Dương lịch và âmlịch khác nhau như thế nào

- Xin ông cho biết vì sao có sự khác nhau về ngày âm lịch tháng sáu năm nay so với âm lịch Trung Quốc?

- Trong lịch âm quy định ngày đầu tháng là ngày không trăng, gọi là ngày sóc. Ngày giữa tháng trăng tròn là ngày vọng. Năm 2006, tháng sáu lệch nhau một ngày, điểm sóc tháng sáu âm tính theo giờ chuẩn Quốc tế là 16 giờ 6 phút 21 giây, nếu cộng bảy giờ là 23 giờ 6 phút 21 giây, vẫn trong ngày, nên lịch Việt Nam ghi mồng 1- 6 âm ứng với 25-6 dương lịch là đúng; nếu cộng tám giờ thì sang ngày hôm sau, nên lịch Trung Quốc ghi mồng 1- 6 âm ứng với 26-6 dương lịch là đúng với âm lịch Trung Quốc. Ngày dương và ngày can chi vẫn như nhau. Đến 1-7, âm lịch hai nước trở lại trùng nhau đến cuối năm.

- Xin ông cho biết vì sao có lịch âm khác nhau trên thị trường?

- Trong giao lưu văn hóa có nhiều loại lịch nghiên cứu và tham khảo khác nhau. Năm nay, có 48 nhà xuất bản in 15 triệu bản lịch do Ban Lịch Nhà nước cung cấp bảng lịch là đúng. Nếu lấy nguồn thông tin lịch từ những nơi khác ngoài Ban Lịch Nhà nước thì không đúng với lịch nước ta, chỉ có tác dụng tham khảo.

- Việc xây dựng lịch âm ở nước ta dựa trên căn cứ nào?

- Ban Lịch Nhà nước có nhiệm vụ Nghiên cứu và quản lý lịch của Nhà nước. Hàng năm Ban Lịch Nhà nước có trách nhiệm cung cấp bảng lịch chính thức Nhà nước cho tất cả các Nhà xuất bản lịch trong cả nước, có căn cứ dựa trên các chỉ thị, thông tư về tính lịch và quản lý lịch Nhà nước, và gần đây nhất là Quyết định số 134/2002/QĐ-TTg ngày 14-10-2002 của Thủ tướng Chính phủ.

Điều một của quyết định nêu rõ : "Lấy múi giờ thứ bảy theo hệ thống múi giờ quốc tế làm giờ chính thức của Việt Nam". Điều đó có nghĩa là khẳng định lại giờ pháp định Việt Nam là giờ múi bảy, có kinh tuyến trung tâm 1050 kinh Đông, hơn giờ pháp định Anh bảy giờ, kém giờ pháp định Trung Quốc một giờ, lệch giờ pháp định Nhật Bản hai giờ. Do giờ bắt đầu khởi ngày khác nhau mà ngày âm lịch khác nhau, dẫn đến tháng có khi lệch nhau và ăn Tết Nguyên đán khác nhau.

Ngày lịch Nhà nước thì tính theo giờ pháp định Nhà nước, do mỗi quốc gia quy định theo chuẩn phân chia múi giờ quốc tế và biên giới tự nhiên từng nơi. Việt Nam chọn múi bảy qua thủ đô Hà Nội làm giờ chính thức để tính lịch. Trung Quốc chạy dài trên năm múi giờ từ Tây sang Đông từ múi thứ năm đến múi thứ chín; họ chọn múi tám qua thủ đô Bắc Kinh làm giờ pháp định.

Nước Nga có 11 múi giờ từ Á sang Ấu; họ chọn múi hai qua Thủ đô Mátxcơva làm giờ chính thức. Vì thế, khi tra cứu lịch Trung Quốc ở năm nhà xuất bản khác nhau, thì Lịch tiết khí của cả năm nhà xuất bản đó cũng khác nhau. Trung Quốc đã từng có 158 dự án Lịch và thực hiện 47 lần đổi lịch, từng tính lịch ở Đường Thành, ở Đài Thiên văn Tử Kim Sơn và hiện nay thống nhất tính theo múi tám có kinh tuyến trung tâm 120o kinh Đông, chạy qua gần Bắc Kinh, cách về phía đông Bắc Kinh hơn 300 km. Vì thế, giờ lịch hai nước lệch nhau một giờ. Tính từ giờ chuẩn Quốc tế thì giờ Việt Nam ghi là GMT + 7, còn giờ Trung Quốc ghi là GMT + 8. Đó là nguyên nhân ngày Tết Nguyên đán lệch nhau.

- Xin ông cho biết lịch Việt Nam và Trung Quốc còn khác nhau gì trong thời gian tới?

- Như ta đã biết, cuối thế kỷ 20 có ba lần Tết Việt Nam lệch Tết Trung Quốc một ngày hoặc một tháng; tháng đủ và tháng thiếu khác nhau nhiều lần. Mậu Thân (năm 1968) và Kỷ Dậu (năm 1969), trước một ngày; Ầt Sửu (năm 1985), trước một tháng.

Trong thế kỷ 21, có ba ngày Tết Nguyên đán năm 2007; 2030 và 2053 của Việt Nam đến trước Tết của Trung Quốc một ngày.

Ngoài ra, còn hiện tượng tháng này thiếu, tháng sau đủ ở lịch Việt Nam, còn tháng này đủ tháng sau thiếu ở lịch Trung Quốc và sau đó lại trùng nhau. Tháng âm dao động từ 29,26 đến 29,84 ngày, bình quân 29,530 588 ngày (29 ngày 12 giờ 44 phút 2,8 giây). Làm tròn cho tháng thiếu 29 ngày, tháng đủ 30 ngày, Trung Quốc gọi là tháng tiểu và tháng đại.

Xin nói cụ thể về ngày Tết Nguyên đán 2007 như sau: điểm sóc tính cho mồng một Tết là 16 giờ 15 phút 23 giây, nếu cộng bảy giờ là 23 giờ 15 phút 23 giây, vẫn trong ngày, nên lịch Việt Nam ghi mồng một Tết âm ứng với 17-2 dương lịch là đúng; nếu cộng tám giờ thì sang ngày hôm sau nên lịch Trung Quốc ghi mồng một Tết âm ứng với 18-2 dương lịch là đúng với âm lịch Trung Quốc. Ngày dương và ngày can chi vẫn như nhau.

Lịch Nhà nước Việt Nam là đúng cho nước ta. Để bảo đảm độ chuẩn về lịch, tất cả các nhà xuất bản cần thực hiện Thông tư số 61/2006/TT-BVHTT ngày 15-6-2006 của Bộ Văn hóa Thông tin, hướng dẫn in các thông tin trên lịch. Trong đó, in lịch phải lấy số liệu chính thức từ Ban Lịch Nhà nước.

Tóm lại, ngày Ấm lịch như trên báo Nhân Dân là hoàn toàn chính xác. Ngày Ấm lịch in trên những loại lịch không theo thông tin do Ban Lịch Nhà nước cung cấp là sai.

- Xin cảm ơn ông!

Đơn vị chủ quản: Công ty Cổ phần công nghệ Lazi
Mã số doanh nghiệp: 0108765276
Địa chỉ: Trần Quốc Hoàn, Cầu Giấy, Hà Nội
Email: - ĐT: 0387 360 610