt bỏ khối u và có thể dùng vạt da cơ hoặc mảnh ghép tự do có nối mạch không có xương.
Mới đây, các bác sĩ khoa Tai mũi họng, Bệnh viện E vừa điều trị thành công cho một bệnh nhân nữ [60 tuổi, ở Đông Sơn, Thanh Hóa] mắc bạch sản lưỡi từ nhiều năm nay. Điều đáng nói, người bệnh không hề biết đến căn bệnh này, chỉ nghĩ mình bị tưa lưỡi đơn giản, đã tự điều trị không khỏi, khiến tình trạng bệnh càng trở nên trầm trọng. Trong khi đó, các bác sĩ khuyến cáo trường hợp nặng có thể liên quan đến ung thư miệng và cần được điều trị kịp thời.
Bệnh nhân N.[60 tuổi, ở Đông Sơn, Thanh Hóa] nhập viện trong tình trạng nuốt vướng, kèm rát vùng dưới lưỡi. Bệnh nhân đã điều trị nội khoa nhưng không đỡ. Các bác sĩ khoa Tai mũi họng đã khám và phát hiện có mảng bạch sản dưới lưỡi bên phải, kích thước tương đối lớn 2x3cm. Các bác sĩ chỉ định phẫu thuật cắt tổ chức bạch sản lưỡi cho bệnh nhân.
PGS.TS Lê Minh Kỳ - Khoa Y dược, ĐHQG Hà Nội – chuyên gia cao cấp của Khoa Khám bệnh theo yêu cầu và quốc tế - Bệnh viện E, là người trực tiếp tiến hành ca phẫu thuật này cho biết: Kỹ thuật thực hiện ca bệnh rất đơn giản. Các bác sĩ đã thực hiện phẫu thuật cắt hớt niêm mạc lưỡi do bạch sản bằng laser cho bệnh nhân.
Tuy nhiên, điều khó khăn trong điều trị bệnh này chính là việc người dân vẫn chưa hiểu biết về căn bệnh này, thậm chí thường hay lầm tưởng sang các chứng bệnh khác ở vùng miệng. “Bạch sản” thường được chẩn đoán bằng khám miệng. Nhiều bệnh nhân bị nhầm lẫn với tưa miệng. Tưa là một dạng nhiễm nấm ở miệng và thường mềm hơn so với bạch sản, có thể dễ chảy máu hơn. Hầu hết các trường hợp nhập viện để điều trị căn bệnh này đều ở giai đoạn muộn, bệnh thường chuyển sang giai đoạn tiền ung thư hoặc ung thư” – PGS Kỳ cho hay.
Theo PGS. TS Lê Minh Kỳ, bệnh bạch sản là thương tổn màu trắng, dày ở lưỡi và niêm mạc bên trong má. Bạch sản thường gặp nhất ở lưỡi nhưng cũng có thể bị tổn thương ở má và lợi. Nhiễm virus Epstein – Barr là nguyên nhân chính gây ra căn bệnh này. Loại virus này sẽ tồn tại dai dẳng trong cơ thể và có thể bùng phát bệnh ở bất kỳ thời điểm nào, nhất là ở những người có các rối loạn miễn dịch.
Hầu hết những nốt bạch sản có thể tự khỏi. Nhưng ở những vùng này thường tổn thương có đường kính lớn vài cm thì không thể lấy đi bằng cách quệt thông thường lên niêm mạc. Những nốt nhỏ có thể được phẫu thuật loại bỏ bằng sinh thiết rộng hơn như sử dụng laser hoặc dao mổ. Tuy nhiên, nếu kết quả sinh thiết là ung thư miệng, nốt này cần được cắt bỏ ngay lập tức để ngăn chặn sự lan truyền. Điều đáng nói, nguy cơ bị ung thư miệng vẫn tăng cho dù nốt bạch sản đã được lấy bỏ. Có nhiều yếu tố nguy cơ của bạch sản cũng là yếu tố nguy cơ của ung thư miệng. Ung thư miệng có thể đi kèm với bạch sản.
Ngoài ra, PGS. TS Lê Minh Kỳ cảnh báo về mối liên quan giữa căn bệnh này với việc sinh hoạt tình dục không an toàn tăng lên, nhất là khi bệnh ung thư vòm họng, vùng miệng có nguyên nhân từ thuốc lá, rượu bia được kiểm soát tốt. Gần đây, trong một số nghiên cứu chỉ ra rằng, người có quan hệ bằng miệng có nguy cơ mắc ung thư vòm họng cao hơn nhiều. Có đến 80% bạch sản niêm mạc miệng thường gặp ở người lớn trên 40 tuổi, tỷ lệ nam nhiều hơn nữ. Khi quan hệ bằng đường miệng, hoàn toàn có thể mắc các bệnh lây truyền qua đường dục. Các bệnh lây truyền thường gặp nhất phải kể đến lậu, giang mai, herpes... và một số bệnh với tần suất gặp ít hơn như căn bệnh bạch sản chẳng hạn. Nguy cơ mắc các bệnh lây nhiễm kể trên sẽ cao hơn nếu miệng có vết loét hoặc vết thương.
Chính vì thế, các bác sĩ khuyến cáo cách phòng căn bệnh này, nhiều trường hợp bạch sản có thể phòng ngừa được bằng thay đổi hành vi, nhất là không quan hệ tình dục bằng miệng. Thường xuyên thăm khám định kỳ bởi các bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng [đã có nhiều bệnh nhân đi khám nhiều chuyên khoa khác như răng hàm mặt, da liễu… mà không chấn đoán ra bệnh]. Trong trường hợp nghi ngờ mắc bệnh bạch sản niêm mạc miệng cần đến ngay bệnh viện để được chấn đoán và điều trị kịp thời, tránh để các nốt này phát triển nặng lên, thậm chí thành ung thư nguy hiểm.
------------------------------
Mọi thắc mắc về các bệnh lý tai mũi họng, xin liên hệ:
KHOA TAI MŨI HỌNG
Địa chỉ: Tầng 4, nhà B6, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình
Điện thoại: 0218.389.6546. Máy lẻ: 200
Email:
Website: //hoabinhhospital.org.vn//Detail.aspx?ID=97
Bệnh Bạch sản là gì?
Bạch sản là bệnh gây ra những mảng da dày, trắng trên lưỡi và trong lớp lót niêm mạc miệng. Hút thuốc là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh, nhưng các chất kích thích khác cũng có thể dẫn đến tình trạng này.
Bệnh bạch sản nhẹ thường không gây hại và có thể tự biến mất. Các trường hợp nghiêm trọng hơn có thể liên quan đến ung thư miệng nên cần điều trị kịp thời. Bạn nên lưu ý rằng chăm sóc nha khoa thông thường cũng có thể giúp ngăn ngừa bệnh tái phát.
Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh bạch sản là gì?
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh bạch sản có thể khác nhau tùy vào mỗi người. Bệnh bạch sản được đặc trưng bởi những vết bẩn trông không bình thường bên trong khoang miệng. Những vết lở có thể khác nhau về hình thức và có thể có các đặc điểm sau:
Màu trắng hoặc màu xám;
Dày, cứng, bề mặt bị sưng;
Có lông [đối với bệnh bạch sản lông];
Đốm đỏ [hiếm gặp].
Đốm đỏ có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ ngay nếu bạn có các vết loang xuất hiện cùng với những đốm đỏ.
Bệnh bạch sản thường xuất hiện trên lưỡi và có thể bên trong má, nướu răng. Các vết lở có thể mất vài tuần để phát triển và hiếm khi gây đau đớn.
Một số phụ nữ có thể phát triển bệnh bạch sản ở bên ngoài bộ phận sinh dục hoặc trong vùng âm hộ.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần phải gặp bác sĩ?
Chẩn đoán và điều trị sớm có thể ngăn chặn tình trạng này tồi tệ hơn và ngăn chặn việc cấp cứu y tế, vì vậy, bạn nên nói chuyện với bác sĩ càng sớm càng tốt để ngăn chặn tình trạng nghiêm trọng này.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa của mỗi người là khác nhau. Vì vậy, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Bệnh bạch sản niêm là một thuật ngữ rộng, chỉ các tổn thương xuất hiện dưới dạng các mảng trắng được tìm thấy trong phần niêm mạc bên trong miệng. Phương pháp điều trị bệnh bạch sản niêm cũng khác nhau đối với từng trường hợp, bởi bệnh lý này do vô số các nguyên nhân khác nhau gây ra. Thường thì bệnh bạch sản niêm không gây đau đớn, nhưng điều quan trọng đối với các bác sĩ là xác định nguyên nhân gây ra tình trạng này, vì một số trường hợp mắc bệnh bạch sản niêm có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng hơn, như chứng rối loạn hệ tự miễn dịch, và thậm chí có thể phát triển thành ung thư miệng.
Dấu hiệu và triệu chứng
Các mảng trắng hình thành bên trong má, mô nướu, vòm miệng hoặc hàm dưới, mặt trên và mặt dưới của lưỡi. Các tổn thương cũng có thể xảy ra bên dưới răng giả của bệnh nhân. Mọi người thường không nhận ra bệnh lý này vì hầu hết các trường hợp mắc bệnh đều không gây ra cảm giác đau đớn và không có triệu chứng rõ rệt. Và khi bệnh nhân phát hiện ra vấn đề, họ thấy rằng các mảng bám này không thể vệ sinh hoặc cạo sạch được.
Một số đốm bạch sản niêm bao gồm các mấu nhô ra và có lông, nằm cạnh bề mặt phẳng trắng. Các dấu hiệu có thể nhìn thấy bằng mắt thường sẽ khác nhau, tùy thuộc vào bề mặt miệng tại khu vực có dấu hiệu bị bệnh. Đôi khi có thể dễ dàng nhìn thấy khóe miệng bị tổn thương do bạch sản niêm, nhưng đôi khi lại rất khó để nhận biết được dấu hiệu xuất hiện của vùng tổn thương so với bề mặt khỏe mạnh.
Các yếu tố gây hại
Trong khi chưa biết chính xác nguyên nhân gây ra bệnh bạch sản niêm thì một số yếu tố có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng hơn cho bệnh nhân. Bệnh bạch sản niêm thường xảy ra ở những người sử dụng thuốc lá - đối với cả người hút thuốc và người sử dụng các sản phẩm từ thuốc lá. Theo kết luận của Phòng Khám Mayo, giảm thiểu sử dụng thuốc lá và rượu bia có thể giúp giảm sự xuất hiện của các mảng trắng và giảm nguy cơ phát triển tế bào ung thư.
Một biến chứng ác tính có thể xảy ra khi các tế bào bình thường biến thể thành các tế bào tiền ung thư hoặc tế bào ung thư ác tính. Tổn thương do bạch sản niêm cũng có thể do tác dụng thứ phát của một số bệnh như HIV gây ra. Bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch có nguy cơ mắc bệnh bạch sản niêm cao hơn, vì vậy hãy kiểm tra các loại tổn thương này thường xuyên hơn.
Điều trị bệnh bạch sản niêm
Tổn thương do bạch sản niêm gây ra có khả năng tự phục hồi. Nhưng khi vùng tổn thương không phục hồi trong thời gian lớn hơn hai tuần, bạn cần tới gặp chuyên gia nha khoa ngay để được kiểm tra tổng quát. Hầu hết các chuyên gia nha khoa sẽ lồng ghép các lần khám này với thăm khám răng định kỳ, nhưng nếu bệnh nhân yêu cầu thăm khám riêng thì cũng có thể đặt lịch hẹn để kiểm tra khu vực mà họ quan tâm.
Nếu tổn thương do bệnh bạch sản niêm vẫn không thuyên giảm, bệnh nhân có thể thực hiện sinh thiết để kiểm tra bằng kính hiển vi, theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ. Trong quá trình này, nha sĩ sẽ lấy một tế bào mẫu đưa vào phòng thí nghiệm để đánh giá và tìm kiếm tế bào bất thường. Từ đó, nha sĩ sẽ xây dựng lộ trình điều trị dựa trên kết quả sinh thiết.
Thông thường, lộ trình điều trị bệnh bạch sản niêm bao gồm việc tư vấn để ngăn chặn các thói quen gây hại [như hút thuốc và uống nhiều rượu], tái đánh giá định kỳ, có thể là loại bỏ [cắt bỏ] vùng tổn thương và kiểm tra thường xuyên. Chăm sóc và phòng ngừa đúng cách cùng Kem đánh răng Colgate® Total® Clean Mint, một loại kem đánh răng có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng của bệnh nhân sau khi trải qua quá trình sinh thiết hoặc cắt bỏ vùng bị nhiễm bạch sản niêm.
Nếu bạn phát hiện các mảng trắng trong miệng, bạn nên liên hệ với nha sĩ càng sớm càng tốt. Mặc dù hầu hết các trường hợp mắc bệnh bạch sản niêm không nguy hiểm, nhưng nếu phát hiện càng sớm thì tỷ lệ điều trị thành công càng cao.
Giới thiệu về tác giả: RDH. BS. MPA. Emily Boge dành 12 năm trong ngành vệ sinh răng miệng trước khi nhận vai trò mới gần đây là chủ tịch hành chính nha khoa tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Hawkeye Community College ở Waterloo, Iowa. Emily là chủ sở hữu của Think Big Dental, một công ty tư vấn và viết bài chuyên về đào tạo cho các tập đoàn và chuyên gia y tế về vai trò của chuyên gia vệ sinh nha khoa.