Nguyên nhân của bụi mịn hà nội

Bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào cơ thể người do có kích thước siêu nhỏ và ảnh hưởng sức khỏe nhiều người hơn bất kỳ chất gây ô nhiễm nào khác, ngay cả ở nồng độ thấp.

Nguyên nhân của bụi mịn hà nội
Tại một đoạn đường Phạm Văn Đồng (Hà Nội), bụi mịt mù không nhìn thấy rõ đường và xe cộ qua lại. Ảnh: Phạm Đông

Những ngày gần đây, chất lượng không khí ở Hà Nội đều cho những kết quả trong ngưỡng kém và xấu ở cả "10/10" điểm quan trắc. Chỉ số bụi mịn PM2.5 ngày 24.9 tại Hà Nội là 97,2 µg/m3, cao gấp 4 lần quy chuẩn quốc gia (25 µg/m3) và 11 lần trung bình năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). 

Trao đổi với Lao Động về vấn đề này, Tiến sĩ Trần Thị Tuyết Hạnh, Giảng viên Sức khỏe Môi trường, Trường Đại học Y tế công cộng cho biết: Bụi PM2,5 được đánh giá là tác nhân ô nhiễm không khí có ảnh hưởng tiêu cực nhất tới sức khoẻ con người. Vì có kích thước rất nhỏ nên bụi PM2,5 rất nguy hiểm, có khả năng lắng đọng, thẩm thấu và đi sâu vào tận các phế nang trong phổi và vào máu.

Mỗi ngày chúng ta hít thở khoảng 10.000 lít không khí hoặc hơn tuỳ vào lứa tuổi và hoạt động thể lực. Do đó nếu nồng độ bụi PM2,5 trong không khí cao thì mức phơi nhiễm hàng ngày là lớn và tăng nguy cơ bị các vấn đề sức khoẻ cấp tính và mãn tính.

"Đã có nhiều nghiên cứu được thực hiện trên thế giới cho thấy phơi nhiễm với bụi PM2,5 tăng nguy cơ bệnh tật và tử vong. Ví dụ phơi nhiễm với bụi PM2,5 tăng nguy cơ mắc hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), viêm phổi, các chứng bệnh hô hấp, tim mạch, tiểu đường và ung thư phổi"- Tiến sĩ Hạnh nói. 

Theo một nghiên cứu của GS Christopher J L Murray và các cộng sự đăng trên tạp chí khoa học Lancet năm 2016, ô nhiễm không khí (trong đó có ô nhiễm bụi PM2,5) là nguyên nhân của 7 triệu ca tử vong hàng năm trên thế giới.

Ô nhiễm không khí là nguyên nhân của 19% ca tử vong do bệnh tim mạch, 24% ca tử vong do bệnh tim thiếu máu cục bộ, 21% ca tử vong do đột quỵ và 23% ca tử vong do ung thư. Những nguyên nhân chính gây tử vong do ô nhiễm không khí là đột quỵ, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư và các bệnh nhiễm trùng hô hấp.

Tiến sĩ Đỗ Mạnh Cường, Phó trưởng phòng Sức khỏe Môi trường Cộng đồng, Cục Quản lý Môi trường Y tế, Bộ Y tế, cảnh báo tình trạng ô nhiễm, đặc biệt các chỉ số về bụi lơ lửng, PM10, PM2.5 có tỷ lệ vượt chuẩn, tăng 25-50% chắc chắn gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, người dân cần đề phòng. 

Loại bụi có đường kính 10 μm gọi là PM10 là bụi mịn. Nguy hiểm nhất là loại bụi siêu mịn PM2.5. Ở các đô thị lớn như TPHCM, các loại bụi này hầu hết sinh ra từ khí thải giao thông (xe buýt, xe máy, ôtô). Khi nồng độ bụi mịn ngoài trời tăng lên, không khí sẽ có vẻ mờ đi và tầm nhìn bị giảm. Tình trạng này tương tự thời điểm độ ẩm cao hoặc sương mù.

Theo Tiến sĩ Cường, không khí ô nhiễm có nhiều hạt bụi nhỏ, hạt càng nhỏ sẽ càng vào sâu. Những hạt bụi có kích thước nhỏ, đặc biệt PM2.5 có thể đi thẳng vào mô, phế nang phổi, đường hô hấp trên, gây nên bệnh hô hấp. Về lâu dài, chúng có thể dẫn đến các bệnh tim mạch, đột quỵ, viêm phổi, viêm phế quản mạn tính.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cơ thể con người chỉ có cơ chế tự bảo vệ với bụi hạt có kích cỡ lớn hơn 10 micromet, tuy nhiên với các kích cỡ bụi từ 0,01 đến 5 micromet sẽ bị giữ lại trong khí quản và phế nang. Bụi mịn PM2.5 (có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet) là chất gây ô nhiễm nguy hiểm nhất đối với sức khỏe con người.

Theo thống kê của Trung tâm Quan trắc Môi trường Việt Nam, nồng độ bụi mịn trong không khí ở 2 thành phố lớn là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đang ở mức báo động. Vậy bụi mịn là gì và có hại ra sao? Làm thế nào để bảo vệ bản thân tránh khỏi những tác hại của bụi mịn? Hãy cùng tham khảo những thông tin chi tiết được chia sẻ trong bài viết dưới đây.

Nguyên nhân của bụi mịn hà nội

3 cách phòng chống bụi mịn bạn cần biết

Bụi mịn, bụi siêu mịn là gì?

Bụi nói chung là một hỗn hợp phức tạp gồm các hạt vô cơ và hữu cơ ở dạng lỏng hoặc dạng rắn, có thể bay lơ lửng trong không khí. 

Vậy bụi mịn là gì? Bụi mịn là bụi có kích thước siêu nhỏ, khó nhận biết và gây nên nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ.

Nguyên nhân bụi mịn xuất hiện ngày càng nhiều là do tình trạng ô nhiễm không khí, khí thải từ phương tiện giao thông, nhà máy công nghiệp, công trình xây dựng, rác thải, cháy rừng…

Bụi mịn pm 2.5

Bụi mịn pm2.5 là hạt bụi li ti có kích thước 2,5 micron trở xuống (nhỏ hơn khoảng 30 lần tóc người) có ở trong không khí. Loại bụi này được hình thành từ các chất như cacbon, nitơ và nhiều hợp chất kim loại khác.

Đây là loại bụi mà mắt thường không nhìn thấy được, dễ tác động gây ra kích ứng mũi và làm viêm đường hô hấp của mọi người, đặc biệt là các trẻ nhỏ.

Nguyên nhân của bụi mịn hà nội

Phân biệt bụi mịn và bụi siêu mịn

Bụi mịn pm 1.0

Bụi mịn pm 1.0 là loại hạt bụi dạng lỏng hoặc rắn trôi nổi trong không khí. Những hạt bụi này có kích thước siêu nhỏ với đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 1 micromet.

Bụi mịn pm 1.0 thường xuất hiện vào những ngày nhiệt độ thấp hoặc không khí khô. Vì thế trong những lúc thời tiết khô hạn sẽ gây ra nhiều loại bệnh nguy hiểm đi sâu vào trong phổi.

Để hiểu rõ tác hại của loại bụi mịn, mọi người đừng bỏ qua những thông tin chi tiết được chia sẻ cụ thể ngay trong phần tiếp theo.

Tác hại của bụi mịn

Bụi mịn là gì và có hại như thế nào? Bụi mịn rất dễ đi sâu vào cơ thể và gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm, phải kể đến như:

Nguyên nhân của bụi mịn hà nội

Tác hại của bụi mịn

  • Bệnh về hô hấp:  Bụi mịn kết hợp với hàm lượng cao khí CO hay SO2, NO2 sẽ khiến tế bào thiếu oxy gây kích ứng mắt, mũi, họng, phổi, gây ho, hắt hơi và các bệnh về hô hấp. Ngoài ra, loại bụi này còn có thể gây bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính.
  • Bệnh về tâm lý: Ô nhiễm bụi mịn nghiêm trọng khiến môi trường trở nên ngột ngạt, khó thở, từ đó ảnh hưởng đến tâm lý và thói quen sinh hoạt của người dân.
  • Nhồi máu cơ tim: Bụi mịn có thể xâm nhập vào phế nang, qua vách ngăn khí – máu và đi vào hệ tuần hoàn, làm vỡ mạch máu, tạo ra sự nghẽn mạch dẫn đến nhồi máu cơ tim. Chỉ số bụi mịn cao còn ảnh hưởng đến toàn hệ thống thần kinh.
  • Suy giảm trí nhớ: Không khí ô nhiễm làm ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ, tăng nguy cơ bị đột quỵ, đồng thời làm giảm trí nhớ, trầm cảm.

Bên cạnh các tác hại trên, bụi siêu mịn còn được mệnh danh là “sát thủ thầm lặng” có thể gây ra các bệnh như xơ gan, rối loạn chức năng gan, tăng nguy cơ mắc bệnh chuyển hóa, gây kháng insulin và tăng biến chứng của bệnh tiểu đường…

3 Cách chống bụi mịn và bảo vệ sức khoẻ gia đình bạn

Để bảo vệ cơ thể tránh được những tác động từ bụi mịn, mỗi chúng ta cần trang bị những kiến thức về cách phòng tránh bụi mịn khi ra đường và cả khi ở trong chính ngôi nhà của mình.

Nguyên nhân của bụi mịn hà nội

3 cách chống bụi mịn bạn nên biết

Sử dụng khẩu trang chống bụi mịn khi ra đường

Khẩu trang là vật dụng hữu ích trong những thời điểm có dịch bệnh hoặc không khí bị ô nhiễm như hiện nay. Tuy nhiên, những loại khẩu trang thông thường sẽ không thể ngăn cản được tác động của những hạn bụi siêu mịn.

Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe trong những ngày không khí ô nhiễm nghiêm trọng, chúng ta cần dùng khẩu trang chống bụi siêu mịn chuyên dụng hoặc đeo hai chiếc khẩu trang y tế lồng vào nhau.

Sử dụng máy lọc bụi mịn trong nhà

Sử dụng các loại máy lọc không khí chính là cách tốt nhất để chúng ta bảo vệ cơ thể tránh khỏi tác hại của bụi mịn và nhiều tác nhân gây bệnh khác.

Hiện nay, trên thị trường đã có rất nhiều loại máy lọc có khả năng lọc sạch các loại vi khuẩn, nấm mốc, đặc biệt là lọc được bụi siêu mịn pm 2.5 và pm 1.0. 

Hơn thế nữa, một số loại máy lọc cao cấp còn có thể đo được chất lượng không khí sau lọc và tích hợp thêm nhiều tính năng hiện đại khác. 

>> Tham khảo: [Giải đáp] Máy lọc không khí nào tốt nhất hiện nay?

Biện pháp hạn chế tác hại của bụi mịn

Chỉ số bụi mịn Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh ngày càng tăng cao, mỗi người đều cần chủ động phòng tránh những tác hại do loại bụi này gây ra bằng cách:

  •  Hình thành thói quen vệ sinh mũi họng thường xuyên.
  • Tập luyện thể thao để nâng cao sức đề kháng.
  • Ăn uống đủ dưỡng chất, uống nhiều nước và hạn chế tiếp xúc với môi trường nhiều khói bụi.
  • Hạn chế mở cửa sổ và đi ra ngoài vào những ngày có cảnh báo ô nhiễm không khí nặng.

Những thông tin về bụi mịn là gì, tác hại và cách phòng chống bụi mịn đã được cung cấp chi tiết trong bài viết. Có thể thấy, loại bụi này gây ra những tác hại khôn lường cho sức khỏe. Vì vậy, hãy bảo vệ bản thân và gia đình tránh khỏi những tác động tiêu cực do bụi mịn gây ra.