Sự khác nhau giữa phí và lệ phí

Vừa qua, Nhu Y Law Firm nhận được thông tin nhờ tư vấn từ bạn có địa chỉ email phonghung***@gmail.com với nội dung câu hỏi như sau: ​“Xin chào, tôi rất thắc mắc rằng giữa phí và lệ phí khác nhau như thế nào? Mong quý công ty giải đáp giúp tôi. Xin cảm ơn!”

Trả lời:

Cảm ơn bạn vì đã tin tưởng và gửi thắc mắc của bạn đến Nhu Y Law Firm. “ Phí” và “Lệ phí” được sử dụng rất thường xuyên và phổ biến. Tuy nhiên, vì có phần giống nhau về mặt câu từ cũng như nghĩa nên nhiều người hay bị nhầm lẫn chúng giống nhau. Dưới đây, Nhu Y Law Firm sẽ giúp bạn phân biệt phí và lệ phí như sau:

Tại Điều 3 Luật phí và lệ phí 2015 có giải thích về phí và lệ phí:

- Phí là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả nhằm cơ bản bù đắp chi phí và mang tính phục vụ khi được cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp dịch vụ công được quy định trong Danh mục phí ban hành kèm theo Luật này.

- Lệ phí là khoản tiền được ấn định mà tổ chức, cá nhân phải nộp khi được cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công, phục vụ công việc quản lý nhà nước được quy định trong Danh mục lệ phí ban hành kèm theo Luật này.

Nguyên tắc xác định mức thu phí (Điều 8, Luật phí và lệ phí 2015)

Mức thu phí được xác định cơ bản bảo đảm bù đắp chi phí, có tính đến chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước trong từng thời kỳ, bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch và bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của công dân.

Nguyên tắc xác định mức thu lệ phí (Điều 9, Luật phí và lệ phí 2015)

Mức thu lệ phí được ấn định trước, không nhằm mục đích bù đắp chi phí; mức thu lệ phí trước bạ được tính bằng tỷ lệ phần trăm trên giá trị tài sản; bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch và bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của công dân.

Thu, nộp, quản lý và sử dụng phí (Điều 12 Luật phí và lệ phí 2015)

  • Phải nộp vào ngân sách nhà nước, trường hợp cơ quan nhà nước được khoán chi phí hoạt động từ nguồn thu phí thì được khấu trừ, phần còn lại nộp ngân sách nhà nước.
  • Để trang trải chi phí hoạt động cung cấp dịch vụ, thu phí trên cơ sở dự toán được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, phần còn lại nộp ngân sách nhà nước.

 Thu, nộp lệ phí (Điều 13 Luật phí và lệ phí 2015)

  • Tổ chức thu lệ phí phải nộp đầy đủ, kịp thời số tiền lệ phí thu được vào ngân sách nhà nước.
  • Nguồn chi phí trang trải cho việc thu lệ phí do ngân sách nhà nước bố trí trong dự toán của tổ chức thu theo chế độ, định mức chi ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.

Hy vọng rằng sự tư vấn của Nhu Y Law Firm sẽ giải quyết được những vướng mắc của bạn. Nếu còn vấn đề gì thăc mắc, hãy liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được tư vấn chi tiết! Trân trọng!

Hiện nay trong quá trình thực hiện một số quyền lợi của công dân, tổ chức thì kèm theo đó sẽ là các nghĩa vụ kèm theo trong đó có bao gồm các nghĩa vụ về tài chính bao gồm có thuế, phí, lệ phí.

Tuy nhiên trong quá trình thực hiện các công việc của mình thì người dân chưa thực sự phân biệt đâu là thuế, phí, lệ phí và trong trường hợp nào phải nộp thuế, trường hợp nào phải nộp lệ phí và trường hợp nào phải nộp phí cho các dịch vụ công. Sau đây, chúng tôi sẽ dựa trên những quy định mới nhất của pháp luật hiện hành nhằm giải thích rõ những điểm giống và khác nhau giữa thuế, phí và lệ phí.

1. Thuế là gì?

Hiện nay Nhà nước ta sử dụng thuế là một trong những biện pháp để đảm bảo vào nguồn thu vào ngân sách Nhà nước, là nghĩa vụ mà công dân Việt Nam phải thực hiện. Theo đó, khái niệm thuế được xác định như sau:

Thuế là một khoản thu mang tính chất bắt buộc mà các cá nhân, tổ chức phải nộp cho Nhà nước khi có đủ những điều kiện nhất định theo quy định của pháp luật, đây là một trong những khoản thu không phải bồi hoàn trực tiếp của Nhà nước đối với các tổ chức và các cá nhân nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước với mục đích vì lợi ích chung.

2. Phí là gì?

Được quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 3 Luật phí và lệ phí 2015 thì khái niệm phí được xác định như sau:

Phí là một khoản tiền mà cá nhân, tổ chức phải trả nhằm bù đắp cơ bản các chi phí, đồng thời mang tính chất phục vụ khi cá nhân, tổ chức được cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp công lập và các tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp dịch vụ công được ban hành theo quy định của pháp luật. Có danh mục các loại phí phải nộp được ghi nhận tại mục A Phụ lục 01 ban hành kèm theo Luật phí và lệ phí 2015.

3. Lệ phí là gì?

Cũng được quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật phí và lệ phí 2015, theo đó:

Lệ phí được xác định là một khoản tiền đã được cơ quan Nhà nước, tổ chức có thẩm quyền ấn định mức thu mà các cá nhân, tổ chức bắt buộc phải nộp khi được các cơ quan nhà nước cung cấp các dịch vụ công, các công việc phục vụ công việc quản lý nhà nước được quy định trong Danh mục lệ phí được ghi nhận tại mục B Phụ lục 01 ban hành kèm theo Luật phí và lệ phí 2015.

4. Điểm giống nhau giữa thuế, phí và lệ phí:

– Một là, cả thuế, phí và lệ phí đều là một trong những khoản thu bắt buộc của Nhà nước, đóng góp vào Ngân sách Nhà nước của quốc gia;

– Hai là, là những khoản mà cá nhân, tổ chức bắt buộc phải đóng;

Xem thêm: Lệ phí đo đạc địa chính khi cấp sổ đỏ, tách thửa đất mới nhất

– Ba là, cá nhân, tổ chức chỉ phải đóng thuế, phí, lệ phí trong một số trường hợp và điều kiện nhất định theo quy định của pháp luật;

– Bốn là, cá nhân, tổ chức sẽ nộp các khoản tiền căn cứ vào các văn bản pháp luật do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành đã được phê duyệt.

Có thể thấy rằng thuế, phí, lệ phí là ba khoản thu khác nhau của Ngân sách Nhà nước nhưng vẫn có những điểm chung, giống nhau nhất định.

5. Điểm khác nhau để phân biệt thuế, phí, lệ phí:

Để phân biệt những điểm khác nhau giữa thuế, phí và lệ phí thì chúng ta phân biệt dựa trên các tiêu chí sau đây:

– Một là, luật điều chỉnh:

Thuế được điều chỉnh bởi các văn bản quy phạm pháp luật có giá trị cao như Hiến pháp, Bộ luật, Luật. Mỗi một loại thuế khác nhau thì sẽ được điều chỉnh bởi các luật khác nhau tương ứng.

Riêng đối với phí và lệ phí được điều chỉnh bằng Luật phí và lệ phí 2015 và các văn bản pháp luật khác có liên quan.

– Hai là, vị trí, vai trò:

Xem thêm: Cách tính, công thức tính lệ phí trước bạ nhà đất mới nhất

Đối với thuế mục đích để Nhà nước thu là bổ sung vào nguồn vốn của ngân sách Nhà nước, từ đây là cơ sở cho việc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sử dụng nhằm phục vụ các hoạt động chung của cả cộng đồng hay các hoạt động khác theo quy định của pháp luật.

Đối với phí và lệ phí chỉ là những khoản thu phụ của ngân sách Nhà nước và cũng không phải là nguồn thu đáp ứng nhu cầu chi tiêu mọi mặt của Nhà nước, mà trước hết dùng để bù đắp các chi phí trong quá trình hoạt động của các cơ quan Nhà nước hoặc các cơ quan được Nhà nước giao thẩm quyền cung cấp cho xã hội một số dịch vụ công.

– Ba là, tính bắt buộc:

Thuế mang tính chất bắt buộc áp dụng đối với tất cả các đối tượng chịu thuế theo quy định của pháp luật về thuế.

Đối với phí và lệ phí thì cũng mang tính chất bắt buộc nhưng chỉ bắt buộc khi cá nhân, tổ chức được cơ quan Nhà nước hoặc cơ quan có thẩm quyền được Nhà nước giao quyền đáp ứng các dịch vụ công. Như vậy, đối với trường hợp khi nộp phí, lệ phí thì chỉ áp dụng bắt buộc trong một số trường hợp nhất định.

– Bốn là, phạm vi áp dụng và người ban hành:

Đối với thuế được áp dụng trên phạm vi cả nước, đối với tất cả mọi người, không phân biệt đơn vị hành chính lãnh thổ hay phân biệt các công dân khác nhau. Mức đóng thuế sẽ do Quốc hội hoặc các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ở Trung ương quyết định trong các luật hoặc văn bản quy phạm pháp luật dưới luật.

Đối với phí, lệ phí thì được áp dụng chỉ trong những trường hợp, lĩnh vực nhất định hoặc trong phạm vi lãnh thổ theo sự phân chia địa giới hành chính. Mức đóng phí, lệ phí thường sẽ do cơ quan quản lý về lĩnh vực trong dịch vụ công ban hành hoặc do chính quyền địa phương ban hành. Ví dụ như lệ phí cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyến sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất sẽ do Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ban hành.

Xem thêm: Lệ phí sang tên, đổi chủ khi mua xe máy cũ tại Hồ Chí Minh

– Năm là, tính hoàn trả:

Đối với thuế thì không hoàn trả trực tiếp cho người dân mà sẽ hoàn trả gián tiếp thông qua các hoạt động phục vụ người dân như các dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng như đường đi, trạm y tế trường học hay các hoạt động khác nhằm phục vụ cho các hoạt động công ích, phúc lợi xã hội,…

Đối với phí và lệ phí thì mang tính hoàn trả trực tiếp cho các cá nhân, tổ chức thông qua kết quả của việc thực hiện các dịch vụ công. Ví dụ lệ phí cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất được hoàn trả trực tiếp cho người đóng lệ phí bằng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất mang tên họ.

– Sáu là, cơ quan thu:

Đối với thuế cơ quan có thẩm quyền thu đó là cơ quan thuế được thành lập theo quy định của pháp luật.

Đối với lệ phí, phí thì cơ quan thực hiện, cung cấp thủ tục, dịch vụ công chính là cơ quan có thẩm quyền thu lệ phí và phí trực tiếp mà không thông qua cơ quan thuế hay các cơ quan khác.

Như vậy, ta thấy giữa thuế, phí và lệ phí có những điểm giống nhau và điểm khác nhau nhất định. Đây là cơ sở để các cơ quan có thẩm quyền phân biệt để thực hiện đứng chức năng, thẩm quyền cũng như để cá nhân, tổ chức thực hiện các nghĩa vụ của mình theo đúng quy định của pháp luật.

Sự khác nhau giữa phí và lệ phí

Xem thêm: Lệ phí nhà nước, phí cấp biển số xe khi đăng ký tại Hà Nội & TPHCM

Luật sư tư vấn pháp luật tài chính trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568    

6. Lập bảng so sánh chi tiết giữa thuế, phí, lệ phí:

TA CÓ THỂ LẬP THÀNH BẢNG TỔNG HỢP NHƯ SAU: 

Thuế, phí và lệ phí là các thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong thị trường. Nhưng thực tế vẫn còn không ít người sử dụng các sai thuật ngữ thuế, phí và lệ phí nhất là những người lao động. Họ chỉ quan tâm đến việc họ phải nộp cho nhà nước những khoản nào và nộp bao nhiêu mà ít để ý đến việc mục đích của việc thu các loại thuế, phí và lệ phí. Để nhằm nâng cao hiểu biết và nhận thức sự khác nhau giữa các khoản thu này. Bài viết xin đưa ra quan điểm pháp lý nhằm so sánh, phân biệt các loại thuế, phí, và lệ phí.

Điểm giống nhau: Thuế và lệ phí, phí đều là nguồn thu cho ngân sách Nhà nước và đều mang tính pháp lý.

Điểm khác nhau: 

Tiêu chí phân biệt

Thuế

Phí, lệ phí

Khái niêm

Là khoản thu bắt buộc mang tính cưỡng chế bằng sức mạnh của nhà nước mà các tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ phải nộp vào ngân sách nhà nước khi có đủ những điều kiện nhất định. Các khoản thu này không mang tính đối giá và hoàn trả trực tiếp cho người nộp thuế.

Lệ phí là khoản thu vừa mang tính chất phục vụ cho đối tượng nộp lệ phí về việc thực hiện một số thủ tục hành chính vừa mang tính chất động viên sự đóng góp cho ngân sách Nhà nước.

Phí là khoản thu mang tính chất bù đắp chi phí thường xuyên hoặc bất thường như phí về xây dựng, bảo dưỡng, duy tu của Nhà nước đối với những hoạt động phục vụ người nộp phí. 

Cơ sở pháp lý

Được điều chỉnh bởi văn bản pháp luật có hiệu lực pháp luật do cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ban hành là Quốc hội hoặc Uỷ ban Thường vụ Quốc hội theo trình tự ban hành chặt chẽ (Luật, Pháp lệnh, Nghị quyết)

Được điều chỉnh bởi những văn bản dưới luật (Nghị định, quyết định), do Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền ban hành.

Vai trò trong hệ thống Ngân sách nhà nước

Là khoản thu chủ yếu, quan trọng, chiếm trên 90% các khoản thu cho Ngân sách nhà nước.=>Nhằm điều chỉnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh, quản lý và định hướng phát triển kinh tế và đảm bảo sự bình đẳng giữa những chủ thể kinh doanh và công bằng xã hội.

Như vậy, thuế có tác động lớn đến toàn bộ qúa trình phát triển kinh tế – xã hội của một quốc gia, đồng thời thuế là một bộ phận rất quan trọng cấu thành chính sách tài chính quốc gia.

Là khoản thu phụ, không đáng kể, chỉ đủ chi dùng cho các hoạt động phát sinh từ phí. nguồn thu này không phải dùng đáp ứng nhu cầu chi tiêu mọi mặt của Nhà nước, mà trước hết dùng để bù đắp các chi phí hoạt động của các cơ quan cung cấp cho xã hội một số dịch vụ công cộng như: dịch vụ công chứng, dịch vụ đăng ký quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng tài sản, dịch vụ hải quan…

Tính đối giá

Không mang tính đối giá và hoàn trả trực tiếp Mang tính đối giá rõ ràng và hoàn trả trực tiếp
Tính bắt buộc

Mang tính bắt buộc đối với cả người nộp thuế và cơ quan thu thuế

Chỉ bắt buộc khi chủ thể nộp lệ phí, phí thừa hưởng trực tiếp những dịch vụ do Nhà nước cung cấp

Tên gọi và mục đích

Mỗi luật thuế đều có mục đích riêng, tên gọi các sắc thuế thường phản ánh đối tượng tính thuế

Mục đích của từng loại phí, lệ phí rất rõ ràng, tên gọi của loại phí, lệ phí phản ánh đầy đủ mục đích sử dụng của loại phí, lệ phí đó

Phạm vi áp dụng

– Không có giới hạn, không có sự khác biệt giữa các đối tượng, các vùng lãnh thổ

– Áp dụng hầu hết đối với các cá nhân, tổ chức

– Mang tính địa phương, địa bàn rõ ràng

– Chỉ những cá nhân tổ chức có yêu cầu “Nhà nước” thực hiện một dịch vụ nào đó