Buồng trứng của con gái lớn lên cùng với sự phát triển của cơ thể, quá trình đó được gọi là
|
Tham vấn y khoa: Bác sĩ lâm sàng Lê Duy Thảo Buồng trứng là tuyến sinh dục nữ – cơ quan sinh sản chính của nữ giới. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ những kiến thức xung quanh buồng trứng như cấu tạo, chức năng hay kích thước,… Vì vậy, bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về buồng trứng để giúp các chị em có thể hiểu rõ hơn về cơ thể của mình. Buồng trứng nằm ở hai bên tử cung dựa vào thành chậu hông bé và được giữ tại chỗ bởi dây chằng gắn vào tử cung. Vị trí của buồng trứng sẽ thay đổi tùy thuộc vào số lần sinh con của phụ nữ. Đối với phụ nữ chưa trải qua sinh nở thì buồng trứng ở tư thế đứng, trục dọc nằm thẳng đứng. Buồng trứng bắt đầu phát triển khi phôi thai khoảng 8 tuần tuổi và trong thời kỳ mang thai, chúng trải qua một số thay đổi để chuẩn bị cho vai trò sinh sản khi phụ nữ đến độ tuổi sinh nở. Ngay từ khi sinh ra thì bé gái đã có hai buồng trứng, mỗi buồng có đường kính 1 cm và nặng từ 250 đến 350 mg. Ở tuổi dậy thì, kết quả của sự thay đổi nội tiết tố phức tạp chính là lần rụng trứng diễn ra lần đầu tiên. Buồng trứng sẽ tăng dần về kích thước trong giai đoạn trứng nước và trọng lượng của chúng sẽ tăng gấp 10 lần. Khi trưởng thành, buồng trứng đạt kích thước trung bình 3,5 x 2 x 1 cm, tương đương với thể tích từ 3 đến 6 ml. Theo thời gian, trứng trong buồng trứng giảm và thời kỳ rụng trứng sẽ kết thúc. Tại thời điểm này, người phụ nữ sẽ bước vào thời kỳ mãn kinh. Trong và sau giai đoạn này, buồng trứng giảm dần kích thước. Thông thường kích thước buồng trứng sẽ có mối liên hệ với số lượng trứng tiềm năng trong thời kỳ sinh sản của phụ nữ. Nếu một người phụ nữ có buồng trứng nhỏ thì nhiều khả năng gặp khó khăn khi mang thai do cô ấy có dự trữ trứng thấp hơn. Tuy nhiên có buồng trứng lớn cũng không đồng nghĩa là phụ nữ có khả năng sinh sản cao hơn. Ví dụ, buồng trứng có thể có kích thước lớn do kết quả của u nang hoặc khối u. Hoặc buồng trứng có kích thước lớn hơn thường gặp ở những phụ nữ mắc buồng trứng đa nang. Trong những trường hợp như vậy, nó thường liên quan đến sự bất thường trong rụng trứng và do đó có các mức độ khó khăn khác nhau khi mang thai. Buồng trứng có 3 thành phần chính Bề mặt: Lớp bề mặt của buồng trứng được hình thành bởi biểu mô hình khối đơn giản, được gọi là biểu mô mầm. Cortex: Vỏ não (phần ngoài) của buồng trứng phần lớn bao gồm một lớp mô liên kết. Nó hỗ trợ hàng ngàn nang. Mỗi nang nguyên thủy chứa một noãn bào được bao quanh bởi một lớp tế bào nang. Medulla: Tủy (phần bên trong) bao gồm các stroma hỗ trợ và chứa một mạng lưới thần kinh. Vào giai đoạn tháng thứ năm của thai kỳ thì buồng trứng bào thai có khoảng 7 triệu trứng. Tuy nhiên khi sinh ra, buồng trứng của bé gái chỉ chứa khoảng 2 triệu trứng và độ tuổi dậy thì con số giảm xuống còn khoảng 400.000 trứng. Ngay từ khi sinh ra, số trứng đã phát triển đầy đủ trứng mới sẽ không sản sinh thêm nữa. Đến độ tuổi dậy thì, nhiều trứng tiêu đi do hiện tượng thoái hóa và bị loại bỏ. Quá trình này tiếp diễn cả cuộc đời, kể cả khi phụ nữ có thai. Buồng trứng có ba chức năng quan trọng: tiết ra hormon, bảo vệ tế bào trứng được sản xuất ra và giải phóng trứng để thụ tinh với tinh trùng. Một trong những chức năng chính là của buồng trứng là “che chở” và “bảo vệ” trứng cho đến khi chúng sẵn sàng được sử dụng. Người ta thường cho rằng phụ nữ được sinh ra với nguồn trứng dùng trong suốt cả một đời. Nhưng một nghiên cứu mới của Trường Khoa học Sinh học thuộc Đại học Edinburgh đã phát hiện ra rằng hóa trị liệu có thể khiến phát triển thêm trứng mới. Tuy nhiên, nghiên cứu này mới chỉ được tiến hành trong phạm vi nhỏ nên chưa thể đưa ra kết luận chính thức. Buồng trứng sản xuất hormon sinh sản nữ gọi là estrogen và progesterone, và một số hormon ít hơn gọi là relaxin and inhibin. Thường có ba loại estrogen khác nhau: estrone, estradiol và estriol. Chúng được cơ thể sử dụng để giúp phát triển các đặc tính nữ trưởng thành, chẳng hạn như ngực và hông lớn hơn, và để hỗ trợ chu kỳ sinh sản. Quá trình sản xuất và chức năng của Progesterone và Estrogen Khi phụ nữ đến tuổi dậy thì, buồng trứng sẽ giải phóng một quả trứng mỗi tháng. Vùng dưới đồi gửi tín hiệu đến tuyến yên để giải phóng các chất kích thích tố sinh dục (hormone kích thích nang trứng và hormone luteinizing). Những hormon này rất cần thiết cho chức năng sinh sản bình thường, bao gồm cả sự điều hòa của chu kỳ kinh nguyệt. Khi trứng di chuyển xuống ống dẫn trứng, progesterone được giải phóng. Nó được tiết ra bởi một tuyến tạm thời hình thành trong buồng trứng sau khi rụng trứng được gọi là hoàng thể. Progesterone chuẩn bị cho cơ thể mang thai bằng cách làm cho niêm mạc tử cung dày lên. Nếu một người phụ nữ không mang thai, hoàng thể sẽ biến mất. Nếu một phụ nữ đang mang thai, việc mang thai sẽ kích hoạt nồng độ estrogen và progesterone cao, ngăn trứng tiếp tục trưởng thành. Progesterone được tiết ra để ngăn ngừa co bóp tử cung có thể làm xáo trộn phôi đang phát triển. Nồng độ estrogen tăng gần cuối thai kỳ cảnh báo tuyến yên tiết ra oxytocin, gây co bóp tử cung. Trước khi sinh, buồng trứng giải phóng relaxin, đúng như tên gọi, làm lỏng dây chằng vùng chậu để chuẩn bị chuyển dạ. Trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt, buồng trứng sẽ có chức năng giải phóng trứng. Quá trình này được gọi là rụng trứng. Bên trong mỗi buồng trứng, có nang trứng và bên trong mỗi nang là một quả trứng “ngủ đông”. Khi một phụ nữ được sinh ra, cô ấy có khoảng 150.000 đến 500.000 nang trong buồng trứng. Vào thời điểm phụ nữ trưởng thành về mặt sinh lý, một người sẽ có khoảng 34.000 nang (theo Encyclopedia Britannica). Khi một quả trứng đặc biệt được kích thích đến trưởng thành bởi các hormon được giải phóng từ tuyến yên, nang trứng sẽ di chuyển đến thành buồng trứng. Ở đây, trứng và nang trứng phát triển và “chín”. Khi “chín”, trứng sẽ sẵn sàng rụng. Các nang trưởng thành, được gọi là nang Graafian, có thể phát triển đường kính lên tới khoảng 1,2 inch (30 mm). Khi các nang trứng với trứng trưởng thành vỡ, trứng sẽ được phóng vào ống dẫn trứng gần nhất. Từ đó, trứng di chuyển đến tử cung. Cơ thể sản xuất hormon progesterone để làm cho niêm mạc tử cung dày hơn để dễ tiếp nhận trứng đến. Hormon này được tạo ra bởi các tế bào mới phát triển nơi trứng cũ đã từng ở trong buồng trứng. Những tế bào này được gọi là hoàng thể và hoạt động như các tuyến tạm thời. Nếu không có tinh trùng, hoặc nếu trứng không được thụ tinh, cơ thể sẽ ngừng sản xuất progesterone vào khoảng chín ngày sau khi rụng trứng. Mỗi chu kỳ kinh nguyệt trung bình khoảng 28 ngày. Nếu trứng được thụ tinh, hoàng thể và sau đó là nhau thai của thai nhi sẽ tiếp tục sản xuất progesterone. Hormon này không chỉ giữ cho tử cung là một môi trường thân thiện cho trứng phát triển, nó còn ngăn chặn buồng trứng giải phóng nhiều trứng hơn. IVF Hồng Ngọc hi vọng với bài viết này các chị em sẽ có thêm nhiều thông tin bổ ích liên quan đến buồng trứng – cơ quan sinh sản quan trọng nhất của phụ nữ. Bài viết tham khảo từ các nguồn: https://www.livescience.com/58862-ovary-facts.html https://www.endocrineweb.com/endocrinology/overview-ovaries https://www.institutobernabeu.com/foro/en/ovary-size-important/ Xem thêm các bài viết khác: U bì buồng trứng Buồng trứng đa nang: các dấu hiệu và bí quyết tăng tỉ lệ thụ thai Ứ dịch vòi trứng và phương pháp điều trị
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Phạm Thị Tuyết Mai - Bác sĩ Sản Phụ Khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Thông thường, một chu kỳ kinh nguyệt của chị em phụ nữ rơi vào khoảng 28-30 ngày và sẽ có một lần rụng trứng, giai đoạn rụng trứng đó là khi nang noãn đã phát triển đến một kích thước nhất định (16-26mm) rồi vỡ ra và phóng đi đến một vòi loa đã đón sẵn trong tử cung. Mỗi tháng nang noãn sẽ chín một lần, ngày nang noãn chín là rơi vào khoảng 1⁄2 của 1 chu kỳ kinh nguyệt, nghĩa là với chị em nào có chu kỳ kinh nguyệt là 28 ngày thì nó rơi vào ngày thứ 14 kể từ ngày hành kinh. Còn với chị em có chu kỳ kinh nguyệt là 30 ngày thì sẽ rơi vào khoảng ngày thứ 15 kể từ ngày hành kinh. Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp do hưng phấn đột xuất mà trứng rụng vào những ngày bất kỳ đó. Nang mang vật chất di truyền, nó là một tế bào có kích thước lớn nhất trong cơ thể được cấu tạo bởi ba phần đó là phần nhân, nguyên sinh chất và màng ngoài. Noãn chín sẽ có hình cầu, kích thước nhỏ hơn hạt kê, màu vàng nhạt. Quan sát sự hình thành của nang noãn có ý nghĩa rất lớn đối với các cặp đôi hiếm muộn, bởi nó góp phần nâng lên cơ hội thụ thai cho các cặp đôi này. Nãng noãn giúp các cặp vợ chồng hiếm muộn nâng cao khả năng thụ thai Sự phát triển của nang noãn là quá trình phát triển từ một nang nguyên thủy lần lượt trải qua các giai đoạn: Nang sơ cấp, thứ cấp, có hốc, cuối cùng trở thành một nang tiền rụng trứng. Trong buồng trứng của người phụ nữ luôn có các nang noãn ở các giai đoạn khác nhau bởi quá trình này diễn ra liên tục và chồng lên nhau. 120 ngày là thời gian cho 1 quá trình trưởng thành của một nang trứng. Đây là sự phát triển của nang noãn. Ở mỗi giai đoạn nang nguyên thủy, nang sơ cấp, thứ cấp, có hốc đến khi trở thành nàn tiền rụng trứng thì noãn nang có một cấu trúc khác nhau với các hình dạng khác nhau. nhưng đều đủ các thành tố:
Nang noãn được hình thành từ tế bào mầm (noãn nang nguyên bào) xảy ra trong buồng trứng. Theo lý thuyết, trung bình một đời người phụ nữ có thể sản sinh ra khoảng 400.000 noãn nhưng trong thực tế chỉ có thể sinh sản đc 1/1000 của con số đó (khoản 400 noãn nang). Còn lại phần lớn là không chín được và bị thoái hóa. Noãn nang được hình thành qua hai giai đoạn: Giai đoạn chiêu mộ các noãn nang và giai đoạn chọn lọc.
Để đi đến giai đoạn phóng noãn là khi trải qua một loạt các biến cố về nội tiết, thời gian phóng noãn thay đổi tương đối lớn đối với mỗi chu kì ở mỗi người phụ nữ khác nhau thì có thời gian phóng noãn khác nhau thậm chí nó còn thay đổi ngay tại 1 người phụ nữ. Sự phóng noãn là một quá trình qua đó noãn có thể được thụ tinh ở ngày thứ 14 kể từ khi bắt đầu hành kinh. Noãn nang được phóng ra ở khoảng này thứ 14 (đối với người hành kinh khoảng 28 ngày/1 chu kì. Có thể khẳng định một điều rằng, sự phóng noãn không hề đột ngột mà nó xảy ra sau một chuỗi biến cố, kết thúc chuỗi biến cố ấy thì được phóng thích một noãn và các tế bào hạt bao quanh nó. Nang noãn không phát triển: Các noãn nang vượt trội bảo vệ mình đồng thời tiết ra một số hormone gây ức chế những nang noãn khác làm cho các noãn nang khác không được tuyển mộ, giảm khả năng tiết chế và dẫn đến sự thoái hóa. Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
XEM THÊM: |
