Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Nguồn: Indonesian volcano erupts, killing 80,000, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1815, núi lửa Tambora ở Indonesia đã bắt đầu phun trào dữ dội. Ngọn núi lửa, vốn bắt đầu âm ỉ từ ngày 05/04, đã giết chết gần 100.000 người một cách trực tiếp lẫn gián tiếp. Vụ phun trào tại Tambora là vụ phun trào lớn nhất từng được ghi nhận và ảnh hưởng của nó đã được xác nhận trên toàn thế giới.

Tambora nằm trên đảo Sumbawa, phía cực đông quần đảo Indonesia. Đã không có dấu hiệu của hoạt động núi lửa nào ở khu vực này hàng nghìn năm trước khi xảy ra vụ phun trào năm 1815. Ngày 10/04, đợt phun trào đầu tiên trong loạt phun trào trong tháng đó đã đẩy tro bay cao lên tận 20 dặm vào khí quyển, bao phủ toàn bộ hòn đảo bằng một lớp tro dày tận 1,5 m.

Năm ngày sau, Tambora tiếp tục phát nổ dữ dội. Lần này, tro bụi bay ra nhiều đến mức người ta không nhìn thấy mặt trời suốt nhiều ngày. Những mảnh đá vụn nóng rực bay xuống đại dương xung quanh đó, gây ra những vụ nổ hơi nước. Các mảnh vụn này cũng gây ra một cơn sóng thần cỡ vừa. Nhìn chung, đất đá và tro bụi đã bị ném ra khỏi Tambora khiến chiều cao của ngọn núi lửa đã giảm từ 4.267m  xuống còn 2.743m.

Những vụ nổ tồi tệ nhất trong đợt phun trào có thể nghe được từ cách xa hàng trăm dặm. Các vụ phun trào của Tambora cũng ảnh hưởng đến khí hậu trên toàn thế giới. Tro bay vào khí quyển nhiều khiến nhiệt độ toàn cầu giảm trong năm tiếp theo; nó cũng là nguyên nhân dẫn đến cảnh hoàng hôn có màu sắc ngoạn mục trên khắp thế giới. Vụ phun trào cũng được cho là nguyên nhân gây ra tuyết và sương giá ở New England trong tháng 6 và tháng 7 mùa hè năm đó.

10.000 người đã mất mạng trong đợt phun trào, hầu hết là tại đảo Sumbawa. Trong những tháng sau đó, hơn 80.000 người sống ở khu vực xung quanh cũng chết vì đói do mất mùa hoặc dịch bệnh.

Tambora là một núi lửa trên đảo Sumbawa, Indonesia. Ngọn núi lửa này có độ cao 2.772 m so với mặt nước biển. Tambora phun trào năm 1815 được đánh dấu là lần phun trào núi lửa mạnh nhất trong lịch sử hiện đại.

Theo ước tính, có khoảng 10.000 người chết trực tiếp do vụ phun trào và khoảng 70.000 người chết do hậu quả khí hậu mà nó để lại.

Trước khi phun trào, núi Tambora có độ cao khoảng 4.300 m nhưng sau đó chiều cao nó chỉ còn khoảng 2.850 m.

Thảm kịch 72 giờ

Không ai có thể ngờ, thảm họa núi lửa lớn nhất trong lịch sử hiện đại lại chỉ xảy ra vỏn vẹn... 3 ngày.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Mỗi giây, Tambora phun khoảng 300-500 triệu kg magma. Hình minh họa

"Thức giấc" lúc 7 giờ tối ngày 10/4/1815, núi Tambora bắt đầu phun trào và trở thành thảm họa khiến hàng chục nghìn người chết.

Ước tính, Tambora phun khoảng 300-500 triệu kg magma (mắc-ma) mỗi giây! Tiếng nổ của nó có thể được nghe thấy từ tận Sumatra, cách địa điểm phun trào khoảng 2.600 km.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Tầm ảnh hưởng của vụ phun trào núi lửa năm 1815.

Sức phá hủy khủng khiếp của Tambora

Vụ phun trào núi Tambora được ước tính có sức công phá khoảng 800 triệu tấn TNT, mạnh hơn 14 lần bom Sa hoàng.

Núi lửa tạo nên một cột bụi cao đến 43 km và phân tán bụi ra bầu khí quyển và bao quanh Trái Đất.

Những dòng sông nham thạch nóng thoát ra khỏi miệng núi có độ cao khoảng 4.000 m, khiến cho 10.000 người chết do không kịp di tản.

Núi lửa phun ra một lượng tro, bụi, nham thạch và khí có tổng thể tích vào khoảng 50 tỷ m khối. Một lượng khí sulphur dioxide (SO2) khổng lồ cũng bay vào khí quyển.

Đám mây bụi từ núi lửa Tambora khiến nhiệt độ toàn cầu giảm từ 0,4 tới 0,7 độ C. Một năm sau đó, nhiều khu vực ở châu Âu và Bắc Mỹ không có mùa hè.

Xem video:

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Đám bụi này đã che phủ Mặt Trời và khiến cho năm 1816 trở thành năm lạnh lẽo xếp thứ 2 trong lịch sử. Vụ mùa thất thu và đói kém xảy ra triển miên khắp châu Âu và Bắc Mỹ.

Thậm chí, dòng sông Pennsylvania còn đóng băng giữa tháng 8 mùa hè. Vì thế, người ta đã gọi năm 1816 định mệnh ấy là “năm không có mùa hè”.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Núi Tambora ngày nay

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Sương giá khiến mùa màng tại Canada và vùng New England của Mỹ thất bát. Châu Âu cũng khốn đốn vì sự suy giảm nhiệt độ.

Sau thảm họa, mùa màng và môi trường bị phá hủy, con số người chết vì thiếu lương thực lên tới 82.000 người.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Bức tranh của Joseph Mallord William Turner miêu tả thảm họa núi lửa Tambora

Hậu quả của núi lửa Tambora cũng để lại dấu ấn trong khoa học và nghệ thuật.

Giới khoa học cho rằng đám mây bụi từ núi lửa Tambora là nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của nhiều bức tranh tả cảnh hoàng hôn khá lạ lùng của Joseph Mallord William Turner (1775-1851), một danh họa nổi tiếng người Anh.

*Tham khảo nhiều nguồn

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Vụ phun trào của Mt Pinatubo ở Philippines năm 1991 là vụ phun trào núi lửa lớn thứ hai của thế kỷ 20. Tín dụng tối ưu: Dave Harlow, USGS Image credit: Dave Harlow, USGS

Vi phạm núi lửa chiếm một phần năm của tất cả các thảm họa tự nhiên.Dưới đây là 10 trong số những vụ phun trào tàn khốc nhất trong lịch sử loài người gần đây.

Các vụ phun trào núi lửa có sức mạnh để phá hủy toàn bộ thành phố, thay đổi khí hậu toàn cầu và kinh tế tàn phá.Họ có thể tạo ra những dòng sông dung nham nóng chảy, nghiền nát dòng chảy bùn, nghẹt thở tro và khí độc hại tàn phá trên toàn cầu trong nhiều năm sau đó.

Tương tự như thang đo Richter cho các trận động đất, kích thước của một vụ phun trào núi lửa được đo bằng chỉ số nổ núi lửa (VEI).VEI xếp hạng các vụ nổ núi lửa từ 1 đến 8, với 1 là một sự tuôn ra nhẹ nhàng của dung nham và 8 là một vụ nổ lớn.

Trong khi một chỉ số tốt, mức độ của một vụ phun trào không phải lúc nào cũng suy ra tác động của nó.Một trong những cách phổ biến nhất để đo lường sự tàn phá của vụ phun trào là bằng cách tính toán sự mất mát ước tính của cuộc sống.Cái chết không chỉ xảy ra từ các sản phẩm của một vụ phun trào mà còn có thể xảy ra do mất thức ăn.

Kelsie Dadd, một chuyên gia trong lĩnh vực núi lửa tại Đại học Sydney cho biết, các loại cây trồng có thể được chôn bởi tro hoặc động vật bị đầu độc bởi các hóa chất trong tro, Kelsie Dadd, một chuyên gia trong lĩnh vực núi lửa tại Đại học Sydney cho biết.Các vụ phun trào lớn có thể bị tàn phá vì giảm nhiệt độ, điều này có thể khiến cây trồng bị hỏng trên các khu vực rộng lớn.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Vụ phun trào năm 2010 của Eyjaflallajokull ở Iceland đã dẫn đến việc ngừng hoạt động không khí lớn nhất kể từ Thế chiến II, với hơn 100.000 chuyến bay bị hủy bỏ, khiến ngành công nghiệp hàng không trên toàn thế giới ước tính 1,7 tỷ USD.(Hình ảnh: David Karnå/Wikimedia)

Các vụ phun trào núi lửa cũng có thể phá hoại cho các nền kinh tế.Mặc dù đo lường chi phí kinh tế của các vụ phun trào cổ đại phần lớn là lý thuyết, chi phí của các vụ phun trào gần đây được tính bằng cách đo lường sự mất mát của cơ sở hạ tầng và mất thu nhập cho người dân trong khu vực.Một nghiên cứu của Liên Hợp Quốc cho thấy từ năm 1995 đến 2015, các vụ phun trào núi lửa có giá 152,6 tỷ đô la thiệt hại, khoảng 7,6 tỷ đô la mỗi năm.

Từ một vụ phun trào mạnh mẽ đến số người chết đến chi phí kinh tế của nó, tác động của một vụ nổ núi lửa có thể là rất lớn.Dưới đây là 10 trong số những vụ phun trào núi lửa tàn khốc nhất trong lịch sử loài người:

1. MT Tambora, Indonesia, 1815 (VEI 7)

Mt. Tambora là vụ phun trào nguy hiểm nhất trong lịch sử loài người gần đây, tuyên bố cuộc sống của lên tới 120.000 người.Vào ngày 10 tháng 4 năm 1815, Tambora phun trào gửi tro núi lửa 40km lên bầu trời.Đó là vụ phun trào mạnh mẽ nhất trong 500 năm.Khi vào đại dương, lực của dòng chảy pyroclastic đã gây ra sự tạo ra của một loạt các sóng thần cao chót vót.Nhờ một lượng lớn SO2 phát ra, thế giới đã trải qua sự sụt giảm nhiệt độ nghiêm trọng dẫn đến sự cố cây trồng toàn cầu.Hàng ngàn người chết đói ở Trung Quốc trong khi bệnh sốt phát ban trên khắp châu Âu.Trong hai năm sau vụ nổ, giá ngũ cốc ở Thụy Sĩ nhiều hơn gấp bốn lần.

2. Krakatoa, Indonesia, 1883 (VEI 6)

Vụ phun trào của núi lửa Indonesia, Krakatoa, là một trong những vụ phun trào bạo lực nhất trong lịch sử loài người gần đây - phá hủy hoàn toàn hòn đảo mà nó cư trú.Vào sáng ngày 27 tháng 8, một loạt các vụ phun trào khổng lồ xé toạc những bức tường núi lửa.Vụ phun trào cuối cùng của Krakatoa, mạnh hơn bốn lần so với quả bom lớn nhất mà con người đã phát nổ.Khám phát sóng của nó đã đi bảy lần trên toàn cầu.Nó đã tạo ra một loạt các sóng thần tàn phá khu vực, giết chết khoảng 36.000 người và phá hủy toàn bộ ngôi làng.Một số người đã ước tính chi phí của vụ phun trào lên tới 1,5 tỷ đô la.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Một bản in thạch bản năm 1888 của vụ phun trào năm 1883 của Krakatoa.(Hình ảnh: Litograph: Parker & Coward, Anh)

Liên quan: & nbsp; Vào ngày này: Krakatoa xông phun trào lớn

3. Laki, Iceland, 1783 (VEI6)

Sự tàn phá của vụ phun trào Laki đã được cảm nhận trên toàn cầu trong nhiều năm sau sự kiện này.Vụ phun trào kéo dài 8 tháng, phát ra khoảng 14,7km3 dung nham. & NBSP; Khí độc hại đã đầu độc cây trồng và giết chết 60 % vật nuôi chăn thả Iceland Iceland.Núi lửa giải phóng đủ SO2 để làm cho mưa axit và nhiệt độ toàn cầu giảm.Vụ phun trào dẫn đến nạn đói đã giết chết hơn 10.000 người dân Iceland, khoảng một phần tư dân số đất nước vào thời điểm đó.Khi vụ phun trào độc hại của Laki, đi về phía nam, nó đã giết chết 23.000 người ở Anh và gây ra nạn đói ở Ai Cập.Một số nhà sử học môi trường tin rằng nạn đói châu Âu gây ra bởi vụ phun trào có thể là chất xúc tác cho Cách mạng Pháp.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Các vết nứt trung tâm của núi lửa Laki, Iceland.(Hình ảnh: Chmee2/Valtameri/Wikimedia)

Liên quan: & NBSP; Những bức ảnh tuyệt vời của Iceland Vitcanic Vụ phun trào

4. MT Pelee, Caribbean, 1902 (VEI4)

Cho đến khi Mt Pelee tạo ra vụ phun trào tồi tệ nhất của thế kỷ 20, núi lửa được cho là không hoạt động.Vào ngày 8 tháng 5, Mt Pelee đã phát nổ khí đốt nóng và các mảnh vụn núi lửa, phá hủy toàn bộ thành phố St Pierre.Trong số 28.000 người sống ở St. Pierre, chỉ có hai người sống sót.Chi phí phun trào được ước tính là 50 triệu đô la.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Ash Cloud trên Mt Pelee vào ngày 30 tháng 8 năm 1902. (Hình ảnh: Angelo Heilprin, Nhà địa chất Hoa Kỳ 1853-1907)

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Một nhóm người tị nạn trên Rue du Pavé, Fort de France - Martinique, sau vụ phun trào Núi Pelée vào năm 1902. (Hình ảnh: William Herman Rau/Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ)

5. Ilopango, El Salvador, 450AD (VEI6+)

Vụ phun trào đầu tiên của Ilopango vào năm 450 sau Công nguyên là vụ phun trào núi lửa lớn thứ hai trong 200.000 năm qua.Sự phun trào này lớn đến mức nó được cho là đã phá hủy một số thành phố của người Maya.Bầu trời tràn ngập tro và bụi trong hơn một năm.Vụ phun trào được ước tính đã giết chết tới 100.000 người và di dời hơn 400.000.Nó được cho là nguyên nhân của việc làm mát toàn cầu của 535-536 AD, dẫn đến sự thất bại của cây trồng từ Rome đến Trung Quốc.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Khắc được quét một vụ phun trào Ilopango vào năm 1891. (Hình ảnh: Cyclopaedia hàng năm của Appleton và Đăng ký các sự kiện quan trọng của năm 1891, D. Appleton & Company, New York, 1892)

6. MT Unzen, Nhật Bản, 1792 (VEI2)

Vụ nổ của Mt. Unzen vẫn là vụ phun trào núi lửa nguy hiểm nhất Nhật Bản.Vụ nổ làm sụp đổ mái vòm của núi lửa, tạo ra một vụ lở đất lớn chôn vùi thành phố Shimabara và chảy xuống đại dương, kích hoạt sóng thần cao 57m.Thảm họa đã giết chết khoảng 15.000 người.Chi phí thiệt hại cho các cơ sở nông nghiệp và cá được ước tính là 17,4 tỷ USD (khoảng 150 triệu đô la).

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Mt Unzen, tỉnh Nagasaki, Nhật Bản.(Hình ảnh: Sở Thủy văn và Hải dương học, Cảnh sát biển Nhật Bản)

7. Nevado Del Ruiz, Columbia, 1985 (VEI3)

Mặc dù có kích thước tương đối trung bình, vụ phun trào của Nevado del Ruiz đã có kết quả tàn phá.Phần phá hoại nhất của vụ phun trào là dòng chảy bùn kết quả, đã chôn vùi thị trấn Armero và mất 20.000 sinh mạng.Được liệt kê bởi cơ sở dữ liệu thảm họa quốc tế là vụ phun trào núi lửa đắt tiền nhất, Nevado được cho là đã tiêu tốn khoảng 1 tỷ đô la.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Hơi nước nổ ra từ Nevado del Ruiz vào tháng 9 năm 1985 trước khi vụ phun trào lớn vào tháng 11 năm 1985, xóa Armero khỏi bản đồ.(Hình ảnh: Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ)

8. Mount Pinatubo, Philippines, 1991 (VEI6)

Vụ phun trào Núi Pinatubo là vụ phun trào núi lửa lớn thứ hai của thế kỷ 20.Vào ngày 15 tháng 6, núi lửa đã nổ ra, tạo ra một đám mây tro tăng 35km lên không trung.Vụ phun trào đã tạo ra những trận tuyết lở khổng lồ của dòng chảy pyroclastic và đẩy gần 20 triệu tấn SO2 vào tầng bình lưu, khiến nhiệt độ toàn cầu giảm mạnh.Trong khi chỉ có 722 người thiệt mạng, vụ phun trào đã khiến hơn 200.000 người vô gia cư.Vụ phun trào có giá lên tới 200 triệu đô la.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

MT Pinatubo Crater, Philippines.(Hình ảnh: Thedandyman/Wikimedia)

9. MT Vesuvius, Ý, 79 sau Công nguyên (VEI5)

Mt Vesuvius đã nổ ra nhiều lần trong lịch sử loài người, tuy nhiên, vụ phun trào đáng sợ của 79AD là người nổi tiếng nhất.Vào ngày 24 tháng 8, Vesuvius đã phun trào tro, bùn và khí độc hại, hoàn toàn chôn vùi các thành phố gần đó của Pompeii và Herculaneum.Vụ phun trào đã giết chết 16.000 người.Phải mất đến năm 1595 để các thành phố được khai quật và tái khám phá.Nếu vụ phun trào tương tự xảy ra ngày hôm nay, nó sẽ có giá hàng tỷ.

Top 5 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất năm 2022

Bức tranh mô tả một vụ phun trào của Vesuvius được nhìn thấy từ Portici bởi Joseph Wright của Derby (1734-1797).(Nguồn: Bộ sưu tập nghệ thuật của Thư viện Huntington, Pasadena, California)

10. Santa Maria, Guatemala, ngày 25 tháng 10 năm 1902 (VEI6)

Trong hàng trăm, thậm chí có thể hàng ngàn năm, núi lửa Santa Maria vẫn không hoạt động.Đó là, cho đến năm 1902, khi một loạt các trận động đất ở khu vực Trung Mỹ khiến nó nổ ra dữ dội.Vụ phun trào đã giết chết ít nhất 5000 người, mặc dù nhiều người tin rằng con số này bị đánh giá thấp.Vụ phun trào tạo ra một cột cao 28km, tạo ra 5,5km3 mảnh vụn pyroclastic trong suốt 19 ngày.Tro từ vụ phun trào làm tối bầu trời Guatemala trong nhiều ngày và lan rộng đến San Francisco.Nó được cho là có chi phí thiệt hại hơn 1 triệu đô la.

Nhận tiết kiệm tuyệt vời và một món quà khi bạn đăng ký vào tạp chí của chúng tôi

ĐỌC THÊM:

  • Cyclones phá hủy nhất Úc: Dòng thời gian
  • 10 trận động đất lớn nhất trong lịch sử
  • Lịch sử núi lửa Úc gần đây hơn bạn nghĩ

Đọc tiếp theo

5 vụ phun trào của núi lửa là gì?

Sáu loại phun trào..
Icelandic..
Hawaiian..
Strombolian..
Vulcanian..
Pelean..
Plinian..

3 ngọn núi lửa nguy hiểm nhất là gì?

Những vụ phun trào núi lửa nào là nguy hiểm nhất ?.

10 vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất trong lịch sử là gì?

Dưới đây là 10 trong số những vụ phun trào núi lửa tàn khốc nhất trong lịch sử loài người:..
Mt Tambora, Indonesia, 1815 (VEI 7) ....
Krakatoa, Indonesia, 1883 (VEI 6) ....
Laki, Iceland, 1783 (VEI6) ....
Mt Pelee, Caribbean, 1902 (VEI4) ....
Ilopango, El Salvador, 450AD (VEI6+) ....
Mt Unzen, Nhật Bản, 1792 (VEI2) ....
Nevado Del Ruiz, Columbia, 1985 (VEI3).

Vụ phun trào núi lửa tồi tệ nhất bao giờ hết là gì?

Kể từ cuối những năm 1700, núi lửa đã gây ra hơn 250.000 người chết.Hầu hết trong số này xảy ra trong bốn vụ phun trào thảm khốc.Lớn nhất trong bốn người xảy ra vào ngày 10 tháng 4 năm 1815, tại Núi Tambora trên đảo Sumbawa, hiện là một phần của Indonesia.