Trong chương trình học trung học cơ sở, nơron thần kinh là một chuyên đề phức tạp. Với việc trình bày cấu tạo của nơron thần kinh sau đây, DINHNGHIA.VN sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ cấu tạo và chức năng của nơron thần kinh, phân loại nơron thần kinh theo những tiêu chí phổ biến nhất. Hãy đọc ngay đi bạn nhé.
Nơron thần kinh là gì?
Nơron là những tế bào thần kinh chính thức có chức năng cảm ứng và truyền dẫn xung điện. Nó là đơn vị cơ bản cấu tạo nên hệ thống thần kinh và là phần quan trọng nhất của não bộ.
Nơ ron thần kinh đóng vai trò rất quan trọng trong cơ thể. Khi chúng bị tổn thương, con người có thể bị rối loạn vận động và cảm giác, dẫn đến hiện tượng run rẩy chân tay hoặc tê liệt một phần hoặc toàn bộ cơ thể.
Trình bày cấu tạo của nơron thần kinh
Nơron là đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh, trong hệ thần kinh có khoảng 1.000 tỉ nơron. Mô tả cấu tạo của một nơron điển hình gồm các bộ phận: thân, đuôi gai và sợi trục. Trình bày cấu tạo của nơron thần kinh với các phần cụ thể như sau
Trình bày cấu tạo của nơron thần kinh – thân nơron
Cấu tạo: trong cấu tạo của nơron thần kinh thân nơron là chỗ phình to của nơron chứa bào tương, nhân và các bào quan: ribosom, lysosom, thể nissl màu xám, bộ máy golgi, các sắc tố, ty thể, tơ thần kinh, ống siêu vi. Vì vậy, nơi nào có nhiều thân của nơron thì nơi đó có màu xám.
Chức năng: thân nơron có chức năng dinh dưỡng cho nơron, đồng thời có thể là nơi phát sinh xung động thần kinh và là nơi tiếp nhận xung đột thần kinh từ tuyến khác đến nơron.
>>> Xem thêm: Tế bào gốc EGF là gì? Những tác dụng của tế bào gốc EGF
Trình bày cấu tạo của nơron thần kinh – đuôi gai
Đôi gai là một phần quan trọng trong cấu tạo của nơron. Một nơron thì chứa nhiều đuôi gai, mỗi đuôi gai được chia làm nhiều nhánh. Chức năng chính của đuôi gai là tiếp nhận xung động thần kinh truyền đến nơron và cùng với sợi trục tạo nên chất trắng cho hệ thần kinh.
Trình bày cấu tạo của nơron thần kinh – sợi trục
Sợi trục thường có đường kính khoảng 0,5 μm – 22 μm. Ở bên ngoài sợi trục, có thể có lớp các tế bào Schwann bao bọc. Ở đoạn cuối của sợi trục được chia thành nhiều nhánh, ở cuối nhánh có một chỗ phình to được gọi là cúc tận cùng có vai trò cấu tạo nên xinap dẫn truyền xung thần kinh
Chức năng: dẫn truyền xung thần kinh ra khỏi nơron và cùng với đuôi gai tạo nên chất trắng của hệ thần kinh.
Phân loại nơron thần kinh
Có rất nhiều tiêu chí để phân loại nơron thần kinh, trong đó có hai tiêu chí chính là phân loại theo hướng dẫn truyền xung điện và phân loại theo chức năng của nơron thần kinh
Dựa vào hướng dẫn truyền xung thần kinh, nơron có thể chia thành 3 loại:
- Nơron hướng tâm: có vị trí nằm bên ngoài trung ương thần kinh và thực hiện chức năng dẫn truyền xung thần kinh về trung ương.
- Nơron trung gian: vị trí nằm trong trung ương thần kinh, thực hiện chức năng liên lạc.
- Nơron li tâm: nằm ở giữa trung ương thần kinh, thực hiện chức năng dẫn các xung li tâm từ tủy sống và não đến các cơ quan phản ứng.
Phân loại theo chức năng của nơron thần kinh, có thể chia thành 3 loại cụ thể như sau:
- Nơron vận động
- Nơron chuyển tiếp
- Nơron cảm giác.
Nơron thần kinh là phần quan trọng nhất của não bộ, khi nơron bị tổn thương cơ thể sẽ có nguy cơ bại liệt hoàn toàn. Hy vọng thông qua bài viết này sẽ giúp bạn có thêm tư liệu để trình bày cấu tạo của nơron thần kinh một cách cụ thể rõ ràng hơn. Nếu có thắc mắc về bài viết trình bày cấu tạo của nơron thần kinh thì hãy để lại nhận xét, DINHNGHIA.VN sẽ hỗ trợ giải đáp cho bạn!
Please follow and like us:
Thế giới thực của bộ não diễn ra trong các tế bào riêng lẻ. Não người trưởng thành chứa khoảng 100 tỉ tế bào thần kinh, hay còn gọi là nơron, với các nhánh, nối kết tại hơn 100 tỉ tỉ điểm. Các nhà khoa học gọi cái mạng lưới đâm nhánh chằng chịt này là "rừng tế bào thần kinh".
Các tín hiệu di chuyển qua rừng thần kinh tạo nên cơ sở của trí nhớ, tư duy, và cảm xúc.
Các tế bào thần kinh là loại tế bào chính bị phá hủy trong bệnh Alzheimer's.
Page 2
Bộ não chia làm hai bán cầu trái và phải. Các chuyên gia không chắc chắn là “não trái” và “não phải” khác nhau về chức năng ra sao, ngoại trừ rằng:
- Bán cầu não trái điều khiển cử động của nửa bên phải cơ thể.
- Bán cầu não phải điều khiển cử động nửa thân bên trái.
- Ởcon người, đa số vùng ngôn ngữ nằm chủ yếu trên bán cầu não trái.
Page 3
Bề mặt bộ não có nhiều nếp cuộn gấp đó là lớp vỏ ngoài chuyên biệt hóa của đại não gọi là vỏ não. Các nhà khoa học đã “vẽ bản đồ” vỏ não bằng cách nhận dạng những vùng có mối liên kết chặt chẽ với các chức năng đã được xác định.
Các chức năng đặc biệt của từng phần ở vỏ não:
- Tạo ra tư duy, giải quyết các vấn đề và lập kế hoạch.
- Tạo ra và lưu trữ vào ký ức.
- Điều khiển các chức năng hoạt động.
Page 4
Bộ não được nuôi dưỡng bằng những mạng mạch máu phong phú nhất của cơ thể.
Với từng nhịp tim, các động mạch mang khoảng 20 tới 25% lượng máu cơ thể lên bộ não của quý vị, nơi có hàng tỉ tế bào sử dụng 20% lượng oxy và năng lượng trong máu mang tới.
Khi đang tập trung suy nghĩ, bộ não của quý vị có thể dùng tới 50% năng lượng và oxy.
Toàn bộ mạng lưới mạch máu ngoài các động mạch, còn bao gồm cả tĩnh mạch và các mao mạch.
Page 5
Bộ não là cơ quan quyền lực nhất của cơ thể, tuy vậy chỉ cân nặng có ba pounds. Được cấu tạo bằng chất liệu tương tự như chất keo đặc.
Não có ba phần chính:
- Đại não chiếm đa số thể tích của hộp sọ. Nhiệm vụ giải quyết mọi vấn đề có liên quan đến trí nhớ, suy tư và cảm xúc, đồng thời cũng điều khiển cả vận động.
- Tiểu não nằm ở phía sau đầu, bên dưới đại não, nó điều khiển sự phối hợp và thăng bằng.
- Cuống não nằm dưới đại não ngay phía trước tiểu não. Nhiệm vụ nối não bộ với tủy sống và kiểm soát các chức năng tự động chẳng hạn như hô hấp, tiêu hóa, nhịp tim và huyết áp.
Dẫn truyền xung thần kinh là hoạt động hóa học, gây ra bởi sự giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh đặc hiệu khỏi đầu mút tận cùng dây thần kinh. Các chất dẫn truyền thần kinh khuếch tán qua khe synap và gắn với các thụ thể đặc hiệu trên tế bào thần kinh liền kề hoặc tế bào đích. Tùy thuộc vào thụ thể, đáp ứng có thể là hoạt hóa hoặc ức chế.
Synap có loại synap điện, không liên quan đến chất dẫn truyền thần kinh; các kênh ion kết nối trực tiếp bào tương của các tế bào thần kinh trước và sau synap. Đây là loại dẫn truyền thần kinh nhanh nhất.
Điện thế hoạt động mở các kênh canxi của sợi trục [không được hiển thị]. Ca++ kích hoạt các túi giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh [NT]. Các phân tử NT đi vào các khe synap. Một số gắn với thụ thể sau synap, tạo ra một phản ứng. Những chất khác được bơm trở lại sợi trục và được lưu trữ hoặc khuếch tán vào các mô xung quanh. |
Số lượng chất dẫn truyền thần kinh trong đầu mút tận cùng thường độc lập với hoạt động của dây thần kinh và được giữ tương đối hằng định bằng cách thay đổi sự hấp thu các tiền chất của các chất dẫn truyền thần kinh hoặc hoạt động của các enzyme liên quan đến tổng hợp hoặc phá huỷ các chất dẫn truyền thần kinh. Kích thích các thụ thể trước synap có thể làm giảm tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh trước synap, trong khi ức chế có thể làm tăng tổng hợp.
Sự tương tác của chất dẫn truyền thần kinh - cơ quan thụ cảm phải kết thúc nhanh chóng để các thụ thể có thể được kích hoạt nhanh và lặp lại nhiều lần. Các chất dẫn truyền thần kinh khi đã tương tác với thụ thể có thể xảy ra một trong các trường hợp sau:
Chúng có thể được bơm nhanh trở lại các đầu mút tận cùng thần kinh trước synap bằng các quá trình hoạt động phụ thuộc vào ATP [thu hồi lại].
Chúng có thể bị phá hủy bởi các enzyme gần các thụ thể.
Chúng có thể khuếch tán vào khu vực xung quanh và được loại bỏ.
Các chất dẫn truyền thần kinh được thu hồi lại các đầu mút tận cùng thần kinh sẽ được gom lại trong các cúc tận cùng để tái sử dụng.