Tóm tắt nội dung Bài thơ về tiểu đội xe không kính
|
Ibaitap: Tác phẩm “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” gây ấn tượng tới người đọc ngay từ nhan đề bài thơ. Với phong cách thơ tự do đầy phóng khoáng, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một bài thơ đặc sắc, tiêu biểu cho phong cách thơ của tác giả Phạm Tiến Duật, đây cũng là bài thơ nằm trong chùm thơ được giải nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ năm 1969-1970. Show
Bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” được tác giả Phạm Tiến Duật sáng tác vào năm 1969, trong thời kỳ cuộc chiến tranh chống Mỹ đang diễn ra ác liệt, lấy cảm hứng từ hiện thực những chiếc xe tải ngày đêm vận chuyển nhu yếu phẩm chi viện cho miền Nam ruột thịt trên tuyến đường Trường Sơn bị bom giật, bom rung khiến chúng đều không còn cửa kính. II. BỐ CỤC CỦA “BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH”Được chia thành 3 phần: - Phần 1 ( gồm hai khổ thơ đầu): Tư thế hiên ngang ra trận của những người lính lái xe của tiểu đội xe không kính. - Phần 2 (gồm bốn khổ thơ tiếp theo): Tinh thần dũng cảm, lạc quan của những người lính lái xe của tiểu đội xe không kính. - Phần 3 (gồm khổ thơ cuối): Ý chí quyết tâm chiến đấu vì miền Nam độc lập. III. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI “BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH”Câu 1: Nhan đề bài thơ có gì khác lạ? Một hình ảnh nổi bật trong bài thơ là những chiếc xe không kính. Vì sao có thể nói hình ảnh ấy là độc đáo? (SGK Ngữ văn 9, tập 1 - trang 133)Lời giải tham khảo: Nhan đề Bài thơ có một nhan đề độc đáo: “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”. Từ nhan đề bài thơ dự báo một giọng điệu riêng của tác giả Phạm Tiến Duật: đề cập đến một đề tài cực kỳ đời thường, gần gũi với cuộc sống người lính trên đường ra trận. Đó là chất thơ của hiện thực khắc nghiệt, cái chất lãng mạn của tuổi trẻ trước vận mệnh vinh quang chiến đấu vì giải phóng quê hương, vì độc lập tự do của đất nước. Hình ảnh những chiếc xe không kính Nổi bật trong bài thơ chính là hình ảnh đoàn xe không kính nối nhau ra trận. Những chiếc xe bị bom đạn phá hủy, nhưng không vì thế mà dừng bước khi bước vào cuộc chiến có nghĩa là mất đi rất nhiều, đến những chiếc xe cũng phải mất mát, sẻ chia. → Thể hiện hiện thực khốc liệt của chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn, và sự quyết tâm của những người chiến sĩ vào miền Nam giải phóng đất nước. Câu 2: Những chiếc xe không kính đã làm nổi bật người lái xe trên tuyến đường Trường Sơn. Em hãy phân tích hình ảnh người lính lái xe trong bài thơ. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 - trang 133)Lời giải tham khảo: - Với tư thế ung dung, lạc quan yêu đời dù trước mặt là hoàn cảnh gian nguy càng tôn thêm phẩm chất của người lính. Mặc kệ “ gió xoa vào mắt đắng”, cho dù “mưa tuôn mưa xối” những người lính vẫn thấy con đường chạy thẳng vào tim, thấy sao trời và đột ngột cánh chim. Hàng loạt hình ảnh vụt hiện tạo ra cảm giác ấn tượng vừa thân quen, vừa xa lạ . Đẹp đẽ và hiên ngang. Gian khổ như vậy, nhưng tinh thần người lính vẫn ung dung, lạc quan trước tình thế khó khăn. Tiếng “ừ” đời thường và ngang tàng chất lính, như thể thách thức cùng gian khó: Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi: “Không có kính, ừ thì có bụi, Bụi phun tóc trắng như người già. Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.” - Tình cảm đồng đội thắm thiết như gia đình : “Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy.” - Là ý chí quyết tâm giải phóng miền Nam: “Xe vẫn chạy vì Miền Nam phía trước: Chỉ cần trong xe có một trái tim.” → Trái tim ấy là trái tim những người lính, mang theo sứ mệnh vinh quang của tuổi trẻ thế hệ thanh niên Hồ Chí Minh tiếp nối các thế hệ cha anh đang trên đường ra trận. Câu thơ cuối mang theo màu sắc triết lý, một triết lý đơn sơ nhưng lại rất đỗi chân thực và mang ý nghĩa thời đại. Bức chân dung của người lính lái xe trong bài thơ là bức chân dung tràn đầy sức sống, bức chân dung của niềm tin thắng lợi. Câu 3: Em có nhận xét gì về ngôn ngữ, giọng điệu của bài thơ này. Những yếu tố đó đã góp phần như thế nào trong việc khắc họa hình ảnh những người lính lái xe ở Trường Sơn. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 - trang 133)Lời giải tham khảo: Ngôn ngữ giọng điệu của bài thơ đã góp phần quan trọng trong việc khắc họa hình ảnh những người chiến sĩ lái xe Trường Sơn. Giọng thơ đầy ngang tàng pha lẫn chất nghịch ngợm phù hợp với đối tượng miêu tả là những chàng trai trẻ tuổi trong chiếc xe không có kính: "Không có kính không phải vì xe không có kính Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi" Giọng điệu ấy làm cho lời thơ gần với lời văn xuôi, đối thoại, rất tự nhiên nhưng cũng rất thú vị, rất thơ.  Câu 4: Cảm nghĩ của em về thế hệ trẻ thời kháng chiến chống Mĩ qua hình ảnh người lính trong bài thơ? So sánh hình ảnh người lính ở bài thơ này và ở bài Đồng chí. (SGK Ngữ văn 9, tập 1 - trang 133)Lời giải tham khảo: * Thế hệ trẻ Việt Nam thời kì chống Mĩ - Là những con người hiên ngang dũng cảm, luôn chiến đấu vì mục đích, vì lý tưởng cao đẹp. - Coi thường mọi khó khăn, thiếu thốn, sẵn sàng đối đầu với hiểm nguy. - Luôn sôi nổi, vui nhộn, lạc quan, dễ gần, dễ mến giữa những người lính trong chiến tranh. * So sánh: Sự khác nhau hình ảnh người lính ở “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” và ở bài “Đồng chí”: - Hai giai đoạn lịch sử khác nhau:
- Mục đích hai tác giả:
Sự giống nhau hình ảnh người lính ở “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” và ở bài “Đồng chí”: cùng chung lý tưởng chiến đấu cao cả, với ý chí vượt lên mọi hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn, gian khổ, giữ vững tinh thần lạc quan, tình đồng đội sâu sắc. IV.LUYỆN TẬPNhững cảm giác, ấn tượng của người lái xe trong chiếc xe không kính trên đường ra trận đã được tác giả diễn tả hết sức cụ thể, sinh động. Em hãy phân tích khổ thơ thứ hai để làm rõ điều ấy.Lời giải tham khảo: -Những chiếc xe không có kính chắn, người lính lái xe trên đường ra mặt trận có những cảm giác, ấn tượng rất đặc biệt, thể hiện rõ nét nhất qua khổ thơ thứ hai. - Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng: gió trên đường ra trận ùa vào buồng lái, khiến đôi mắt người chiến sĩ trở nên cay nhòe. Tác giả đã sử dụng từ "đắng" để diễn tả cảm giác ấy, khiến cảm giác cay vì gió ở đôi mắt được vị giác hóa và chân thực hơn. - Thấy con đường chạy thẳng vào tim, sao trời và đột ngột cánh chim như sa như ùa vào buồng lái: Giữa người lính lái xe và những sự vật, khung cảnh trên đường ra trận như không có rào cản. Mọi thứ dường như trở nên gần hơn, rõ nét hơn trong đôi mắt người lính. → Phép phóng đại, ẩn dụ: “chạy thẳng vào tim, như sa như ùa vào buồng lái” khiến cho không gian trong xe và ngoài xe như được hòa vào làm một, người chiến sĩ và chiếc xe không kính của mình như có thêm những người bạn đồng hành. Ngoài ra còn khiến người đọc cảm nhận được sự khó khăn, nguy hiểm mà người lính phải đối mặt.
Với tác giả, tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính Ngữ văn lớp 9 hay nhất, chi tiết trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về bài Bài thơ về tiểu đội xe không kính gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, phân tích, ....
Bài giảng: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Cô Nguyễn Ngọc Anh (Giáo viên VietJack) Quảng cáo Quảng cáo - Phạm Tiến Duật (1941- 2007) - Quê quán: huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ - Sự nghiệp sáng tác: + Năm 1964, ông tốt nghiệp trường Đại học Sư phạm Hà Nội. + Tuy vậy ông không tiếp tục với nghề mình đã chọn mà quyết định lên đường nhập ngũ, đó cũng là nơi ông sáng tác ra rất nhiều tác phẩm thơ nổi tiếng. + Năm 1970, ông đạt giải nhất cuộc thi thơ báo Văn Nghệ, ngay sau đó Phạm Tiến Duật được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam + Chiến tranh kết thúc, ông trở về làm tại ban Văn Nghệ, Hội nhà văn Việt Nam và là Phó trưởng Ban Đối ngoại Nhà văn Việt Nam. Đó quả là một thành tích đáng tự hào. + Năm 2001, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật + 19-11-2007 , ông được chủ tịch nước Nghuyễn Minh Triết trao tặng Huân chương lao động hạng nhì + Năm 2012, ông nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn Học Nghệ thuật + Các tác phẩm tiêu biểu: “Vầng trăng quầng lửa”, “Nhóm lửa”, “Tiếng bom và tiếng chuông chùa”… - Phong cách sáng tác : thơ của Phạm Tiến Duật được các nhà văn khác đánh giá cao và có nét riêng: giọng điệu rất sôi nổi của tuổi trẻ vừa có cả sự ngang tàn tinh nghịch nhưng lại vô cùng sâu sắc. Nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc thành bài hát, tiêu biểu là bài “ Trường sơn Đông Trường Sơn Tây” Quảng cáo 1. Hoàn cảnh sáng tác Bài thơ sáng tác năm 1969 trên tuyến đường Trường Sơn, trong thời kì kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt. Bài thơ thuộc chùm thơ được tặng giải Nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ năm 1969, in trong tập “Vầng trăng quầng lửa” 2. Bố cục - Đoạn 1 (Khổ 1+2): Tư thế thế ung dung hiên ngang của người lính lái xe không kính - Đoạn 2 (Khổ 3+4): Tinh thần dũng cảm bất chấp khó khăn gian khổ và tinh thần lạc quan, sôi nổi của người lính - Đoạn 3 (Khổ 5+6): Tinh thần đồng chí đồng đội thắm thiết của người lính lái xe - Đoạn 4 (Khổ 7): Lòng yêu nước và ý chí chiến đấu vì miền Nam 3. Giá trị nội dung Bài thơ khắc họa nét độc đáo của hình tượng những chiếc xe không kính qua đó làm nổi bật hình ảnh những người chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt, họ ung dung hiên ngang, dũng cảm lạc quan có tinh thần đồng chí đồng đội và một ý chí chiến đấu giải phóng Miền Nam. 4. Giá trị nghệ thuật Bài thơ kết hợp thể thơ bảy chữ và tám chữ một cách tự nhiên. Đặc biệt nhất là có chất liệu hiện thực vô cùng sinh động của chiến trường, những hình ảnh sáng tạo rất đời thường. Ngôn ngữ và giọng điệu thơ giàu tính khẩu ngữ, ngang tàn và khỏe khoắn I. Mở bài - Giới thiệu đôi nét về đề tài chiến tranh, người lính trong thơ ca: Đây là đề tài quen thuộc đã đi vào thơ ca của rất nhiều các tác giả tiêu biểu. - Vài nét về tác giả Phạm Tiến Duật- một nhà thơ nổi tiếng với rất nhiều tác phẩm viết về đề tài chiến tranh - “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” với hình ảnh chủ đạo là chiếc xe không kính làm nổi bật hình ảnh những người lính lái xe Trường Sơn với bao phẩm chất tốt đẹp. II. Thân bài 1. Đôi nét về hoàn cảnh sáng tác tác phẩm - Bài thơ ra đời vào năm 1969 trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ diễn ra vô cùng ác liệt - Bài thơ là lời ngợi ca vẻ đẹp của người lính cách mạng thời bấy giờ 2. Khổ 1+2 : Tư thế thế ung dung hiên ngang của người lính - 2 câu thơ đầu: nhấn mạnh tư thế ung dung của người lính, đường hoàng đĩnh đạc, dám nhìn thẳng vào khó khăn gian khổ không hề run sợ né tránh - 4 câu thơ tiếp theo: + Phép nhân hóa “gió vào xoa” “con đường chạy” , ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “mắt đắng” ⇒ tả thực cảm nhận của người lính với thế giới bên ngoài + “Thấy con đường chạy thẳng vào tim” : tốc độ trên chiếc xe đang lao vun vút ra mặt trận ⇒ con đường ấy còn là con đường giải phóng miền Nam, con đường của trái tim nồng nàn yêu nước ⇒ Chiến tranh tuy khốc liệt nhưng người lính vẫn cảm nhận bằng một tâm hồn trẻ trung đầy lãng mạn, qua khung cửa, mọi vật dường như cũng muốn theo người lính ra chiến trường. ⇒ chất thơ của cuộc chiến đấu 3. Khổ 3+4: Tinh thần dũng cảm bất chấp khó khăn gian khổ và tinh thần lạc quan, sôi nổi của người lính - 2 câu thơ đầu khổ 3+ 2 câu thơ đầu khổ 4: + Người lính phải đối mặt với bao khó khăn, khắc nghiệt của thời tiết ở Trường Sơn: “bụi phun tóc trắng”, “mưa tuôn mưa xối” + Nhưng sáng ngời ở họ vẫn là sự anh dũng đón nhận những khắc nghiệt “không có… ừ thì”: thái độ sẵn sàng chấp nhận mọi hiểm nguy gian khó, coi đó như một yếu tố tất yếu trong cuộc sống chiến đấu - 2 câu thơ cuối khổ 3+ 2 câu thơ cuối khổ 4: + Người lính đối mặt với khó khăn gian khổ bằng giọng cười “ha ha” ⇒ Thái độ lạc quan + Các từ láy tượng hình tượng thanh “ha ha”, “phì phèo” ẩn dụ thể hiện tinh thần lạc quan yêu đời của các anh ⇒ Đây là vẻ đẹp trong tâm hồn các anh, là chất thơ vút lên từ hiện thực chiến đấu thật đáng ngợi ca và trân trọng 5. Khổ 5+6: Tinh thần đồng chí đồng đội thắm thiết - 4 câu thơ khổ 5: + “Đã về đây họp thành tiểu đội” : Những chiếc xe từ gian khổ hiểm nguy cùng chung một nhiệm vụ nên đã tập hợp thành “tiểu đội xe không kính” + “Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi”: chi tiết chân thực nhưng rất hóm hỉnh, qua cái bắt tay, người lính tiếp thêm cho nhau sức mạnh, trao cho nhau tình đồng chí, đồng đội thắm thiết - 2 câu thơ đầu khổ 6: + “Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời”: chiến tranh buộc họ phải dựng bếp ăn giữa “trời”, nhưng họ vẫn ung dung và coi đó như một lẽ tự nhiên + “chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy”: Chính tình đồng chí đồng đội đã hóa gia đình, cách người lính lái xe định nghĩa về gia đình thật giản dị và độc đáo ⇒ Hai tiếng “gia đình” thật thiêng liêng chan chứa tình cảm, họ truyền cho nhau sức mạnh để chiến đấu - 2 câu thơ cuối khổ 6: + Điệp ngữ “lại đi” kết hợp với nhịp thơ: nhịp bước hành quân của các anh đến với những chặng đường mới + Hình ảnh “trời xanh thêm” : ý nghĩa tượng trưng sâu sắc thể hiện tinh thần lạc quan yêu đời, chan chứa hi vọng, đó còn là hoán dụ chỉ hòa bình 6. Khổ 7: Lòng yêu nước và ý chí chiến đấu vì miền Nam - 2 câu đầu: Vẫn là những khó khăn nhưng giờ đây được tăng thêm gấp bội “không kính”, “không đèn”, “không mui xe”, “thùng xe có xước”: khó khăn tăng thêm như cản đi bước chân của người chiến sĩ - 2 câu cuối + Lời khẳng định: “Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước”: Lời khẳng định chắc nịch bất chấp mọi gian khổ, khó khăn + “ Chỉ cần trong xe có một trái tim”: Hình ảnh “trái tim” là hoán dụ chỉ người lính lái xe nồng nàn yêu nước và sục sôi căm thù quân xâm lược nhưng cũng mang nghĩa ẩn dụ: nhiệt huyết cách mạng, lòng trung thàn, dũng cảm III. Kết bài - Khẳng định lại những nét tiêu biểu, đặc sắc về nghệ thuật làm nên thành công của bài thơ: ngôn ngữ giàu tính khẩu ngữ, tự nhiên, khỏe khoắn, sử dụng nhiều biện pháp tu từ quen thuộc… - Bài thơ đã khắc họa chân thực nhất vẻ đẹp của người lính lái xe Trường Sơn với tư thế ung dung hiên ngang, tinh thần lạc quan dũng cảm bất chấp khó khăn gian khổ và ý chí giải phóng miền Nam. Vẻ đẹp của các anh cũng là tiêu biểu cho thế hệ thanh niên những năm đánh Mĩ
Bài giảng: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Cô Nguyễn Dung (Giáo viên VietJack) Xem thêm các bài viết về Tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 9 hay khác: Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn 9 hay khác:
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: fb.com/groups/hoctap2k7/ Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Các bài Soạn văn lớp 9 siêu ngắn được biên soạn bám sát câu hỏi sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1, Tập 2 giúp bạn dễ dàng soạn bài Ngữ Văn 9 hơn. Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn. tac-gia-tac-pham-lop-9.jsp |
